Modele pojęciowe hydrogeologicznych danych geoprzestrzennych - podstawy metodyczne

• Autorzy: Michalak J.

Warianty tytułu

EN

Conceptual models of hydrogeological geospatial data - methodological foundation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cyfrowa reprezentacja informacji hydrogeologicznej i związanej z nią informacji geologicznej w systemach komputerowych otwiera wiele nowych możliwości w zakresie operowania tą informacją, a w szczególności pozwala na zastosowanie nowych metod i algorytmów do jej gromadzenia, przetwarzania, analizowania i przesyłania. Aby te procesy mogły przebiegać sprawnie i efektywnie, dane hydrogeologiczne ogólnogeologiczne wymagają odpowiedniego zorganizowania w struktury i zapisania w najbardziej odpowiedniej dla nich formie. Podstawę dla organizacji danych w struktury i ich efektywnego zapisu stanowią modele danych opracowane w oparciu o modele pojęciowe. Ponieważ prawie wszystkie dane hydrogeologiczne mają odniesienie geoprzestrzenne i w ich analizie ten aspekt jest szczególnie ważny, modele pojęciowe dotyczące informacji hydrogeologicznej powinny być oparte na modelach pojęciowych geomatyki. Modele ogólnogeomatyczne stanowią w takim przypadku część wspólną różnych wyspecjalizowanych modeli tematycznych. Znaczna część modeli geoinformacji hydrogeologicznej jest bardzo podobna do modeli opracowanych dla innych zastosowań i w takim przypadku potrzebne są jedynie niewielkie modyfikacje. Jednak w hydrogeologii, podobnie jak w pozostałych działach geologii, występują specyficzne typy informacji geoprzestrzennej, niespotykane w innych dziedzinach. Do nich należy, miedzy innymi, opis hydrogeologicznego otworu wiertniczego, przekrój hydrogeologiczny i model przestrzennej budowy jednostki hydrogeologicznej. Szczególnie interesującym problemem geomatycznym jest w geologii porządkowy układ odniesienia czasowego wyrażony w formie tabeli stratygraficznej. Opracowanie modeli pojęciowych dotyczących wszystkich przypadków specyficznych dla hydrogeologii jest jej własnym zadaniem, ponieważ poprawne ich opracowanie wymaga gruntownej wiedzy z tego zakresu. W modelach tych istotne znaczenie ma wybór najbardziej odpowiedniej formy zapisu zależnej od przyrodniczego charakteru zjawisk opisywanych przez tą geoinformację. W pracy tej przeanalizowano szereg specyficznych typów geoinformacji hydrogeologicznej, a także dokonano przegląd metodyk, języków i technologii informatycznych i geomatycznych mających zastosowanie w zagadnieniach modeli pojęciowych danych hydrogeologicznych. W rezultacie tego opracowano propozycje rozwiązań, zarówno o charakterze ogólnym jak i szczegółowym. Jednak praktyczne ich zastosowanie wymaga akceptacji środowiska hydrogeologów, dla którego systemy geoinformacyjne oparte na tych modelach będą przeznaczone. Jednym z niezbędnych warunków akceptacji proponowanych rozwiązań jest ich zgodność z międzynarodowymi standardami dotyczącymi geoinformacji.

EN

Digital representation of hydrogeological information and associated geological information in computer systems introduces many new possibilities with regard to the ways of managing and using this information, and in particular allows for application of new methods and algorithms to gather, process, analyze and transmit the information. In order for these processes to be made smoothly and effectively, hydrogeological and general geological data require adequate structure and formats. A basis for organization of data into structures and their effective encoding are data models, prepared on the basis of conceptual models. Since almost all hydrogeological data is characterized by a geospatial reference and this aspect is particularly important during data analysis, conceptual models pertaining to hydrogeological information should be based upon geomatic concepts. In such case, general geomatic models make up an intersection of various specialized thematic models. Many models of hydrogeological geoinformation are very much similar to ones designed for other application domains, and in such case only minor modifications are needed. However, in hydrogeology, like in other fields of geology, specific types of geospatial information occur, which are not present in any other field. These include, for instance, hydrogeological borehole log, hydrogeological cross-section and model of spatial structure of a hydrogeological unit. A particularly interesting geomatic problem in geology is the temporal ordinal reference system, expressed as a stratigraphic table. Elaborating of conceptual models describing all cases that are specific to hydrogeology is its own task, since their design requires thorough knowledge of the field. In these models, selection of the most appropriate digital representation of the real world phenomena, depending on their natural character, described by such geoinformation, plays an important role. In the present work, a number of specific types of hydrogeological information have been analyzed, and a number of methodologies, languages and information and geomatic technologies applied in the area of hydrogeological conceptual models, have been reviewed. As a result, a number of general and detailed solutions have been proposed. However, their application in practice requires acceptance of the community of hydrogeologists, which is to use the geoinformation systems, based upon these models. One of the necessary conditions for acceptance of the solutions proposed is their consistency with international standards of geoinformation.

