Georóżnorodność i geoturystyka w terenach poeksploatacyjnych na przykładzie regionu chęcińsko-kieleckiego

• Autorzy: Nita J. , Myga-Piątek U.

Warianty tytułu

EN

Geodiversity and geotourism in post-exploitation areas for the example of the Chęciny - Kielce region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł omawia problematykę zagospodarowania terenów eksploatacyjnych surowców skalnych regionu chęcińsko-kieleckiego, które są obszarami chronionymi. Zmiany w rzeźbie powierzchni terenu i pozostałych komponentach przyrodniczych wywołane wydobyciem surowców są zwykłe traktowane w kategoriach wysokiego zagrożenia i utożsamiane z dewastacją krajobrazową. Autorzy poruszają kwestie potrzeby ochrony nie tylko środowiska geograficznego, ale także krajobrazu, szczególnie w terenach, gdzie formy pogórnicze nie zagrażają kondycji środowiska przyrodniczego. Artykuł ukazuje walory geologiczne i potrzebę ich ochrony w celu wzmocnienia wartości krajobrazowych obszaru oraz na potrzeby dydaktyki geologicznej i turystyki specjalistycznej.

EN

The article discusses the matters of management of post-exploitation areas of the Chęciny-Kielce region. Changes in surface features and other elements of the natural environment, caused by mineral exploitation of resources, are usually recognized in terms of high threat and associated with landscape devastation. The author deal with the issues of necessary protection not only of the geographical environment, but also of the landscape, especially in areas where post-mining forms do not threaten the condition of the natural environment. It presents geological values and the need to protect them in order to increase the scenic values and for the purposes of geological didactics and specialist tourism.

Słowa kluczowe

PL

georóżnorodność; kamieniołomy; geoparki; region chęcińsko-kielecki; geoturystyka; dziedzictwo geologiczne

EN

geoparks; geodiversity; quarry; Kielce-Chęciny region; geotourism; geological heritage

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica ; Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geoturystyka
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 3-4
• Strony: 51--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., zdj.

