Zdjęcie grawimetryczne Polski - jego wartość i znaczenie dla nauk o Ziemi

Królikowski, C.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zdjęcie grawimetryczne Polski - jego wartość i znaczenie dla nauk o Ziemi

Autorzy

Królikowski C.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://geojournals.pgi.gov.pl/bp/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Gravity survey in Poland - its value and importance to Earth science

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy podano opis i analizę zdjęć grawimetrycznych z obszaru Polski, poczynając od założenia podstawowej sieci grawimetrycznej kraju I i II klasy. Dokładnie scharakteryzowano zdjęcia półszczegółowe, których wyłącznym wykonawcą było Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych. Zdjęcia te stanowią podstawowe źródło informacji w utworzonych zbiorach danych grawimetrycznych. W opracowanym i załączonym katalogu zdjęć znajduje się ich jakościowa i ilościowa charakterystyka. Omówiono metodykę pomiarów i sposób opracowania wyników zdjęć aż po wyznaczenie anomalii Bouguera. Dokonano analizy dokładności wyznaczonych anomalii Bouguera. Oszacowano również błędy poprawek terenowych. Podano informacje o zdjęciu morskim w polskiej części Morza Bałtyckiego. Opisane zostały kolejne etapy w tworzeniu komputerowego banku danych grawimetrycznych i opracowanych map anomalii. Omówiono obraz anomalii grawimetrycznych i głównych nieciągłości jako osi maksymalnego gradientu poziomego. Wskazano na ważną rolę, jaką zdjęcie grawimetryczne pełni w naukach o Ziemi.

The aim of this study carried out within the research project on a Geoid in Poland was to describe and analyse the gravity surveys in Poland. The Base Gravity Network (BGN) and the semi-detailed surveys were especially extensively treated. Gravity field operations and data processing carried out entirely by Geophysical Exploration Company were described in detail. The accuracy of the gravity measurements and determination of the anomalies were also discussed. The created and enclosed catalogue comprises the qualitative and quantitative characteristics of the gravity surveys. A fairly large amount of information refers to marine surveys in the Polish sector of the Baltic Sea. Wide discussion concerns of creation the successive versions of gravity database and maps of the gravity anomalies. Major regional anomalies were distinguished and main sources of their origin were described as well. A great value of the gravity survey for geoscience research was emphasised.

Słowa kluczowe

przyspieszenie siły ciężkości podstawowa sieć grawimetryczna zdjęcia grawimetryczne anomalia grawimetryczna zbiór danych grawimetrycznych

gravity acceleration Base Gravity Network gravity surveys gravity anomalies gravity database

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2006

Tom

nr 420

Strony

3--104

Opis fizyczny

Bibliogr. 80 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Królikowski C.

Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, czeslaw.krolikowski@pgi.gov.pl

