Główne problemy stratygrafii i paleogeografii plejstocenu w pracach Profesora Stefana Zbigniewa Różyckiego i jego uczniów

Lindner, L.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Główne problemy stratygrafii i paleogeografii plejstocenu w pracach Profesora Stefana Zbigniewa Różyckiego i jego uczniów

Autorzy

Lindner L.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

The main problems of Pleistocene stratigraphy and palaeogeography in the works of Professor Stefan Zbigniew Różycki and his students

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy przedstawiono pięć głównych problemów badawczych dotyczących stratygrafii i paleogeografii plejstocenu podjętych przez Profesora Stefana Zbigniewa Różyckiego. Są to zagadnienia dotyczące: najstarszego zlodowacenia i najstarszego interglacjału, cyklów sedymentacyjnych i przedstawionego na ich podstawie podziału interglacjału wielkiego, identyfikacji i określenia rangi jednostek podziału klimatostratygraficznego plejstocenu, prezentacji paleogeografii obszaru Polski w plejstocenie oraz genezy i warunków akumulacji lessu. Wszystkie te problemy, mimo że zostały sformułowane i zainicjowane przed laty, również obecnie mieszczą się w centrum zainteresowań badawczych i jako takie znajdują swój wyraz w dokonaniach badawczych uczniów Profesora.

The paper presents the five main scientific issues on the stratigraphy and palaeogeography of the Pleistocene undertaken by Professor Stefan Zbigniew Różycki. The first is linked with the oldest glacian and oldest interglacial, and the second - with the sedimentary cycles and the sub-division of the Great Interglacial based on them. The third problem is focused on the identification and range of the climatostratigraphic units of the Pleistocene and the forth - on presenting the palaeogeographic evolution of the area of Poland during the Pleistocene. The fifth issue discussed herein is connected with the origin and conditions of loess accumulation. All issues, despite the fact that they had been expressed and initiated many years ago, are still the subject of scientific interest and as such are reflected in the scientific achievements of the Professor's students and disciples.

Słowa kluczowe

Różycki Stefan Zbigniew zlodowacenia i interglacjały jednostki klimatostratygraficzne plejstocenu plejstoceńskie cykle sedymentacyjne plejstoceńska paleogeografia obszaru Polski geneza i warunki akumulacji lessu

Różycki Stefan Zbigniew glaciations and interglacial climatostratigrahic units of the Pleistocene Pleistocene sedimentary cycles Pleistocene palaeogeography of Poland loess origin and accumulation conditions

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2006

Tom

nr 419

Strony

37--64

Opis fizyczny

Bibliogr. 94 poz., rys., portr., tab.

Twórcy

autor

Lindner L.

Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

1. BAŁUK A., 1991 - Czwartorzęd dorzecza dolnej Narwi (północno-wschodnie Mazowsze). Pr. Państw. Inst. Geol., 130: 74 ss.
2. BER A.,1996 - Sytuacja geologiczna jeziornych osadów piętra augustowskiego w Szczebrze koło Augustowa. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 35-48.
3. BER A., 2000 - Plejstocen Polski północno-wschodniej w nawiązaniu do głębszego podłoża i obszarów sąsiednich. Pr. Państw. Inst Geol., 170: 90 ss.
4. BER A., JANCZYK-KOPIKOWA Z., KRZYSZKOWSKI D., 1998 - A new interglacial stage in Poland (Augustovian) and the problem of the age of the oldest Pleistocene till. Quatern. Sc. Rev.,17: 761-773.
5. CAPENKO M.M., MACHNACZ N.A., 1959 - Antropogenowyje otłożenija Bełorussii. Izd. Akad. Nauk BSSR, Minsk.
6. CHLEBOWSKI R., GOZHIK P., LINDNER L., ŁANCZONT M., WOJTANOWICZ J., 2003a - Stratigraphy and sedimentology of the Bug loess (Pleistocene: Upper Vistulian) between Kiev and Odessa (Ukraine). Geol. Quart., 47, 3: 261-268.
7. CHLEBOWSKI R., GOŻIK P.F., LINDNER L., 2002 - Graficzna prezentacja składu minerałów ciężkich lessów na wybranych przykładach z obszaru Polski i Ukrainy. Prz. Geol., 50, 6: 526-531.
8. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., 1975 - Wpływ podłoża na skład minerałów ciężkich głównych wysp lessowych NW części Wyżyny Małopolskiej. Acta Geol. Pol., 25, 1: 163-178.
9. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., 1976 - Próba zastosowania analizy minerałów ciężkich w problematyce badawczej lessów na przykładzie lessów młodszych zachodniej części regionu świętokrzyskiego. Biul. Inst. Geol., 297: 293-305.
10. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., 1989 - Weathering processes of the Pleistocene periglacial environment and origin of loess. In: Weathering; its products and deposits, (eds. K.S. Balasubramanian et al.) vol. 1. Processes: 439-456. Theophrastus Publ. S.A. Athens.
11. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., 1992 - Źródła materiału i warunki akumulacji lessów młodszych Wyżyny Małopolskiej. Biul. Geol. UW, 32: 15-50.
12. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., 2004 - Aspekty mineralogiczne w metodyce badań lessów na przykładzie lessów polskich i ukraińskich. W: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych IV (red. A. Kostrzewski). UAM Ser. Geografia, 68: 17-36.
13. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., BARCZUK A., BOGUTSKY A., GOZHIK P., ŁANCZONT M., WOJTANOWICZ J., 2003b - Accumulation coditions of the younger upper loess of the Sandomierz Basin. Mid-Carpathian Foreland, and Podolian Upland (border between SE Poland and NW Ukraine) on the basis of the geological and mineralogical studies. Ann. UMCS, Sect. B, 58: 7-64.
14. CHLEBOWSKI R., LINDNER L., BARCZUK A., BOGUTSKY A., GOZHIK P., ŁANCZONT M., WOJTANOWICZ J., 2004 - Origin of the younger upper loess of the Lublin Upland (Poland) and Volhyn Upland (Ukraine) on the basis of mineralogical studies. Quaestiones Geogr., 23: 7-32.
15. CIUK E., RUHLE E., 1952 - Dwa przekroje geologiczne przez dolinę Pilicy pod Białobrzegami. Biul. Państw. Inst. Geol., 68: 199-274.
16. DZIERŻEK J., 1997 - Geology of sub-Quaternary basement and stratigraphy of Quaternary sediments in the Middle Noteć river valley, western Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 67, 1: 57-81.
17. GOŹDZIK J., 1987 - Osady i struktury peryglacjalne w klasyfikacji stratygraficznej czwartorzędu Polski. Kwart. Geol., 31, 1: 175-184.
18. HALICKI B,1950 - Z zagadnień stratygrafii plejstocenu na Niżu Europejskim. Acta Geol. Pol., 1, 2: 106-142.
19. HARASIMIUK M., MARUSZCZAK H., WOJTANOWICZ J., 1988 - Quaternary stratigraphy of the Lublin region, southeastern Poland. Quatern. Stud., 8: 15-25.
20. JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1987 - Uwagi na temat palinostratygrafii czwartorzędu. Kwart. Geol., 31, 1: 155-162.
21. JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1996 - Ciepłe okresy w mezoplejstocenie północno-wschodniej Polski. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 49-66.
22. JANCZYK-KOPIKOWA Z., MOJSKI J.E., RZECHOWSKI J.,1981 - Position of the Ferdynandów Interglacial, Middle Poland, in the Quaternary stratigraphy of the European Plain. Biul. Inst. Geol., 335: 65-79.
23. JURKIEWICZOWA I., 1968 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski, w skali 1:50 000, ark. Radoszyce. Wyd. Geol. Warszawa.
24. KONECKA-BETLEY K., 1987 - Gleby kopalne jako jednostki klasyfikacji stratygraficznej czwartorzędu. Kwart. Geol., 31, 1: 185-190.
25. KOPCZYŃSKA-LAMPARSKA K., 1979 - Najstarsze zlodowacenie, geneza podłoża czwartorzędu i wiek Wzgórz Warszewskich na tle budowy geologicznej Szczecina. Biul. Geol. UW, 23: 41-56.
26. KOZŁOWSKA M., 1982 - Stratygrafia plejstocenu i paleogeomorfologia Pojezierza Myśliborskiego oraz Równiny i Kotliny Gorzowskiej. Biul. Inst. Geol., 337: 51-114.
27. KRUPIŃSKI K., 1995 - Stratygrafia pyłkowa i sukcesja roślinności interglacjału mazowieckiego. Acta Geogr. Lodz., 70: 200 ss.
28. KRUPIŃSKI K., 2000 - Korelacja palinostratygraficzna osadów interglacjału mazowieckiego obszaru Polski. Pr. Państw. Inst. Geol., 169: 1-61.
29. KRZYWICKI T., NITYCHORUK J., 1998 - Interglacjał augustowski w otworze Kalejty w świetle badań palinologicznych, malakologicznych i izotopowych. Mat. V Konf. „Stratygrafia plejstocenu Polski. Nowe jednostki stratygraficzne Pojezierza Mazurskiego”: 28-29. Iznota.
30. LAMPARSKI Z., 1983 - Plejstocen i jego podłoże w północnej części środkowego Powiśla. Stud. Geol. Pol., 76: 1-82.
31. LINDNER L., 1976 - Warunki akumulacji lessów młodszych w zachodniej części regionu świętokrzyskiego. Biul. Inst. Geol:, 297: 307-316.
32. LINDNER L., 1981 - Organogenic deposists of the Mazovian Interglacial (Mindel II/Riss I) in the middle Vistula basin, compared to European localities. Acta Geol. Pol., 31, 1/2: 111-126.
33. LINDNER L.,1984 - An outline of Pleistocene chronostratigraphy in Poland. Acta Geol. Pol., 34,1/2: 27-49.
34. LINDNER L.,1987 – Podstawy morfostratygrafii czwartorzędu Niżu Polskiego. Kwart. Geol.,31,1:163-174.
35. LINDNER L., 1988a - Stratigraphy and extens of Pleistocene continental glaciations in Europe. Acta Geol. Pol., 38, 1/4: 63-83.
36. LINDNER L., 1988b - Zarys stratygrafii plejstocenu rejonu Białej Podlaskiej wraz z próbą korelacji z przyległymi obszarami Związku Radzieckiego. Prz. Geol., 36, 11: 637-647.
37. LINDNER L., 1992 - Stratygrafia (klimatostratygrafia) czwartorzędu. W: Czwartorzęd; osady, metody badań, stratygrafia (red. L. Lindner): 441-633. Wyd. PAE. Warszawa.
38. LINDNER L., 2005 - Nowe spojrzenie na liczbę, wiek i zasięgi zlodowaceń środkowopolskich w południowej części środkowowschodniej Polski. Prz. Geol., 53, 2: 145-150.
39. LINDNER L., ASTAPOVA S.D., 2000 - The age and geological setting of Pleistocene glacigenic beds around the border between Poland and Belarus. Geol. Quart., 44, 2: 187-197.
40. LINDNER L., BRYKCZYŃSKA E., 1980 - Organogenic deposits at Zbójno by Przedbórz, western slopes of the Holy Cross Mts and their bearing on stratigraphy of the Pleistocene of Poland. Acta Geol. Pol., 30, 2: 153-163.
41. LINDNER L., LAMPARSKI Z., DĄBROWSKI S., 1982 - River valleys of the Mazovian Interglacial in eastern Central Europe. Acta Geol. Pol., 32, 3/4: 179-190.
42. LINDNER L., MARCINIAK B, 1998 - Middle Pleistocene lake deposits in southern Podlasie (eastern Poland). Stud. Geol. Pol., 113: 65-83.
43. LINDNER L., MARCINIAK B., SANKO A.F., KHURSEVICH G.K., 2001 - The age of the oldest Scandinavian glaciations in mid-eastern Poland and southwestern Belarus. Geol. Quart., 45, 4: 373-386.
44. LINDNER L., MARCINIAK B., ZIEMBIŃSKA-TWORZYDŁO M.,1991 - Osady interglacjalne w Falęcicach oraz ich znaczenie dla stratygrafii plejstocenu w dorzeczu dolnej Pilicy (Polska środkowa). Ann. Soc. Geol. Pol., 61, 3/4: 231-256.
45. LINDNER L., MARKS L., 1995 - Zarys paleogeomorfologii obszaru Polski podczas zlodowaceń skandynawskich. Prz. Geol., 43, 7: 591-594.
