Tytuł artykułu
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Magmatism and metamorphism of the Kraków-Lubliniec tectonic zone as a clue to the occurrence of polymetallic deposits
Języki publikacji
Abstrakty
Wzdłuż strefy tektonicznej Kraków-Lubliniec tworzącej kontakt pomiędzy blokami małopolskim i górnośląskim stwierdzono występowanie licznych przejawów magmatyzmu, w rejonie Myszkowa, Zawiercia, Pilicy, Doliny Będkowskiej i Koziegłów (Mysłowa) oraz Żarek. Powstanie intruzji granitoidów łączy się z wielofazową ewolucją strukturalną tej strefy, której szczególnie duża aktywność zaznaczyła się pod koniec syluru i w karbonie górnym. Mineralizacja kruszcowa występuje zarówno w skałach magmowych jak i w zmetamorfizowanych skałach osłony (wendyjskich i paleozoicznych). Skały magmowe to genetycznie różnorodna asocjacja skał intruzywnych: granitoidów (głównie granodiorytów, rzadziej granitów), porfirów (dacytów), dolerytów (diabazów) i gabr. Przeobrażenia o charakterze metamorfizmu regionalnego (facja zieleńcowa) zaznaczyły się tylko w utworach kompleksu wendyjskiego, natomiast metamorfizm termiczny i termiczno-metasomatyczny, będący efektem oddziaływania granitoidowych intruzji na skały otaczające, obejmuje utwory: wendu, ordowiku, syluru i dewonu. Okruszcowanie skał wykazuje ścisły związek z oddziaływaniem wysoko stężonych solanek zasobnych w metale, powiązanych genetycznie z kwaśnym magmatyzmem. Pierwiastkami wskaźnikowymi, które mogą mieć znaczenie prognostyczne przy poszukiwaniu zakrytych złóż porfirowych w innych obszarach tego rejonu, są: W, Mo, Cu, Ag, K, F, Sb, Hg, Au, Pb, Ba, As, Zn, Bi i Te.
Numerous occurrences of magmatism are observed in the vicinity of Myszków, Zawiercie, Pilica, Będkowska Valley, Koziegłowy (Mysłów) and Żarki along the Kraków-Lubliniec tectonic zone which is a contact zone of the Małopolska and Upper Silesia blocks. The formation of granitoid intrusion is related to a multiphase structural evolution of the zone whose especially intensive activity took place at the end of the Silurian and Upper Carboniferous. Ore mineralization occurs both in igneous and metamorphic wall rocks (Vendian, Palaeozoic). Igneous rocks consist of a genetically different association of intrusive rocks: granitoids (mainly granodiorites, rare granites), dacites, dolerites (diabases) and gabbros. Alterations, which show regional metamorphic nature (greenschist facies), were recorded only in the Vendian complex formations, while thermal and thermal -metasomatic metamorphism, being the effect of influence of granitoid intrusion into wall rocks, affected Vendian, Ordovician, Silurian and Devonian formations. Ore contents of the rocks show direct relationship with highly concentrated metal-rich salinewaters, closely related to acid magmatism. W, Mo, Cu, Ag, K, F, Sb, Hg, Au, Pb, Ba, As, Zn, Bi and Te are elements-pathfinders which can be applied to searching for covered porphyry deposits in other parts of the region.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
55--103
Opis fizyczny
Bibliogr. 86 poz., rys., tab., wykr.
Twórcy
autor
- Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Górnośląski, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200 Sosnowiec
autor
- Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Górnośląski, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200 Sosnowiec
autor
- Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Górnośląski, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200 Sosnowiec
autor
- Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Górnośląski, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200 Sosnowiec
autor
- Uniwersytet Śląski WNoZ, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec
Bibliografia
- 1. ALEKSANDROWSKI P., KRYZA R., MAZUR S., ŻABA J., 1997 — Kinematic data on major Variscan strike-slip faults and shear zones in the Polish Sudetes, northeast Bohemian Massif. Geol. Mag.,134, 5: 727-739.
- 2. BANAŚ M., PAULO A., PIEKARSKI K., 1972 — O mineralizacji miedziowej i molibdenowej w rejonie Mrzygłodu. Rudy i Metale, 17, l: 3-7.
- 3. BOLEWSKI A., 1938 — Skała przeobrażona z Siedlca k/Krzeszowic. Rocz: Pol. Tow. Geol. 14: 1-38.
- 4. BOLEWSKI A., 1939 — Zagadnienie „kalifikacji” krakowskich skał magmowych. Rocz. Pol. Tow. Geod. 15: 42-76.