Bibliografia

1. BARANOWSKI M., 1993 — Opis eksploatacyjny programu transformacji współrzędnych z elipsoidy Krasowskiego na elipsoidę Bessela. Zakład Usług Informatycznych. GEO-SYS, Warszawa.
2. BOJDYS G., LEMBERGER M., 1986 — Three-dimensional gravity modelling of Earth's crust and upper mantle in the Polish Carpathians. Ann. Soc. Geol. Pol., 56, 3/4: 349-373.
3. BOKUN J., 1963 — Wykaz wyrównań sieci I i II klasy przeprowadzonych przez IGiK w celu wykonania analizy tych sieci oraz zestawienia różnic między poszczególnymi wyrównaniami. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
4. BOKUN J., 1973 — Podstawowa sieć grawimetryczna Polski w„Systemie 1971”. Arch IGiK, Warszawa.
5. BOTT M.P.H., 1959 — The use electronic digital computers for the evolution of gravimetric terrain corections. Geoph. Prosp., 7, 1.
6. BRONOWSKA E., BUJNOWSKI W., GROBELNY A., 1972 — Mapa grawimetryczna Polski anomalie Bouguera, 1:500 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
7. BUJNOWSKI W., 1962 — Uwagi dotyczące wyników analizy przeprowadzonej przez IGiK nad materiałami sieci grawimetrycznej II klasy. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
8. BUJNOWSKI W., 1963 — Uwagi odnoszące się do warunków technicznych pomiaru i wyników dokładności sieci grawimetrycznych I i II klasy w świetle dokumentów. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
9. BUJNOWSKI W., 1965 — Podstawowa sieć grawimetryczna Polski I i II klasy. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
10. BUJNOWSKI W., 1967 — Podstawowa sieć grawimetryczna Polski I i II klasy. Biuletyn IG „Z badań geofizycznych w Polsce”. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
11. BUJNOWSKI W., 1975 —Podstawowa sieć grawimetryczna Polski I i II klasy oraz praktyczne jej wykorzystanie. Praca doktorska. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
12. BUJNOWSKI W., BRONOWSKA E., 1961 — Podstawowa sieć grawimetryczna Polski I rzędu. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
13. BUJNOWSKI W., BRONOWSKA E., GROBELNY A., 1962 — Sieć grawimetryczna Polski II klasy. Cz. I i II. CAG. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
14. CONRAD W., 1996 — Die Schwerekarte der L'ander Brandenburg, Mecklenburg, Vorpommern, Sachsen, Sachsen-Anhalt und Thuringen, Bemerkungenzur Bearbeitung und Interpretation. Geoprofil, 6: 1-56.
15. CORDELL L., PHILLIPS J.D., GODSON R.H.,1992 — U.S. Geological Survey potential field geoghysical software, version 2.0. USGS Open File Report: 92-18.
16. DĄBROWSKI A., 1955 — Mapa grawimetryczna Polski, 1:1 000 000. W: Atlas geologiczny Polski. Tabl. 10. Inst. Geol., Warszawa.
17. DĄBROWSKI A., KACZKOWSKA Z, 1965 — Mapa średnich gęstości warstwowych utworów występujących w Polsce nad poziomem morza. Kwart. Geol., 9, 1: 203-215.
18. FAJKLEWICZ Z. (red.), 1972 — Zarys geofizyki stosowanej. Wyd. Geol., Warszawa.
19. FAJKLEWICZ Z., KORDYLEWSKI J., 1966 — Metoda obliczania poprawek topograficznych siły ciężkości przy pomocy maszyn matematycznych dla dowolnie położonych punktów pomiarowych. Tech. Poszuk. Geol., 20: 8-12.
20. FICHLER C., RUNDHOVDE E., JOHANSEN S., SIETHER B.M., 1997 — Barents Sea tectonic stuctares visualized by ERS 1 satellite gravity data with indications of an offshore Baikalian trend. First Break, 15, 11: 355-363.