Słowa kluczowe

PL

dane geoprzestrzenne; informacja hydrogeologiczna; model danych; model pojęciowy; geomatyka

EN

geospatial data; hydrogeological information; data model; conceptual model; geomatics

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2003
• Tom: nr 406
• Strony: 1--154
• Opis fizyczny: Bibliogr. 133 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Michalak J.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• [1] ARCINIEGAS F., 2002 — С++ XML. Wyd. MIKOM, Warszawa.
• [2] BABAIE H. A., BABAIE A., 2002 — SGeoML, an XML Markup Language for communication and processing of structural geological information. Geological Society of America, 2002 Denver Annual Meeting Proc. URL: http://gsa.confex.com/gsa/2002AM/finalprogram/abstract_46188.htm.
• [3] BAUER F. L., GOOS G., 1977 — Informatyka. Wyd. NT, Warszawa.
• [4] BECHHOFER S., BROEKSTRA J., DECKER S., ERDMANN M., FENSEL D., GOBLE C„ VanHARMELEN F., HORROCKS I., KLEIN M., McGUINNESS D., MOTTA E., PATEL-SCHNEIDER P., STAAB S., STUDER R., 2000 — An informal description of Standard OIL and Instance OIL. OTK-Project Document Archive, Free University of Amsterdam. URL: http://www.ontoknowledge.org/oil/downl/oil-whitepaper.pdf
• [5] BOOCH G., RUMBAUGH J., JACOBSON I., 2002 — UML — przewodnik użytkownika. Wyd. Nauk.-Tech., Warszawa.
• [6] BRAY Т., PAOLI J., SPERBERG-McQUEEN С. M., 1998 — Extensible Markup Language (XML) 1.0, W3C Recommendation. URL: http://www.w3.org/TR/1998/REC-xml-19980210.
• [7] BREUNIG M., 2001 — On the Way to Component-Based 3D/4D Geoinformation Systems. Springer, Berlin.
• [8] BRODAIC B. (Ed.), NADM Data Model Design Team, 2002 — NORTON-CoMo-vO.91 -280ct02 — Logical View Report. AASG/USGS Geologic Map Data Model Working Group Arch., URL: http://geology.usgs.gov/dm/- steering/teams/design/NORTON-CoMo-vO.91 -280ct02.pdf
• [9] BRODAIC В., JOURNEAY M., TALWAR S., and BOISVERT E., 1999 — CordLink Digital Library — Geologic Map Data Model Version 5.2. Geological Survey of Canada Arch., Toronto. URL: http://cordlink.gsc.nrcan.gc.ca/-cordlinkl/info_pages/English/dm52.pdf.
• [10] BUEHLER K., McKEE L. (Ed.), 1996 — The OpenGIS Guide —Introduction to Interoperable Geoprocessing—Part I of the Open Geodata Interoperability Specification (OGIS). OGIS TC Document 96-001, Open GIS Consortium, Wayland.
• [11] CA, FUJITSU, (Computer Associates International, Inc. and FUJITSU LIMITED) 2001 — Jasmine ODB — The Object Database, Database Design and Implementation, 2.02. Computer Associates International Arch., New York. URL: http://support.ca.com/techbases/jasmine/jas ii/JasmineODBOption2.02SoIaris/dbdesign.pdf
• [12] CARLSON D., 2001 — Modeling XML Applications with UML: Practical e-Business Applications. Addison-Wesley, Boston.
• [13] CATTELL R. (Ed.), BARRY D., BERLER M., EASTMAN J., JORDAN D., RUSSELL C., SCHADOW 0., STANIENDA Т., VELEZ F., 2000 — Object Data Standard: ODMG 3.0. Elsevier Science, New York.
• [14] COX S., 2001a — Geologic Data Transfer Using XML. In: Proc. of Annual Conference of the International Association for Mathematical Geology. Cancum. URL: httpV/www.kgs.ukans.edu/Conferences/IAMG/Sessions/I/Papers/cox.pdf.
• [15] COX S., 2001b — An approach to encoding Coverages in GML. XMML Project Arch., Perth. URL: http://www.- ned.dem.csiro.au/XMML/issues/coverage.html.