- 5. BUŁA Z.,1994 — Problemy stratygrafii i wykształcenie osadów starszego paleozoiku NE obrzeżenia GZ W. W: Przewodnik 65 Zjazdu PTG w Sosnowcu. Pr. Nauk UŚI., 1431: 31-57.
- 6. BUŁA Z., 1998 — Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
- 7. BUŁA Z., 2000 —Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Pr. Państw. Inst. Geo1.,171:1~3.
- 8. BUŁA Z., JACHOWICZ M., ŻABA J., 1997 — Principal characteristics of the Upper Silesian Block and Małopolska Block border zone (Southern Poland). Geol. Mag., 134, 5: 669~77.
- 9. BUŁA Z., HABRYN R., KUREK S., KRIEGER W., MARKOWIAK M., WOŹNIAK P., 2002 —Atlas geologiczny paleozoiku bez permu w strefie kontaktu bloków górnośląskiego i małopolskiego. Państw. Inst. Geol Warszawa.
- 10. CHAFFEE M. A., EPPINGER R. G., LASOŃ K., ŚLÓSARZ J., PODEMSKI M.,1997 — A geological alteration and geochemical model of the Myszków porphyry Cu-Mo deposit, southern Poland. W.• Mineral deposits: Research and Exploration— Where do They Meet (red. H. Papunen): 851-854. A. A. Balkema, Rotterdam.
- 11. CIEMNIEWSKA M.,1976 — Kalcyfiry w otworze wiertniczym w Zawierciu. Prz. Geol., 24,11: 660-661.
- 12. COX D. P., SINGER D. A., 1986 — Mineral deposits models. US Geol. Surv. Bull., 1693: 73-122.
- 13. COX S.J.D., SCHOLZ C.H., 1988 — On the formation and growth of faults: an experimental study. .Jour. Struct. Geol., 10: 413-430.
- 14. EINAUDI M. T., BURT D. M.,1982 —.Introduction — terminology classification, and composition of skarn Deposits. Economic Geology, 77, 4: 745-754.
- 15. EKIERT F., 1957 — Warunki geologiczne występowania skał magmowych w Mrzygłodzie w okolicy Zawiercia. Kwart. Geol., 1, l: 106-112.
- 16. EKIERT F., 1971— Budowa geologiczna podpermskiego podłoża północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Pr. Inst. Geol., 66: 5-77.
- 17. EKIERT F., 1983 — Mineralizacja kruszcowa podpennskiego podłoża północno-wschodniego obrzeżenia GZW i jej związek genetyczno-przestrzenny z mineralizacją cynkowo-ołowiową w utworach triasowych: Złoża Rud Metali na tle budowy geologicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 18. GŁOWACKI E., KARNKOWSKI P., 1963 — Porównanie górnego prekambru (ryfeju) przedgórza Karpat środkowych z serią zielonych łupków Dobrudży. Kwart. Geol. 7, 2: 187-195.
- 19. GÓRECKA E.,1972 — Mineralizacja kruszcowa w utworach paleozoicznych północno-wschodniej części obszaru śląsko-krakowskiego. Acta Geol Pol. 22, 2: 275-326.
- 20. GÓRECKA E.,1973 — Development of ore mineralization in the northeastern part of Cracow-Silesian area. Bull. Pol. Acad. Sc., 21, 1: 35-43.
- 21. GÓRECKA E., NOWAKOWSKI A., 1979 — Ore deposits associated with acid intrusives and related rocks in the Zawiercie region. W.: Research on the genesis zinc-lead deposits of Upper Silesia, Poland. Pr. Inst. Geol. 95: 97-108.
- 22. HARAŃCZYK C., 1978 — Mineralizacja polimetaliczna w utworach paleozoicznych wschodniego obrzeżenia GZW. Pr. Inst. Geol. 83: 171-185.
- 23. HARAŃCZYK C.,1982 —Nowe dane do poznania kaledońskiego górotworu krakowidów. Przew. 54 Zjazdu PTG w Sosnowcu: 90-102.
- 24. HARAŃCZYK C., 1985 — Paragenezy mineralne w złożach krakowidów i ich pokrywy. Rocz. Pol. Tow. Geol., 53, 1-4: 91-126.
- 25. HARAŃCZYK C., GAŁKIEWICZ T., SZOSTEK L., KUREK S., ROGOŻ S., 1980 — Porfirowa i skarnowa mineralizacja Cu-Mo z Zawiercia. Cz. II. Mineralizacja. Rudy i Metale, 25, 12: 558-565.