21. GARECKIJ R.G. (red.), 1991 — Głubinnoje strojenie i dynamika ziemnych niedr teritorii Biełarusii. A.N. BSSR, Minsk.
22. GRABOWSKA T., PERCHUĆ E., 1985 — Gravimetric-seismic model of the Earth'crust in the region of southeastern Poland. Publ. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sc., A-16, 175: 43-56.
23. GRABOWSKA T., KOBLAŃSKI A., DOLNICKI J., 1991 — Deep structure of the Earth's crust in the Teisseyre-Tomquist Zone (TTZ) in Poland, based on gravity and magnetic studies. Publ. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sc., A-20, 255: 81-89.
24. GRAD M., JANIK T., ILINIEMI J., GUTERCH A., LUOSTO U., TIIRA T., KOMMINAHO K., ŚRODA P., HOEING K., MAKRIS J., LUND C.E., 1999 — Crustal structure of the Mid-Polish Trough beneath the Teisseyre-Tornquist Zone seismic profile. Tectonophysics, 314, 1/3: 145-160.
25. GROBELNY A., KRÓLIKOWSKI C., 1988 - Anomalie grawimetryczne wywołane utworami podpermskimi w północno-zachodniej Polsce. Kwart. Geol., 32, 3/4: 611-634.
26. GRZYWACZ J., GROBELNY A., 1992 — Dokumentacja: Mapa grawimetryczna Polski, 1:200 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
27. GRZYWACZ J., SZCZYPA S., 1989 — Dokumentacja: Mapa grawimetryczna Polski, 1:200 000, ark. Rzeszów. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
28. GUTERCH A, GRAD M., JANIK T., MATERZOK R., LUOSTO U., YLINIEMI J., LUCK E., SCHULTZE A., FORSTE K., 1994 — Crustal structure of the transition zone between Precambrian and Variscan Europe from new seismic data along LT-7 profile (NW Poland and eastern Germany). C. R. Acad. Sci. Paris, 319, 2: 1489-1496.
29. HAUSBRANDT S., 1953 — Rachunki geodezyjne. PWN, Warszawa.
30. JANIK T., YLINIEMI J., GRAD M., THYBO H., TIIRA T. AND POLONAISE P2 WORKING GROUP, 2002 — Crustal structure across the TESZ along POLONAISE'97 seismic profile P2 in NW Poland. Tectonophysics, 360, 1~: 129-152.
31. JARMOŁOWSKI W., KRYŃSKI J., 2004 — Zdjęcie morskie wykonane na zlecenie Instytutu Geodezji i Kartografii. W: Analiza jakościowa i ilościowa istniejących danych grawimetrycznych (krajowe na lądzie i na morzu oraz obszarów przyległych)(red. C. Królikowski). CAG Państw.Inst. Geol., Warszawa.
32. JENSEN S.L., JANIK T., THYBO H., POLONAISE PROFILE P 1 WORKING GROUP, 1999 — Seismic structure of the Palaeozoic Platform along POLONAISE'97 profile P1 in northwestern Poland. Tectonophysics, 314: 123-143.
33. JENSEN S.L., THYBO H. AND POLONAISE'97 WORKING GROUP, 2002 — Moho topography and lower crustal wide-angle reflectivity around the TESZ in southern Scandinavia and northeastern Europe. Tectonophysics, 360: 187-213.
34. KACZKOWSKA Z., MARYNIAK K., ORLIKOWSKI J., PAWŁOWSKI S., 1954-1960 — Mapa grawimetryczna Polski w skali 1:300 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
35. KANE M.F.,1962 — Comprehensive system of terrain corrections using the digital computer. Geophysics, 27, 4: 455~62.
36. KARACZUN K., KARACZUN M., BILIŃSKA M., UHRYNOWSKI A., 1978 — Mapa magnetyczna Polski, 1:500 000. Inst. Geol., Warszawa.
37. KRIVICKIJ G.E. (red.), 1979, 1980 — Regionalnyje grawimetryczeskije raboty cawmiestno s magnitnoj sjomkoj, massztaba 1:200 000 w jużnoj czasti Bałtyjskowo Moria (szelf PNR),1978-1979 (wastocznaja czastj) i 1980 (zapadnaja czastj). Arch. Petrobaltic, Gdańsk.