Twórcy

autor

Nita J.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

autor

Myga-Piątek U.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

Bibliografia

• 1. Australian Natural Heritage Charter ANHC, 2002. Australian Heritage Commission, Canberra, second edition, wersja pdf: www.environment.gov.au
• 2. Alexandrowicz, Z., 2006. Geopark- nature protection category aiding the promotion of geotourism (Polish perspectives) Geoturystyka, 2 (5): 3-13.
• 3. Bardziński, W., Ciesielczuk, J., Lewandowski, J., Małolepszy, Z., 2008. Przewodnik do ćwiczeń z kartowania geologicznego (okolice Chęcin). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 125.
• 4. Canadas, S.E., Flano, P.R., 2007. Geodiversity: Concept, Assessment and Territorial Application. The case of Tiermes-Caracena (Soria). Boletin de la A.G.E., 45: 389-393.
• 5. Filonowicz, P., 1980a. Mapa podstawowa 1:50 000 ark. Kielce, W: Mapa geologiczna Polski 200 000. Wydawnictwo Instytutu Geologicznego, Warszawa.
• 6. Filonowicz, P., 1980b. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: 50 000, ark. Kielce. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, s. 143.
• 7. Gray, M., 2004. Geodiversity: Valuing and Conserving Abiotic Nature. J. Wiley & Sons. Chichester, s. 434.
• 8. Jarosz, L. (red.), 2010. Sytuacja społeczno-gospodarcza Kielc w latach 2004—2009. Świętokrzyski Ośrodek Badań Regionalnych, Kielce, s. 162.
• 9. Kostrzewski, A., 1998. Georóżnorodność rzeźby jako przedmiot badań geomorfologii, W: Pękala, K. (red.), Główne kierunki badań geomorfologicznych w Polsce, IV Zjazd Geomorfologów Polskich, UMCS, Lublin: 11-16.
• 10. Kozłowski, S., 1997. Prognoza ochrony georóżnorodności w Polsce. Przegląd Geologiczny, 5: 489-496.
• 11. Kozłowski, S., 1999. Mapa geologiczno-gospodarcza Polski 1:50 000, W: X Konferencja Sozologiczna — Geologia i sozologia w rejonie świętokrzyskim u schyłku XX wieku. PTG Oddział Świętokrzyski i Sekcja Sozologiczna, PIG oddział Świętokrzyski, Kielce.
• 12. Lindner, L., 1978. Rozwój paleogeomorfologiczny zachodniej części regionu świętokrzyskiego w plejstocenie. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 48, 3-4.
• 13. Miśkiewicz, K, 2009. Problemy badawcze georóżnorodności w geoturystyce, Geoturystyka 2 (17): 37-46.
• 14. Myga-Piątek, U., Nita, J., 2008. The scenic value of abandoned areas in Poland. Landscape & Environment. Acta Geographica Debrecina. Landscape and Environment Series, 2, 2: 132-143.
• 15. Nita, J., Myga-Piątek, U., 2005. Poszukiwanie możliwości zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w celu zachowania ich walorów geologicznych i krajobrazowych. Technika Poszukiwań Geologicznych Gesynoptyka i Geotermia, 3: 333.
• 16. Nita, J., Myga-Piątek, U., 2006. Krajobrazowe kierunki w zagospodarowaniu terenów pogórniczych. Przegląd Geologiczny, 55, 3: 256-262.
• 17. Pietrzyk-Sokulska, E., 2001. Waloryzacja występowania i eksploatacji złóż zwięzłych surowców skalnych na przykładzie Beskidów Zachodnich. Studia i Rozprawy Monografie 98. Wydawnictwa Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, PAN Kraków, s. 61.
• 18. Pietrzyk-Sokulska, E., 2004. Kamieniołomy kopalin skalnych w krajobrazie Karpat - atrakcyjność złóż i ich otoczenia.. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 3: 63-76.
• 19. Rago, G., 2008. Geoparki i współpraca międzynarodowa. Geoturystyka, 1, (12): 23-27.
• 20. Słomka, T., Kicińska-Świderska, A., 2004: Geoturystyka - podstawowe pojęcia. Geoturystyka, 1(1): 5-8.
• 21. Słomka, T., Kicińska-Świderska, A., Doktor, M., Joniec, A. (red.), 2006. Katalog obiektówgeoturystycznych wPolsce. AGH Kraków, s. 260.
• 22. Stawicki, H., 2003. Kształtowania krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym, W: Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Materiały Międzynarodowej Konferencji, AGH, Politechnika Krakowska, Kraków: 25-42.
• 23. Stryjakiewicz, T., 2010. Krajobraz antropogeniczny, przestrzenie kreatywne aturystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 14: 52-62.
• 24. Ustawa z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze. Dz. U. Nr 27, poz. 96.
• 25. Ustawa o ochronie przyrody z l6 kwietnia 2004. Dz. U. Nr 92, poz. 880.
• 26. Wróblewski, T., 1999. Geologia świętokrzyska a idea ochrony przyrody i racjonalnego użytkowaniajej zasobów, W: X Konferencja Sozologiczna. Geologia i sozologia w rejonie świętokrzyskim u schyłkuXXwieku. PIG Oddział Świętokrzyski i Sekcja Sozologiczna, PIG Oddział Świętokrzyski, Kielce.
• 27. Wróblewski, T., 2000a. Mapa obszarów chronionych i obiektów przyrody nieożywionych 1:200 000, PIG, Warszawa.
• 28. Wróblewski, T., 2000b. Ochrona georóżnorodności w regionie świętokrzyskim (z mapą chronionych obszarów i obiektów przyrody nieożywionej 1:200 000). PIG, Warszawa, s. 88.
• 29. Wróblewski, T. 2008. Rezerwaty przyrody nieożywionej na terenie miasta Kielce, Urząd Miasta Kielce-Geopark Kielce. Wydawnictwo O.P. APLA, Kielce
• 30. Zouros, N.C., 2008. Europejska sieć geoparków - ponadnarodowa współpraca w zakresie ochrony dziedzictwa Ziemi, geoturystyki i rozwoju lokalnych społeczności.Geoturystyka, 1 (12): 3-23.
• 31. Zwoliński, Z., 2004. Geodiversity. W: Goudie, A. S. (ed.), Encyclopedia of Geomorphology, 1, Routledge: 417-418.
• 32. Zwoliński, Z., 2008. Designing a map of the geodiversity of landforms in Poland. LAG and ALGEO International Meeting Environmental Analysis and Geomorphological Mapping for a Sustainable Development, Addis Ababa, Ethiopia, February 26, 2008. Abstract Book: 18-22.
• 33. Zwoliński, Z., 2009. The routine of landform geodiversity map design for the Polish Carpathian Mts., W: Łajczak, A., Rojan, E. (red.), Geoecology of the Eurasiatic Alpides, Landform Analysis 11: 77-85.
• 34. Zwoliński, Z., 2010. Aspekty geoturystyczne georóżnorodności rzeźby Karpat. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 14: 284-295.
• Strony internetowe:
• 35. http://mos.gov.pl/kategoria/2372_geologia_dla_turystyki/
• 36. http://www.pgi.gov.pl/geoturystyka-mainmenu-606/geoparki
• 37. http://www.geosilesia.pl/274,geopolska_eoparki.html
• 38. http://www.geosilesia.pl/295,geostanowiska_wojewodztwa_slaskiego.html