- 26. HEFLIK W., 1992 — Contact metamorphic rocks from the vicinity of Myszków (Upper Silesia). Bull. Pol. Acad. Sci., 40, 1: 31-42.
- 27. HEFLIK W., MUSZYŃSKI M., PARACHONIAK W., 1977 — Petrografia i warunki tworzenia się staropaleozoicznych skał podłoża Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Zesz. Nauk. AGH,• Geologia, 3, 4: 25-34.
- 28. JACHOWICZ M., 1995 — Opracowanie stratygrafii starszego paleozoiku na NE obrzeżenia GZW w oparciu o badania mikropaleontologiczne Acritarcha. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 29. JACHOWICZ M., ŻELAŹNIEWICZ A., BUŁA Z., BABIŃSKI W., HABRYN R, MARKOWIAK M., ŻABA J., 2002 — Geneza i pozycja stratygraficzna podkambryjskich i podordowickich anchimetamorficznych skał w południowej Polsce — przedpole orogenu neoproterozoicznego. Centr. Arch Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 30. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1984 — Datowania metodą K-Ar skał NE obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Kwart. Geol. 28, 1: 749-750.
- 31. JURKIEWICZ H., 1975 — Budowa geologiczna podłoża mezozoiku centralnej części niecki miechowskiej. Biul. Inst. Geol. 283: 5-100.
- 32. KARWOWSKI Ł., 1988 — Ewolucja fluidów minerałotwórczych waryscyjskiej formacji miedziowo-porfirowej krakowidów na przykładzie rejonu Myszkowa-Mrzygłodu. Pr. Nauk. UŚl., 929: 3-88.
- 33. KARWOWSKI Ł., 2001 — Magmatic and postmagmatic fluids. W: Palaeozoic porphyry molybdenum-tungsten deposit in the Myszków area, Southern Poland. (red. M. Podemski). Pol. Geol. Inst. Special Papers, 6: 38-43.
- 34. KARWOWSKI Ł., MARKIEWICZ J., TRUSZEL M., 2004 — Preliminary data of intrusive breccia from Mysłów (Kraków-Lubliniec tectonic zone). Pr. Specjalne PTM, 24: 215-218.
- 35. KOŚNIK J., MUSZYŃSKI M., 1990 — Granitoidy z podłoża monokliny śląsko-krakowskiej — aktualny stan rozpoznania. Zesz. Nauk. AGH, 16, 4: 89-117.
- 36. LASOŃ K., 1992 — Strefowość mineralizacji polimetalicznej paleozoiku rejonu Myszkowa północno-wschodniego obrzeżenia GZW. Arch. Miner., 48, 1-2: 43-59.
- 37. LASOŃ K., 1998 — Geochemia Mo—W złoża porfirowego Myszków. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
- 38. LASOŃ K., 2003 — Geochemia molibdenowo-wolframowego złoża porfirowego Myszków. Biul. Państ. Inst. Geol., 405: 87-108.
- 39. LIS J., SYLWESTRZAK H., 1978 — Opracowanie geochronologiczne K-Ar skał z obszaru Polski. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
- 40. LOWELL J. D., GUILBERT J. M., 1970 — Lateral and vertical alteration — mineralization zoning in porphyry ore deposits. Econ. Geol., 65: 373-406.
- 41. ŁYDKA K., 1971— Litostratygrafia dolnego paleozoiku rejonu Mrzygłodu i Kotowic. Kwart. Geo1.,15, 3: 708-709.
- 42. ŁYDKA K., 1973 — Młodszy prekambr i sylur rejonu Myszkowa. Kwart. Geol., 17, 4: 700-712.
- 43. MARKIEWICZ J., 1998 — Petrografia strefy apikalnej granitoidów mrzygłodzkich. Biul. Państw. Inst. Geol., 382: 5-30.
- 44. MARKIEWICZ J., 2002 — Przejawy kontaktowo-metasomatycznego oddziaływania granitoidowej intruzji mrzygłodzkiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 402: 101-132.
- 45. MARKIEWICZ J., 2005 — Granitoidowy magmatyzm bloku małopolskiego, związki z okruszcowaniem. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec
- 46. MARKIEWICZ J., ŚLÓSARZ J., TRUSZEL M., 1993 — Pozycja geologiczna mineralizacji Cu-Mo-W w paleozoiku północno-wschodniego obrzeżenia. Pr Specjalne PTM, 3: 47-54.
