Warunki sedymentacji formacji z Glinika (basen śródsudecki)

• Autorzy: Ihnatowicz A.

Warianty tytułu

EN

Depositional conditions of the Glinik Formation (Intra-Sudetic Basin)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Osady formacji z Glinika stanowią najwyższą część górnego karbonu (westfal D/stefan AB) na obszarze polskiej części basenu śródsudeckiego. W pracy przedstawiono charakterystykę litostratygraficzną formacji, wyróżniono i zinterpretowano 16 litofacji i 4 asocjacje litofacjalne, rozpoznano styl sedymentacji badanych osadów, pochodzenie materiału okruchowego oraz paleotektoniczne warunki jej sedymentacji. Asocjacje litofacjalne występujące w badanych osadach reprezentują różne środowiska depozycyjne istniejące w systemach depozycyjnych rzek roztokowych i meandrujących. Powszechna jest rzeczna sedymentacja cykliczna. Przeprowadzone analizy wskazują, że w północno-zachodniej części basenu transport osadów odbywał się od N, NW i NE natomiast w południowo-wschodniej części basenu od E i SE. Polska część basenu stanowiła w okresie od westfalu D do stefanu AB peryferyczną część całego basenu sedymentracyjnego. Największa subsydencja zachodziła w północno-zachodniej części basenu, na obszarze Czech. Obszarami źródłowymi osadów dla polskiej części basenu były: kompleks wulkaniczny Rusinowej i Grzmiącej, kwaśne wulkanity rejonu Krenova oraz gnejsy sowiogórskie i granity karkonoskie.

EN

This paper deals with the Glinik Formation deposits, which are of the latest Carboniferous (Westphalian D/Stephanian AB) age in the Polish part of the Intra-Sudetic Basin. Description of lithostratigraphy and selected 16 lithofacies and 4 lithofacies assemblages is presented, and sedimentation, origin of clastic material and paleotectonic conditions of sedimentation process are discussed. The lithofacies assemblages in the studied area represent different environments, belonging to the braided and meandering rivers depositional systems. The cyclic character of sedimentation is common. The study of palaeocurrent directions shows that in the NW part of the basin sediment transport was from the N, NW and NE and in the SE part of the basin from the E and SE. During Westphalian D/Stephanian AB, the N and NE part of the basin (i.e. the Polish part of the basin) constituted a peripheric part of the whole Intra-Sudetic Basin. The Rusinowa and Grzmiąca volcanic complexes, the acid volcanic rocks of Krenov, the Sowie Mts gneisses and the Karkonosze granite were the main sediment-source areas for the Polish part of the Intra-Sudetic Basin.

Słowa kluczowe

PL

środowisko sedymentacji; litofacje; formacja z Glinika; karbon górny; basen śródsudecki

EN

depositional systems; lithofacies; Glinik Formation; Upper Carboniferous; Intra-Sudetic Basin

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 415
• Strony: 101--151
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tabl., tab.

Twórcy

autor

Ihnatowicz A.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski im. Henryka Teisseyre'a, al. Jaworowa 15, 53-122 Wrocław