• [16] COX S. (Ed.), 2002 — Observations and Measurements. OGC Interoperability Program Report — Engineering Specification, OpenGIS Project Document 02-027. OGC, Wayland. URL: http://www.ned.dem.csiro.au/XMML/- docs/ObservationsDIPR.pdf.
• [17] COX S., DAISEY P., LAKE R., PORTELE C., WHITESIDE A.(Eds.), 2002 — OpenGIS Geography Markup Language (GML) Implementation Specification, Version 3.00. OGC Arch., Wayland. URL: http://member.opengis.org/tc/- archive/arch02/02-023r4.pdf.
• [18] EP (European Parliament), 2000 — Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council: Establishing a framework for Community action in the field of water policy. Official Journal of the E. L 327: 1-72.
• [19] ESRI (Environmental Systems Research Institute), 2001 — What is ArcGIS?. ESRI Press, Redlands. URL: http://www.esri.com/library/whitepapers/pdfs/what_is arcgis.pdf.
• [20] FERT M., 1998 — Korzystanie z komputerowej Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000. Prz. Geol. ,46, 12: 1241-1246.
• [21] FERT M., JAKUBICZ D., PIŁAT G., 1997 — Edycja komputerowej Mapy hydrogeologicznej Polski (МНР) w skali 1:50000 w Systemie Informacji Geograficznej (GIS). Prz. Geol., 45, 9: 914-919.
• [22] FUJITSU LTD, 2000 — Jasmine 2000 — Object Database Management System. Fujitsu Ltd. Arch., Kawasaki. URL: http://software.fujitsu.com/en/Jasmine/jasmineodb.pdf.
• [23] GAŹDZICKI J., 2001 — Leksykon geomatyczny—Lexicon of geomatics. Wyd. Pol. Tow. Info. Przestrzeń., Warszawa.
• [24] GEOSOFT, 2002 — GXF (Grid eXchange File) — Revision 3.0. GEOSOFT Inc. Arch., Toronto.
• [25] GOGOŁEK W., MARKS L., 2000 — Zasoby i struktura geologicznej bazy danych. Prz. Geol., 48, 6: 492-494.
• [26] GOTTIER В., BEDDOE D., DAVIDSON J., HERRING J. R., COSENTINO M., MÜNTZ R., 1998 — OpenGIS Simple Features Specification for CORBA, Revision 1.0. OGC Arch., Wayland. URL: http://www.opengis.org/techno/- sfrl/'sfcorba rev_ I O.pdf.
• [27] GRAHAM I., 2001 — Object-Oriented Methods — Principles & Practice. 3rd Edition. Addison-Wesley, Boston.
• [28] GRAVES M., 2002 — Projektowanie baz danych — XML — vademecum profesjonalisty. Wyd. Helion, Gliwice.
• [29] GUARINO N., 1998 — Formal Ontology and Information Systems. In: Proceedings of FOIS'98: 3-15. Trento, Italy, 6-8 June 1998. Amsterdam, IOS Press.
• [30] HEBERT J., LOGAN A., WANG F., RAVADA S., WEI R., SHARMA J., GERINGER D., 1999 — Oracle8i Spatial — User's Guide and Reference, Release 8.1.5. Doc. No. A67295-01, Oracle Corp. Arch., URL: http://technet.- oracle.com/doc/oracle8i_816/inter.816/a77132.pdf.
• [31] HENNING M., VINOSKI S., 1999 — Advanced CORBA Programming with С++. Addison-Wesley, Boston.
• [32] HERBICH P., PACZYŃSKI В., PŁOCHNIEWSKI Z., 2000—Koncepcja rozwoju i zastosowań komputerowej Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50000. Prz. Geol., 48, 6: 495-497.
• [33] HERRING J., KOTTMAN С., 1997 — Features and Coverages for the Layman. OpenGIS Newsletter, 2, 4: 6-7.
• [34] INSPIRE (Architecture and Standards WG), 2002a — INSPIRE Architecture and Standards Position Paper. JRC — Institute for Environment and Sustainability, Ispra. EEA, European Environmental Agency. URL: http://inspire.jrc.it/reports/position_papers/inspire_ast_pp_v4_2_en.pdf
