Problem niewykorzystanego potencjału dawnych kamieniołomów na przykładzie Wieżycy i Chwałkowa (Dolny Śląsk)

• Autorzy: Krawczyk E. , Lorenc M. W.

Warianty tytułu

EN

Unused potential of abandoned quarries on the example of Wieżyca and Chwałków (Lower Silesia)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problem właściwego zagospodarowania dawnych wyrobisk górniczych jest problemem zarówno estetycznym, jak też środowiskowym i ekonomicznym. Kamieniołomy, w których zaprzestano eksploatacji, denaturalizują się samoczynnie poprzez powrót wód gruntowych do naturalnego poziomu i ekspansywne zarastanie roślinnością. Problem zaczyna się, gdy miejsca takie stają się nielegalnymi wysypiskami śmieci. Strome, niezabezpieczone ściany takich wyrobisk, a także znaczna głębokość powstałych w nich naturalnych zbiorników wodnych bywają niebezpieczną pułapką. Jednocześnie te same miejsca - strome ściany i głęboka woda - są atrakcyjne dla wielu mieszkańców najbliższych okolic, osób przyjezdnych, a także turystów. Walory porzuconych kamieniołomów potrafiono wykorzystać w przeszłości i efekty tego były bardzo pozytywne. Przedstawione w artykule przykłady dwóch kamieniołomów z okolic Ślęży na Dolnym Śląsku powinny mobilizować do ekonomicznego spojrzenia na takie miejsca i dostrzeżenia w nich niewykorzystanego potencjalu.

EN

The proper development of abandoned mine workings is the aesthetic, environmental and economic problem. Abandoned quarries are subjected to natural remediation by reconstruction of groundwater table and expansion of plants. Troubles arise when abandoned quarries become illegal landfills and when steep, commonly vertical, unprotected walls, and/or deep reservoirs may become lethal traps. However, the same, hazardous elements: walls and reservoirs can be attractions for both the local residents and the tourists. Values of abandoned quarries were appreciated and developed in the past with positive effects. The authors present examples of two quarries from the vicinity of Ślęża in Lower Silesia, which should encourage us to consider such sites as elements of local economy and to perceive their undeveloped potential.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; kamieniołom; historyczne kamieniołomy; geoturystyka; Sobótka

EN

Sobótka; mining operations; quarry; abandoned quarries; geotourism

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica ; Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geoturystyka
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 2
• Strony: 27--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., zdj.

Twórcy

autor

Krawczyk E.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydział Inżynierii Ksztaltowania Środowiska i Geodezji, pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wrocław

autor

Lorenc M. W.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Architektury Krajobrazu, pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wrocław

Bibliografia

• 1. Dziedzic, K., Kozłowski, S., Majerowicz, A., Sawicki, L. (red.), 1979. Surowce mineralne Dolnego Śląska. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków- Gdańsk, s. 510.
• 2. Kozłowski, S., 1986. Surowce skalne Polski. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa, s. 538.
• 3. Lorenc, M.W., 1984. Enklawy homeogeniczne (autolity) jako wskaźnik magmowego pochodzenia granitoidów strzelińskich. Geologia Sudetica, 19, 1: 75-100.
• 4. Lorenc, M.W., 1994. Rola magm zasadowych w ewolucji intruzji granitoidowych (studium porównawcze wybranych masywów hercyńskich). Geologia Sudetica, 28, 1: 3-121.
• 5. Lorenc M.W., 2005. Badania petrograficzne w pracach konserwatorskich. Materiały Konferencji Naukowej Postęp i nowoczesność w konserwacji zabytków, 2-3.06.2005 Lublin: 40-44.
• 6. Lorenc, M.W., 2010. Historic mines applied for tourism-selected examples from Europe. International Conference Problems of protecting the heritage of material culture of historical mines in the European Union countries, Wieliczka 4-6.11.2010, Proceedings: 1-2.
• 7. Lorenc, M.W., Cocks, A., 2008. Inscribing a landscape: the Cornish Mining World Heritage Site. Geoturystyka, 1 (12): 27-40.
• 8. Lorenc, M.W., Janusz, M., 2010. Mining heritage sites as cultural heritage sites. World Universities Congress, Canakkale (Turkey), 20-24.10.2010. Proceedings II: 1581-1593.
• 9. Lorenc, M.W., Mazurek, S., 2010. Wybrane, nowe propozycje geoturystyczne z Dolnego Śląska. Geoturystyka (w druku).
• 10. Majerowicz, A., 1969. Masyw granitowy Strzegom-Sobótka, W: Grocholski, W. (ed.), Przewodnik geologiczny po Sudetach. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa: 493-506.
• 11. Majerowicz, A., 1972. Masyw granitowy Strzegom-Sobótka. Studium petrologiczne. Geologia Sudetica, 6: 7-96.
• 12. Perez Sanchez, A. A., Lorenc, M.W., 2008. The cultural landscape of the Linares-La Carolina mining district. Geoturystyka, 3(14): 13-24.
• 13. Pietrzyk-Sokulska, E., 2003. Kamieniołomy surowców skalnych w polskim krajobrazie. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie, 10-12 grudnia 2003 Kraków: 43-52.
• 14. Malewski, J. (red.), 1999. Zagospodarowanie wyrobisk. Technologiczne, przyrodnicze i gospodarcze uwarunkowania zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych surowców skalnych Dolnego Śląska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław: 103-108.
• 15. Taras, E., 2008. Region ślężański skarbnicą skał i minerałów, ewenement geologiczny w przyrodzie. Wydawnictwo AVR ANTEX Sobótka, s. 424.