Bibliografia

• [1] ALLEN P.A., ALLEN J.R.L., 1990 — Basin analysis: principles and applications. Blackwell Scientific Publ. Oxford.
• [2] AUGUSTYNIAK K., 1977 — Dokumentacja wynikowa otworu Głuszyca Grn. IG 1. CAG Państ. Inst. Geol., Oddz. Wrocław.
• [3] AUGUSTYNIAK K., JERZMAŃSKI J., 1980 — Dokumentacja wynikowa wierceń G-2, G-6 i G-8. Centr. Arch. Geol. Oddz. Doln. Państ. Inst. Geol. Wrocław.
• [4] AWDANKIEWICZ M., 1997 — Petrologia i geochemia karbońskich i permskich skał wulkanicznych północnej części niecki śródsudeckiej, południowo-zachodnia Polska. Rozpr. doktorska. Arch. ING Uniw. Wrocł., Wrocław.
• [5] AWDANKIEWICZ M., 1999 — Volcanism in a late Variscan intramontagne through: Carboniferous and Permian volcanic centres of the Intra-Sudetic Basin, SW Poland. Geol. Sudet., 32, 1: 134-7.
• [6] BOSSOWSKI A., IHNATOWICZ A.,1994 — Palaeogeography of the uppermost Carboniferous and lowermost Permian deposits in the NE part of the Intra-Sudetic Depression. Geol. Quart., 38, 4: 709-726.
• [7] BOSSOWSKI A., CYMERMAN Z., GROCHOLSKI A., IHNATOWICZ A., 1995 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Sudetów 1: 25 000. Ark. Jedlina Zdrój. Państwowy Instytut Geologiczny.
• [8] DZIEDZIC K., 1966 — Geneza węglowego Zagłębia Wałbrzyskiego. W: Z geologii Ziem Zachodnich: 217-226. PWN, Oddział Wrocław.
• [9] DZIEDZIC K., 1971 — Sedymentacja i paleogeografia utworów górnokarbońskich w niecce śródsudeckiej. Geologia Sudetica, 5: 7-75.
• [10] DZIEDZIC K., TEISSEYRE A.K., 1990 — The Hercynian molasse and younger deposits in the Intra-Sudetic Depression, SW Poland. Neues.Jahrb. Geol. Paldont. Abh.,179, 2/3: 285-305.
• [11] EINSELE G., 1992 — Sedimentary Basins. Evolution, Facies, and Sediment Budget. Springer-Verlag. Berlin, New York.
• [12] GÓRECKA-NOWAK A., 1995 — Palinostratygrafia osadów westfalskich pólnocno-zachodniej części depresji sródsudeckiej. Acta Univ. Wratisl., 1583: Pr. Geol.-Mineral, 40: 1-156.
• [13] GÓRECKA-NOWAK A., 1997 — Badania palinostratygraficzne. W: Unisław Śląski IGl (red. A. Bossowski). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 88: 38-41.
• [14] GRADZIŃSKI R., 1973 — Wyróżnianie i klasyfikacja kopalnych osadów rzecznych. Post. Nauk Geoł , 5: 57-112.
• [15] GRADZIŃSKI R., DOKTOR M., SŁOMKA T., 1995 — Depositional evironments of the coal-bearing Crakow Sandstone Series (upper Westphalian), Upper Silesia, Poland. Stud. Geol. Pol.,108: 149-170.
• [16] GRADZIŃSKI R., KOSTECKA A., RADOMSKI A., UNRUG R., 1986 — Zarys sedymentologii. Wyd. Geol. Warszawa.
• [17] GROCHOLSKI A., 1965 — Wulkanity niecki wałbrzyskiej w świetle badań strukturalnych. Biul. Inst. Geol., 191: 5-68.
• [18] GROCHOLSKI A., 1974 — Problemy stratygrafii silezu w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. Kwart. Geol., 18, 1: 63-79.
• [19] GROCHOLSKI A. (red.), 1994 — Lubawka IG 1. Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 88.
• [20] GROCHOLSKI A. i in., 1982 — Dokumentacja wynikowa otworu Lubawka IG 1. CAG Państ. Inst. Geol., Oddz. Wrocław.
• [21] GROCHOLSKI A. i in., 1983 — Dokumentacja wynikowa otworu Grzędy IG L CAG Państ. Inst. Geol., Oddz. Wrocław.
• [22] IHNATOWICZ A., 2003 — Warunki sedymentacji formacji z Glinika (karbon górny, polska część basenu śródsudeckiego). Rozprawa doktorska. CAG Państ. Inst. Geol., Oddz. Wrocław.
• [23] IHNATOWICZ A., BOSSOWSKI A., 2002 — Atlas geologiczny Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. CAG Państ. Inst. Geol., Oddz. Wrocław.
• [24] KORNAŚ J., 1997 — Wyniki badań petrograficznych. W: Unisław ŚL IG 1(red. A. Bossowski). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 88: 50-56.
• [25] KOTAŃSKI Z., 1987 — Geologiczna kartografia wgłębna. Wyd. Geol., Warszawa.
• [26] MASTALERZ K. (red.), 1996 — Z badań karbonu i permu w Sudetach. Acta Univ. Wratisl. 1795: Pr. Geol.-Miner., 52: 21-94.
• [27] MASTALERZ K., PROUZA V., KUROWSKI L., BOSSOWSKI A., IHNATOWICZ A., NOWAK G., 1995 — Sedimentary record of the Variscan orogeny and climate – Intra-Sudetic basin, Poland and Czech Republia Guide to Excurtion B 1. XIII ICCP. Kraków, Poland.
• [28] McCABE P.J., 1984 — Depositional environments of coal and coal-bearing strata. W: Sedimentology of coal and coal-bearing sequences (red. R.A. Rahmani, R.M. Flores). IAS Spec. Publ., 7: 13-42.
• [29] MIALL A.D., 1978 — Lithofacies types and vertical profile models in braided river deposits: a summars. W: Fluvial sedimentology (red. A.D. Miall ). Can. Soc. Petrol. Geol., 5: 597-604.
• [30] MIALL A.D., 1996 — The geology of fluvial deposits. Springer Verlag. Berlin, New York.
• [31] MIECZNIK J.B., 1989 — Utwory wyższego silezu i autunu dolnego północno-wschodniego skrzydła depresji śródsudeckiej. Biul. Państ. Inst. Geol., 363: 5-37.
• [32] NEMEC W., 1981 — Modele Markowa w zastosowaniach geologicznych. Podstawy teoretyczne i zarys metody. Acta Univ. Wratisl., 521: Pr. Geol.-Miner., 8: 3-22.
• [33] NEMEC W., PORĘBSKI S.J., TEISSEYRE A.K., 1982 — Explanatory notes to the lithotectonic molasse profile of the Intra-Sudetic Basin, Polish Part (Sudety Mts., Carboniferous-Permian). Veroff. Zentralinst. Phys. Erde AdW DDR, 66: 267-278. Potsdam.
• [34] PETTIJOHN F.J., 1975 — Sedimentary rocks (3nd ed.). Harper & Row. New York.
• [35] POTTER P.E., PETTIJOHN F.J., 1963 — Paleocurrents and basin analysis. Springer-Verlag. Berlin.
• [36] RUST B.R., 1972 — Structure and process in a braided river. Sedimentology, 18: 221-245.
• [37] RADOMSKI A., GRADZIŃSKI R., 1978 — Lithologic sequences in the Upper Silesia Coal-Measures (Upper Carboniferous, Poland). Rocz. Pol. Tow. Geol., 48, 2: 193-210.
• [38] TASLER R. i in., 1979 — Geologie ćeskie ćasti vnitrosudetske panve — Oblastni Regionalni Geologie ĆSR. UUG, Praha.