• [35] INSPIRE (Environmental Thematic Coordination Group), 2002b — Environmental thematic user needs — Position Pa¬per. JRC — Institute for Environment and Sustainability, Ispra. EEA, European Environmental Agency. URL: http://inspire.jrc.it/reports/position_papers/inspire_etc_pp_v2_3_en.pdf
• [36] IRMlŃSKI W., 2002 — Geologia środowiskowa. W: Sprawozdanie z działalności PIG w 2001 r. Centr. Arch. Geol. Państw. Instyt. Geol., Warszawa. URL: http://www.pgi.waw.pl/onas/sprawozdanie_2001/sprawozdanie.pdf
• [37] ISO, 1992 — ISO 10303-11 (DIS) Industrial automation systems and integration — Product data representation and ex¬change — Part 11: Description methods: The EXPRESS language reference manual. ISO Pub. Center, Geneva.
• [38] ISO, 2002a — ISO 19123 (CD) — Geographic information — Schema for coverage geometry and function. ISO/TC211 Document. NTS, Oslo.
• [39] ISO, 2002b — ISO 19108:2002 — Geographic information — Temporal Schema. ISO/TC211 Document. NTS, Oslo.
• [40] ISO, 2002c — ISO 19104 (DIS) — Geographic information — Terminology. 150ЯС211 Document. NTS, Oslo.
• [41] ISO, 2002d — ISO/TC 211 — Geographic information/Geomatics — Programme of Work. ISO/TC211 Document. NTS, Oslo.
• [42] ISO, 2002e — ISO 19103 (TS) — Geographic information — Conceptual Schema Language. ISO/TC211 Document. NTS, Oslo.
• [43] ISO, 2002f — ISO 19107 (DIS) — Geographic information — Spatial Schema. ISO/TC211 Document. NTS, Oslo.
• [44] JOHNSON В. R., BRODAIC В., RAINES G. L., HASTINGS J. Т., WAHL R., 1999 — Digital Geologie Map Data Model — Version 4.3. AASG/USGS Geologie Map Data Model Working Group Arch., URL: http://geology.- usgs.gov/dm/model/Model43a.pdf.
• [45] KAJAN E., 2002 — Information Technology Encyclopedia and Acronums. Springer, Berlin.
• [46] KAZIENKO P., GWIAZDA К., 2002 — XML na poważnie. Wyd. Helion, Gliwice.
• [47] KAZIMIERSKI В., 2000 — Sieć Stacjonarnych Obserwacji Wód Podziemnych na terenie Polski — zasady organizacji i współpraca z innymi systemami monitoringu. Prz. Geol., 48, 6: 508-513.
• [48] KAZIMIERSKI В., PRZYTUŁA E., 1997 — System obserwacji hydrogeologicznych, SOH — program komputerowy i baza danych w wersji udostępnionej w sieci internet. W: INFOBAZY'97 — bazy danych dla nauki. Wyd. Centrum Informatycznego TASK, Gdańsk.
• [49] KLECZKOWSKI A. S., RÓŻKOWSKI A. (red.), 1997 — Słownik hydrogeologiczny. Wyd. TRIO, Warszawa.
• [50] KLEIN M., FANSEL D., VanHARMEL F., HORROCKS I., 2000 — The relation between ontologies and XML schemata. Proc. of 14th European Conference on Artificial Intelligence, Berlin. URL: http://delicias.dia.fi.upm.es/- WORKSHOP/ECAIOO/7.pdf
• [51] KOTLARCZYK J., 2000 — Jeszcze o geoinformatyce w Polsce (na marginesie art. J. Michalaka). Prz. Geol., 48, 12: 1096-1097.
• [52] KUHN W., 1997 — Liaison contribution from OGC: Toward Implemented Geoprocessing Standards: Converging Standardization Tracks for ISO/TC 211 and OGC. OpenGIS Project Document. OGC, Wayland. URL: http://www.statkart.no/isotc211/21 ln418.PDF.
• [53] LAKE R., 1999 — Introduction to GML — Geography Markup Language, Galdos Systems Inc. Arch. URL: http://www.focalpoint.org/galdos/GMLIntroduction.html
• [54] LARMAN C., 2001 — Applying UML and Patterns: An Introduction to Object-Oriented Analysis and Design and the Unified Process (2nd Edition). Prentice Hall, New Jersey.
• [55] LARSON M., SHAPIRO M., TWEDDALE S„ 1991 — Performing Map Calculations on GRASS Data: r.mapcalc Program Tutorial. Army Construction Engineering Research Laboratory Arch. Champaign, URL: http://grass.baylor.edu/gdp/raster/mapcalc.pdf