46. LINDNER L., YELOVICHEVA Y.K., 1998 - First tentative correlation scheme of glacial and interglacial units in the Pleistocene of Poland and Belarus. Quatern. Stud., 15: 27-35.
47. LINDNER L., YELOVICHEVA Y.K., 2000 - Correlation scheme of glacial and interglacial units in the Pleistocene of Poland and Belarus. Lithosphere, 14, 1: 22-31.
48. LISICKI S., 2003 - Litotypy i litostratygrafia glin lodowcowych plejstocenu dorzecza Wisły. Pr. Państw. Inst Geol., 177: 106 ss.
49. LISICKI S., WINTER H., 2004 – Rewizja pozycji stratygraficznej osadów dolnego i środkowego plejstocenu północno-wschodniej Polski. W: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych IV (red. A. Kostrzewski). UAM Ser. Geografia, 68: 259-283.
50. MADEYSKA T., 1987 - Podstawy wydzielania jednostek stratygraficznych czwartorzędu na podstawie kręgowców. Kwart. Geol., 31, 1: 139-154.
51. MARCINIAK B., 1998 - Diatom stratigraphy of the Mazovian Interglacial lacustrine sediments in southeastern Poland. Stud. Geol. Pol., 113: 7-64.
52. MARCINIAK B., 2003 - Pierwsze wyniki analizy okrzemek z interglacjalnych osadów jeziornych dolnego plejstocenu w Polsce. Mat. I Polskiej Konf. Paleobotaniki Czwartorzędu „Badania paleobotaniczne jako podstawa rekonstrukcji zmian klimatu w czwartorzędzie Polski”: 36-38. Białowieża.
53. MARKS L., 1988 - Relation of substrate to the Quaternary paleorelief and sediments, Western Mazury and Warmia (northern Poland). Geol. AGH, 14, 1: 76 ss.
54. MARKS L., 2004 - Middle and Late Pleistocene fluvial systems in central Poland. Proc. Geol. Ass., 115: 175-182.
55. MARKS L., 2005 - Pleistocene river systems in the southern peribaltic area as indication of interglacial sea level change in the Baltic Basin. Quatern. Intern., 130: 43~8.
56. MARKS L., PAVLOVSKAYA I., 2001 - Saalian ice sheet limits in eastern Poland and western Belarus. Field symp. on Quaternary geology in Lithuania. Abstracts: 45-46. Vilnius.
57. MARKS L., PAVLOVSKAYA I.E., 2003 - The Holsteinian Interglacial river network of mid-eastern Poland and western Belarus. Boreas, 32, 2: 337-346.
58. MARKS L., PAWŁOWSKA I., 2004 - Zasięgi zlodowaceń plejstoceńskich na obszarze wschodniej Polski i zachodniej Białorusi. W: Mat. XI Konf Stratygrafii Plejstocenu, Zlodowacenia i interglacjały wschodniej Polski: Problemy plejstocenu Wysoczyzny Białostockiej (red. A. Ber i in.): 8-10. Supraśl - Warszawa.
59. MOJSKI J.E., RUHLE E., 1965 - Atlas geologiczny Polski; zagadnienia stratygraficzno-facjalne, z. 12 - Czwartorzęd. Wyd. Inst. Geol., Warszawa.
60. NITYCHORUK J., 1994 - Stratygrafia plejstocenu i paleogeomorfologia południowego Podlasia. Rocz. Międzyrzecki, 26: 23-107.
61. NITYCHORUK J., 2000 - Climate reconstruction from stableisotope composition of the Mazovian Interglacjal (Holsteinian) lake sediments in eastern Poland. Acta Geol. Pol., 50, 2: 247-294.
62. NITYCHORUK J., BER A., HOEFS J., KRZYWICKI T., SCHNEIDER J., WINTER H., 2000 - Interglaziale Klimaschwankungen in Nordst Polen - palynologische und isotopengeochemische Untersuchungen an orgaanischen Seesedimenten. Eiszeitalter und Gegemvart, 50: 86-94.
63. PARUCH-KULCZYCKA J., CHLEBOWSKI R., LINDNER L., 2003 - Derived marine microfossils in loesses of the last glaciation and their significance in the reconstruction of loess-forming processes in central-eastern Europe. Geol. Quart., 47, 2: 119-132.
64. POŻARYSKI W., MARUSZCZAK H., LINDNER L., 1993 - Stratygrafia osadów środkowoplejstoceńskich w przełomie Wisły przez wyżyny południowopolskie w świetle analiz termoluminescencyjnych (komunikat wstępny). Prz. Geol., 41, 2: 103-106.
65. POŻARYSKI W., MARUSZCZAK H., LINDNER L., 1994 - Chronostratygrafia osadów plejstoceńskich i rozwój doliny Wisły Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem przełomu przez wyżyny południowo-polskie. Pr. Państw. Inst. Geol.; 147: 58 ss.
66. POŻARYSKI W., MARUSZCZAK H., LINDNER L., 1995 - The four Scandinavian Glaciations in the Vistula gap of South Polish Uplands. Bull. Pol. Acad. Sc. Earth Sc., 43, 1: 17-27.