- 47. MARKOWIAK M.,1999 — Mineralizacja kruszcowa formacji skarnowej w paleozoiku rejonu Koziegłów. ( W: Truszel, Markowiak,1999 — Skarny i metasomatyty towarzyszące mineralizacji kruszcowej w rejnie Koziegłów). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 48. MUTSCHLER F. E., WRIGHT E. G., LUDINGTON S., ABBOT J. T., 1981— Granite-molybdenite systems. Econ. Geol., 76: 874-896.
- 49. NEHRING-LEFELD M., MODLIŃSKI Z., SIEWNIAK-MADEJ A., 1992 — Biostratygraphy of the Old Palaeozoic carbonates in the Zawiercie area (NE margin of the Upper Silesian Coal Basin). Kwart. Geol., 36, 2: 171-198.
- 50. NEHRING-LEFELD M., SZYMAŃSKI B., 1995 — Opracowanie osadów starszego paleozoiku w podłożu NE obrzeżenia GZW. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
- 51. NIEĆ M., 1988 — Szanse odkrycia złóż rud metali w starszym podłożu paleozoicznym północno-wschodniego obrzeżenia GZW. Prz. Geol., 36, 7: 390-395.
- 52. PIEKARSKI K.,1994a — Pozycja strukturalna i budowa złoza rud metali molibdenowo-wolframowo-miedziowych Myszków. Przew. 65 Zjazdu PTG w Sosnowcu. Pr. Nauk UŚI., 1431: 31-58.
- 53. PIEKARSKI K., 1994b—Ocena wyników poszukiwań złóż rud polimetalicznych w utworach staropaleozoicznych obszaru Zawiercia. Prz. Geol., 42, 8: 615-621.
- 54. PIEKARSKI K., SZYMAŃSKI B., 1982 — Pozycja stratygraficzna warstw z Kotowic. Prz. Geol., 30, 7: 366-369.
- 55. PIEKARSKI K., GAJOWIEC B., HABRYN R., KARWASIECKA M., KURBIEL H., MARKIEWICZ J., MARKOWIAK M., SIEMIŃSKI A., STĘPNIEWSKI M., TRUSZEL M.,1993 —Dokumentacja geologiczna złoża rud molibdenowo-wolframowo-miedziowych w kat. CZ w Myszkowie. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 56. PODEMSKI M., BUŁA Z., CHAFFEE M. A., HABRYN R., KARWOWSKI Ł., MARKIEWICZ J., ŚLÓSARZ J., TRUSZEL M., ŻABA J., 2001— Palaeozoic porphyry molybdenum-tungsten deposit in the Myszków area, southern Poland. Pol. Geol. Inst. Special Papers 6: 1-88.
- 57. PUZIEWICZ J., 1994 — Zawartość tytanu w biotycie jako wskaźnik warunków krystalizacji magmy. Arch. Miner., 50,1: 89-136.
- 58. RODGERS D.A., 1980 — Analysis of pull-apart basin development produced by en echelon and strike-slip faults. W.: Ballance P. F., Reading H. G. (red.); Sedimentation in oblique-slip mobile zones. Spec. Publ. Int. Assoc. Sediment., 4: 27-41.
- 59. ROLLINSON H. R., 1993 — Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation. Longman Group UK Ltd.
- 60. RUTKOWSKI F.,1928 —Otwór świdrowy w Głazówce. Posiedz. Nauk. Państw. Inst. Geol.10/20: 35-37.
- 61. RYKA W., 1978 — Skały metamorficzne. W.: Pr. Inst. Geol, 83: 69-71.
- 62. STEIN H. J., MARKOWIAK M., MIKULSKI S., 2005 — Metamorphic to magmatic transition captured at the Myszków Mo–W deposit, southern Poland: 833-835. Proceedings of the Eight Biennal SGA Meeting. Beijing, China, 18021, August 2005, Springer.
- 63. ŚLÓSARZ J., 1982 — Uwagi o warunkach geologicznych mineralizacji miedziowo-molibdenowej w paleozoiku okolic Myszkowa. Prz. Geol., 30, 7: 329-335.
- 64. ŚLÓSARZ J.,1985 — Stages and zonality of ore mineralisation in Palaeozoic rocks of the environs of Myszków. Ann. Soc. Geol. Pol., 53, 1/4: 267-288.
- 65. ŚLÓSARZ J., 1988 — Przejawy mineralizacji wolframowej w paleozoiku północno- wschodniego obrzeżenia GZW. Prz. Geol., 36, 7: 387-390.
- 66. ŚLÓSARZ J., 2001—Mineralogical characteristics of the mineralisation. W.: Palaeozoic porphyry molybdenum-tungsten deposit in the Myszków area, Southern Poland Scienc. (red. M. Podemski). Pol. Geol. Inst. Special Papers, 6: 43-53.