38. KRÓLIKOWSKI C. (red.), 1988 — Rozkład gęstości utworów kenozoicznych i permsko-mezozoicznych w NW Polsce. Pr. Inst. Geol., 124.
39. KRÓLIKOWSKI C., 1993 — Pilna potrzeba zmiany systemu grawimetrycznego w Europie środkowo- wschodniej. Prz. Geol., 41, 1: 1-2.
40. KRÓLIKOWSKI C,1994—Objaśnienia do mapy grawimetrycznej Polski,1:200 000. Państw. Inst. Geol, Warszawa
41. KRÓLIKOWSKI C., 2004 — Analiza jakościowa i ilościowa istniejących danych grawimetrycznych (krajowe na lądzie i na morzu oraz obszarów przyległych). CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
42. KRÓLIKOWSKI C., GROBELNY A., 1991 — Preliminary results of the geophysical interpretation (stripping method) in respect to the pre-Permian basement of southwestern Poland. Kwart. Geol., 35, 4: 449--476.
43. KRÓLIKOWSKI C., MŁYNARSKI S., 2003 – Struktura głębokiego podłoża polskich Karpat w oparciu o kompleksową interpretację danych geofizycznych. Geol. AGH, 29, 3/4: 197-218.
44. KRÓLIKOWSKI C., PETECKI Z., DADLEZ R., 1996 — Vertical discontinuities of the Earth crust in the TESZ zone in Poland based on gravity data. Geol. Quart., 40, 2: 155-168.
45. KRÓLIKOWSKI C., PETECKI Z., ŻÓŁTOWSKI Z.,1999 — Główne jednostki strukturalne w polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej w świetle danych grawimetrycznych. Biul Panstw. Inst. Geol., 386: 5-57.
46. KRÓLIKOWSKI C., PETECKI Z., 1995 — Atlas grawimetryczny Polski, 1:500 000 i 1:750 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
47. KRÓLIKOWSKI C., PETECKI Z., ŻÓŁTOWSKI Z., SAS-UHRYNOWSKI A., 1998 — Gęstościowe i magnetyczne modele skorupy ziemskiej w zachodniej części platformy wschodnio-europejskiej. CAG Państw. Inst. Geol. Warszawa.
48. KRÓLIKOWSKI C., PETECKI Z., ŻÓŁTOWSKI Z., JACYNA J., KORABLIOVA L., NASEDKIN V., MOTUZA G., 2000 — Strakturalno-tektoniczna chazakterystyka podłoża krystalicznego w oparciu o dane pól potencjalnych na obszarze NE Polski i Litwy. CAG Państ. Inst. Geol., Warszawa.
49. KRÓLIKOWSKI C., TWAROGOWSKI J.,1991— Mapa rozkładu gęstości skał występujących nad poziomem morza w Polsce. Kwart. Geol., 35, 3: 371-382.
50. KRÓLIKOWSKI C., ŻÓŁTOWSKI Z., 2004 — Analiza jakościowa i ilościowa istniejących danych geologicznych (gęstości). Zadanie lg. CAG Państ. Inst. Geol., Warszawa.
51. KUBICKI S. IRYKA W. (red.),1982 —Atlas geologiczny podłoża krystalicznego polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Wyd. Geol., Warszawa.
52. KWIATKOWSKI A., 1938 — Prace grawimetryczne w latach 1936 i 1937. Seria VIII, GUM, Warszawa.
53. LISOWSKI K., 1980, 1981— Badania grawimetryczne na Bałtyku, rejon Ustka–Darłowo. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
54. MAPA GRAWIMETRYCZNA POLSKI w skali 1:200 000. 1978-1992. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
55. MAREK S., ZNOSKO J., 1983 — Pozycja geotektoniczna i granice niecki warszawskiej (płockiej). W: Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża (red. S. Marek). Pr. Inst. Geol., 103: 13-20.
56. MCADOO D.C., SANDWELL D.T., 1988 — Marine gravity: GEOSAT's exact repeat mission. EOS, 69: 1568-1569.
57. MŁYNARSKI S., DADLEZ R., DĄBROWSKA B., GROBELNY A., JANKOWSKI H., KARACZUN K., KOZERA A., KRÓLIKOWSKI C., MAREK S., SKORUPA J., 1979 — Interpretacja geofizyczno- geologiczna wyników badań wzdłuż profilów Moryń–Lęborg, Gorzów–Bytów i Pleszew–Sierpc. Biul. Inst. Geol., 314, 3: 49-96.