67. RÓŻYCKI S.Z., 1929 - Interglacjał żoliborski. Spraw. Tow. Nauk. Warsz., 22: 7-29.
68. RÓŻYCKI S.Z., 1939 - Badania geologiczne i roboty poszukiwawcze w r. 1938 w strefie występowania jury na północnym i wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Biul. Państw. Inst. Geol., 15: 43-58.
69. RÓŻYCKI S.Z., 1961 - Middle Poland. Guide-book of excursion from Baltic to the Tatras. VI INQUA Con- gr., Part 2, vol. 1: 1-116. Łódź.
70. RÓŻYCKI S.Z., 1964a - Les oscillations climatiques pendant le „Grand Interglaciairen. Rep. of the VI INQUA Congr., vol.2: Stratigraphical section: 211-225. Łódź.
71. RÓŻYCKI S.Z., 1964b - Klimatostratygraficzne jednostki podziału plejstocenu. Acta Geol. Pol., 14, 3: 321-339.
72. RÓŻYCKI S.Z., 1965 - Traits principaux de la stratigraphie et de la paleomorphologie de la Pologne pendant le Quaternaire. Rep. of the VI INQUA Congr., vol. 1: Plenary sessions: 123-142. Łódź.
73. RÓŻYCKI S.Z., 1967 - Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. Wyd. I. PWN. Warszawa.
74. RÓŻYCKI S.Z., 1968 - The directions of winds carrying loess dust as shown by analysis of accumulative loess forms in Bulgaria. W: Loess and related eolian deposits of the world (eds. C.B. Schults, J.C. Frye). VII INQUA Congr, vol. 12: 233-245. Lincoln, Nebraska.
75. RÓŻYCKI S.Z, 1972 - Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. Wyd. II. PWN. Warszawa.
76. RÓŻYCKI S.Z., 1976 - Zagadnienia warunków powstawania lessów. Biul. Inst. Geol., 297: 77-92.
77. RÓŻYCKI S.Z., 1978 - Od „Mocht” do syntezy stratygrafii plejstocenu Polski. Rocz. Pol. Tow. Geol., 48, 2/4: 445-478.
78. RÓŻYCKI S.Z., 1979 - Problem of origin of the loess-type deposits. Quatern. Stud., 1: 71-80.
79. RÓŻYCKI S.Z., 1980 - Principles of stratigraphic subdivisions of Quaternary of Poland. Quatern. Stud., 2: 99-106.
80. RÓŻYCKI S.Z., 1986 - Pyłowe utwory typu lessowego na świecie; ich występowanie i geneza. Stud. Geol. Pol., 85: 194 ss.
81. RÓŻYCKI S.Z., 1991 - Loess and loess-like deposits. Wyd. Ossolineum, Wrocław.
82. RUHLE E., 1955 – Stratygrafia czwartorzędu Polski w świetle publikacji w latach 1945-1953. Biul. Inst. Geol., 70: 13-53.
83. RZECHOWSKI J., 1974 – O litotypach glin zwałowych dolnego i środkowego plejstocenu na Niżu Polskim. UAMSer. Geografia, 10: 87-99.
84. RZECHOWSKI J., 1987 – Problemy formalnej litostratygrafii czwartorzędu w Polsce. Kwart. Geol., 31, 1: 125-137.
85. SKOMPSKI S., BER A., 1999 – Interglacjalna fauna mięczaków ze stanowiska Szczebra k/Augustowa. Prz. Geol., 47, 11: 1006-1012.
86. SOBOLEW SKA M.,1952 –Interglacjał w Barkowicach Mokrych pod Sulejowem. Biul. Państw. Inst. Geol., 66: 245-284.
87. SOBOLEWSKA M.,1956 – Wyniki analizy pyłkowej osadów interglacjalnych z Olszewic. Biul. Inst. Geol., 100: 271-289.
88. STRASZEWSKA K., 1968 – Stratygrafia plejstocenu i paleogeomorfologia rejonu dolnego Bugu. Stud. Geol. Pol., 23: 150 ss.
89. SZAFER W., 1953 – Stratygrafia plejstocenu w Polsce na podstawie florystycznej. Rocz. Pol. Tow. Geol., 22, 1: 1-16.
90. ŚRODOŃ A., 1969 – Pozycja stratygraficzna flor kopalnych Lubelszczyzny zaliczanych do interglacjału mazowieckiego. Biul. Inst. Geol., 220: 5-12.
91. WALCZAK W.,1978 – Jak powstawała rzeźba Polski. Biblioteka Problemów, t. 222. Wyd. P WN, Warszawa.
92. WINTER H., 2001 – Nowe stanowisko interglacjału augustowskiego w północno-wschodniej Polsce. W: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych III (red. A. Kostrzewski). UAM Ser. Geografia, 64: 439~50.
93. WINTER H., 2003 – Analiza palinologiczna jako podstawa do odtworzenia roślinności i klimatu interglacjału augustowskiego i interstadiału z Domurat. Mat. I Polskiej Konf. Paleobotaniki Czwartorzędu „Badania paleobotaniczne jako podstawa rekonstrukcji zmian klimatu w czwartorzędzie Polski”: 42-43. Białowieża.
94. ZASADY polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej czwartorzędu, 1988 (J. Goździk i in.). Instr. Met. Bad. Geol , 47.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0041-0014