- 67. ŚLÓSARZ J., KARWOWSKI Ł.,1983 — Fizykochemiczne warunki mineralizacji polimetalicznej w utworach paleozoicznych rejonu Myszkowa (NE obrzeżenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego). Arch. Miner., 30., 1: 93-108.
- 68. SZYMAŃSKI B., TELLER L.,1998 — Silurian stratigraphy of the Zawiercie–Żarki area (NE margin of the Upper Silesian Coal Basin). Kwart. Geol., 42, 2: 183-196.
- 69. TEISSEYRE H., 1966 — Metodyczne uwagi o pomiarach lineacji. Kwart. Geol., 10, 4: 1133-1135.
- 70. THEODORE T. G., MENZIE W. D., 1984 — Fluorine-deficient porphyry molybdenum deposits in the western North America Cordillera. Proc. 6~ Quadrennial IAGOD Symp. Tbilisi,1982: 463-470. E. Schweizerbart'sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart.
- 71. TITLEY R.S., BEANE R.E., 1984 — Miedno-porfirowyje miestorożdienija. W.: Genesis nidnych miestorożdienij. Mir. Moskwa.
- 72. TOMCZYK H., TOMCZYKOWA E., 1983 — Sylur. W.• Złoża rud metali na tle budowy geologicznej NE obrzeżenia GZW. Stratygrafia Cz. l. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
- 73. TRUSZEL M.,1994 — Charakterystyka petrograficzna skał metamorficznych starszego paleozoiku (Wyniki badań geologicznych i złożowych paleozoicznego podłoża w obszarze Myszków — Mrzygłód. Przewodnik 65 Zjazdu Pol. Tow. Geol. w Sosnowcu. Pr. Nauk. UŚl.,1431: 187-191.
- 74. TRUSZEL M., 2001 — Metamorphic rocks. W.: Palaeozoic porphyry molybdenum-tungsten deposit in the Myszków area, southern Poland. (red. M. Podemski). Pol Geol. Inst. Special Papers, 6: 26-31.
- 75. TRUSZEL M., MARKOWIAK M., 1999 — Skarny i metasomatyty towarzyszące mineralizacji kruszcowej z rejonu Koziegłów. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 76. TRUSZEL M., KARWOWSKI Ł., 2003 — Skarns and skarn mineralisation in the Cracow–Lubliniec region (Southern Poland). Pr. Specjalne PTM, 23, 2: 175-178.
- 77. TRUSZEL M., MARKIEWICZ J., LASOŃ K., BACHLIŃSKI R., KARWOWSKI Ł., ŻABA J., 2005 — Magmatyzm i metamorfizm strefy tektonicznej Kraków—Lubliniec jako przesłanki występowania złóż polimetalicznych. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Sosnowiec.
- 78. VIALON P., RUHLAND M., GROLIER J., 1976 — Elements de tectonique analytique, Masson, Paris.
- 79. WESTRA G., KEITH S.B., 1981— Classification and genesis of stockwork molybdenum deposits. Econ. Geol., 76: 844-873.
- 80. WIESER T.,1957 — Charakterystyka petrograficzna albitofirów, porfirów i diabazów z Mrzygłodu w okolicy Zawiercia. Kwart. Geol., 1, 1: 113-126.
- 81. WINKLER H. G. F., 1967 — Petrogenesis of inetamorphic rocks. Springer Verlag. Berlin.
- 82. WOODCOCK N.H., FISCHER M., 1986 — Strike-slip duplexes. Jour. Struct. Geol., 8: 725-735.
- 83. ZHARIKOV V. A., 1998 — Metasomatism and metasomatic rocks. (red. V. A. Zharicov, V. L. Rusinov): 252-258. Moscow, Scientific World.
- 84. ŻABA J., 1994 — Mezoskopowe struktury kwiatowe w dolnopaleozoicznych utworach NE obrzeżenia GZW — rezultat transpresyjnego ścinania w strefie dyslokacyjnej Kraków–Myszków (Hamburg–Kraków). Prz. Geol., 42, 8: 643-648.
- 85. ŻABA J.,1997 — Palaeozoic tectonic activity of the Cracow–Lubliniec (Hamburg-Cracow) fault zone at the boundary of the Upper Silesia and Małopolska blocks, southern Poland. W.• Proc. XIII Int. Congr. Carb. Penn., Part. 2. Pr. Państw. Inst. Geol.,158: 209-214.
- 86. ŻABA J.,1999 — Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 166: 1-162.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0041-0041