58. MŁYNARSKI S., BACHAN W., DĄBROWSKA B., JANKOWSKI H., KANIEWSKA E., KARACZUN K., KOZERA A., MAREK S., SKORUPA J., ŻERLICHOWSKI A., ŻYTKO K., 1982 — Interpretacja geofizyczno-geologiczna wyników badań wzdłuż profilów Lublin–Prabuty, Przedbórz–Żebrak, Baligród–Dubienka. Biul. Inst. Geol., 333, 4: 1-60.
59. MOJSKI J.E. (red.), 1995 — Atlas Geologiczny Południowego Bałtyku. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
60. MORITZ H.,1984 — Geodetic Reference System 1980. W: The geodesist's handbook (ed. C.C. Tscherning). Bull Geod., 58: 388-398.
61. OKULUS H., 1976, 1977, 1978, 1979 — Badania grawimetryczne na Bałtyku, rejon Ustka–Rozewie: CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
62. OLCZAK T., 1932 — Pomiary przyśpieszenia siły ciężkości w Polsce w latach 1926-1930. Arch. Obserwatorium Astronomicznego, Kraków.
63. OLCZAK T., 1951 — Mapa grawimetryczna Polski, 1:2 000 000. Biul. Inst. Geol., 64: 1-59.
64. PAWŁOWSKI S., 1939 — Pomiary grawimetryczne w Polsce do roku 1939 włącznie. Biul. Państw. Inst. Geol., 18.
65.PAWŁOWSKI S., 1952 — Kilka zagadnień geofizycznych. Biul. Inst. Geol. [bez nr].
66. PEPEL A., SEDLAK J., SZALAIOVA V., SZCZYPA S., 2001—New gravity map of Carpathians. Slovak Geol. Mag., 7, 2: 177-182.
67. PETECKI Z., 2000—Przetwarzanie i interpretacja pól potencjalnych w kujawskim segmencie ssta i zachodniej części platformy wschodnioeuropejskiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 392: 751-20.
68. PETECKI Z., POLECHOŃSKA O., WYBRANIEC S., CIEŚLA E., 2003 — Magnetic anomaly map of Poland. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
69. PLAUMANN S., 1983 — Die Schwerekarte 1:500 000 der Bundesrepublik Deutschland (Bouguer-Anoma- lien). Blatt Nord. Geol. Jb., E 27: 3-16.
70. PLAUMANN 5.,1991— Die Schwerekarte 1:500 000 der Bundesrepublik Deutschland (Bouguer-Anoma- lien). Blatt Mitte. Geol. Jb., E 46: 3-17.
71. POLECHOŃSKA O., 2004—Adaptacja baz danych grawimetrycznych z aplikacjami dla potrzeb projektu. Zadnie 4a. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
72. RECZEK J.,1978 — Dokumentacja półszczegółowych badań grawimetrycznych temat: Karpaty Zachodnie 1972-1977. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
73. RÓŻYCKI J., 1973 — Kartografia matematyczna. PWN, Warszawa.
74. SAS-UHRYNOWSKI A., CISAK M., MROCZEK S., SAS A., SIPORSKI L., 2000 — A new gravimetric control network for Poland. Reports on Geodesy, 8: 55-60. Politechnika Warszawska, Instytut Geodezji Wyższej i Astronomii Geodezyjnej, Warszawa.
75. STANLEY H.R, 1979 — The GEOS-3 Project. J. Geophys. Res., 84: 3779-3783.
76. TAPLEY B.D., BORN G.H., PARKE M.E., 1982 — The SEASAT altimeter data and its accuracy assessment. J. Geophys. Res., 87: 3179-3188.
77. TELLFORD W.M., GELDART L.P., SHERIFF R.E., 1990 — Applied Geophysics. Cambridge University Press, Cambridge.
78. TORGE W., 1989 — Gravimetry. Walter de Gruyter, Berlin-New York.
79. WOOLARD G.P., 1979 — The new gravity system — changes in international gravity base values and anomaly values. Geophysics, 44, 8: 1352-1366.
80. WYBRANIEC S., CIEŚLA E., PETECKI Z., 1993 — Komputerowy bank danych magnetycznych oraz mapy gęstości i namagnesowania skał podłoża krystalicznego NE i E Polski. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0041-0042