Zastosowanie chromatografii gazowej w pozaziemskich misjach badawczych

• Autorzy: Grabka M. , Żukowski P. , Witkiewicz Z.

Warianty tytułu

EN

Application of gas chromatography in extraterrestrial research missions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Chromatografia gazowa jest metodą analityczną pozwalającą na bardzo dobre rozdzielanie składników różnego rodzaju mieszanin. Połączenie tej metody ze spektrometrią mas jest szczególnie często stosowane w praktyce laboratoryjnej. Prócz zastosowania w laboratoriach, chromatografy gazowe mogą być stosowane w miejscu występowania analizowanych substancji. Stanowią także istotny element modułów analitycznych pozaziemskich misji badawczych. Urządzenia te dowiodły swojej przydatności w kosmicznych misjach eksploracyjnych najdalszych zakątków Układu Słonecznego. W artykule przedstawiono przegląd pozaziemskich misji badawczych, w których układach analitycznych wykorzystywano bądź wykorzystuje się chromatografię gazową, jako jedną z metod badawczych. Wśród nich opisano misję Viking na Marsa, Pionner na Wenus, Cassini - Huygen na Saturna i jego największy księżyc Tytan oraz misję Rosetta, której celem jest zbadanie komety okresowej 67P (Czuriumow - Gierasimienko). Artykuł zawiera również charakterystyki poszczególnych elementów konstrukcyjnych chromatografów gazowych przeznaczonych do pozaziemskich misji badawczych, z uwzględnieniem różnic względem analogicznych elementów wykorzystywanych w warunkach ziemskich. W końcowej części opisano najbardziej prawdopodobne kierunki rozwoju aparatury tego typu.

EN

Gas chromatography is an analytical method which enables very good separation of components of different mixtures. The combination of this method with mass spectrometry is very often used in laboratory practice. Besides stationary use, gas chromatographs are commonly applied as significant part of analytical modules in space missions. Those devices proved their usefulness in many deep solar system missions. The paper briefs on the space exploration mission, the analytical modules of which took and still take advantage of gas chromatographs as one of the research techniques. Among others there are some missions described - Viking Mission to Mars, Pioneer Mission to Venus, Cassini - Huygens Solstice Mission to Saturn and its biggest moon Titan, and Rosetta Mission to explore the periodic comet 67?/ Churyumov - Gerasimenko. Moreover, the paper presents the characteristics of modular construction elements of gas chromatographs for space exploration missions along with differences in comparison to the same elements used under terrestrial conditions. The final part contains most probable directions to develop the apparatus of that kind.

Słowa kluczowe

PL

chromatografia gazowa; spektrometria mas; misje kosmiczne

EN

gas chromatography; mass spectrometry; cosmic missions

• Wydawca: Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Aparatury Badawczej i Dydaktycznej, COBRABiD sp. z.o.o
• Czasopismo: Aparatura Badawcza i Dydaktyczna
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 17, nr 1
• Strony: 69--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Grabka M.

autor

Żukowski P.

autor

Witkiewicz Z.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa

Bibliografia

• [1] Witkiewicz Z., Kałużna-Czaplińska J., Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych, WNT, Warszawa 2011.
• [2] Akapo S. O., Dimandja J.-M. D., Kojiro D. R., Valentin J. R., Carle G. C., Chromatogr J., A, 842 (1999) 147-162.
• [3] Sternberg R., Szopa C., Coscia D,, Zubrzycki S., Raulin F., Vidal-Madjar C., Niemann H., Israel G., Chromatogr J., A, 846 (1999) 307-315.
• [4] Goesmann F., Rosenbauer H., Roll R., Szopa C., Raulin F., Sternberg R., Israel G., Meierhenrich U., Thiemann W., Munoz-Caro G., Space Science Reviev, 128 (2007) 257-280.
• [5] Baum E. H., Gas Chromatogr J., 1 (1963) 13.
• [6] Hollis O. L., Anal. Chem., 38 (1966) 309.
• [7] http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/viking.html (stan na dzień: 23.01.2011 r.).
• [8] Lemberton J. P., Matson D. L., Space Science Review, 104 (2002) 59-100.
• [9] http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/huygens.html (stan na dzień: 23.01.2011 r.).
• [10] http://www.mpi-hd.mpg.de/dustgroup/cassini (stan na dzień: 23.01.2011 r.).
• [11] Gautier D., Raulin F., Eurpean Space Agency (ESA)-SP-117 7 (1997) 359.
• [12] Lebreton J. P., Coustenis A., Lunine J., Raulin F., Owen T., Strobel D., Astronomy and Astrophisics Review, 17 (2009) 149-179.
• [13] http://www.esa.int/esami/rosetta/semymf374od_0.html (stan na dzień: 05.03.2011 r,).
• [14] http://www.esa.int/specials/operations/semoqmqjnve_0.html (stan na dzień: 05.03.2011 r.).
• [15] Todd J. F. J., BarberS. J., Wright I. P., Morgan G. H., Morse A. D., Sheridan S., Leese M. R., Maynard J., Evans S. T., Pillinger C. T., Drummond D. L., Heys S. C., Huq S. E., Kent B. J., Sawyer E. C., Whalley M. S., Waltham N. R., Spectrom J. M., 42 (2007) 1-10.
• [16] http://www.esa.int/esaMI/Rosetta/SEMMA0YTVKG_0.html (stan na dzień: 07.05.2011 r.).