• [56] MARDAL Т., 1999 — Centralna Baza Danych Geologicznych — nasze nowe narzędzie pracy. Wiadomości PIG, 12 (103). Państw. Instyt. Geol., Warszawa. URL: http://www.pgi.waw.pl/wiadomosci/12_1999/dodatek.php
• [57] MARDAL Т., SADURSKI A., PRZENIOSŁO S., 2002 — Bazy danych. W: Sprawozdanie z działalności PIG w 2001 r. Centr. Arch. Geol. PIG. Warszawa. URL: http://www.pgi.waw.pl/onas/sprawozdanie 2001/sprawozdanie.pdf
• [58] MARK D. M., SKUPIN A., SMITH В., 2001 — Features, Objects, and other Things: Ontological Distinctions in the Geographic Domain. Spatial Information Theory, Proceedings of COSIT 2001, Springer. URL: http://wings.- buffalo.edu/philosophy/faculty/smith/articles/COSITOlMSS.pdf
• [59] MARK D. M., SMITH В., 2001 — A Science of Topography: Bridging the Qualitative-Quantitative Divide. Geographic Information Science and Mountain Geomorphology. Springer-Praxis. URL: http://wings.buffalo.edu/- philosophy/faculty/smith/articles/topography.pdf
• [60] MARKS L., 2002 — Kartografia geologiczna i geologia czwartorzędu. W: Sprawozdanie z działalności PIG w 2001 r. Cent. Arch. Geol. PIG, Warszawa. URL: http://www.pgi.waw.pl/onas/sprawozdanie 2001/sprawozdanie.pdf
• [61] MASTERS G. (Ed.), 2000 — GeophysicalML — An XML Standard for Web-Based Exchange of Geophysical Data. Petrotechnical Open Software Corporation Arch., Houston.
• [62] McKEE L., OSTENSEN О., 1997 — ISO/TC 211 and OGC Collaborate on Geographic Processing Standards. Joint press release — TC 211 and OGC. URL: http://www.statkart.no/isotc211/pressjFv.htm.
• [63] MERCER D., 2001 — XML — kurs podstawowy. Wyd. Edition 2000, Kraków.
• [64] MICHALAK J., 1997a — Obiektowe modele w hydrogeologii — system ASPAR. Wyd. UW, Warszawa.
• [65] MICHALAK J., 1997b — Modelowanie procesów hydrogeologicznych w środowisku GIS. Mat. XII Symp. nt. Modelowanie matematyczne w hydrogeologii i ochronie środowiska: 9-15. Częstochowa.
• [66] MICHALAKJ., 1998 — OpenGIS — rozproszone obiekty w ujęciu praktycznym. Mat. IV Konf. GIS w praktyce: 5-14. Wyd. Centr. Promocji Informatyki, Warszawa.
• [67] MICHALAK J., 2000a — Geomatyka (geoinformatyka) — czy nowa dyscyplina? Prz. Geol., 48, 8: 673-678.
• [68] MICHALAK J.,2000b — GML—język zapisu geoinformacji. Mat. X Konf. Systemy Informacji Przestrzennej: 189-198. Wyd. Pol. Tow. Infor. Przestrzeń., Warszawa.
• [69] MICHALAK J.,2000c — Homologacja w systemach informacji przestrzennej. Geodeta—magazyn geoinformacyjny, 66, 11:32-34.
• [70] MICHALAK J., 2001a — Geomatyka czy geoinformatyka — dodatkowe wyjaśnienia. Prz. Geol., 49, 6: 499-503.
• [71] MICHALAK J., 2001b — Problemy standaryzacji w GIS. Mat. VIII Konf. GIS w praktyce: 30—35. Wyd. Centr. Promocji Informatyki, Warszawa.
• [72] MICHAI.AK J., 2002 — Interoperacyjność w zakresie informacji geoprzestrzennej. Mat. XII Konf. Systemy Informacji Przestrzennej : 41-50. Wyd. Pol. Tow. Infor. Przestrzeń., Warszawa.
• [73] MICHALAK J., 2003a — Geomatics in hydrogeology. Geological Quarterly, 47, 1: 69-76.
• [74] MICHALAK J., 2003b — Standardy ISO 19100 i OpenGIS jako podstawa państwowej infrastruktury geoinformacyjnej w zakresie geologii. Prz. Geol., 51, 4: 311-315.
• [75] MICHALAK J., 2003c — Studium przypadku użycia: próba zastosowania normy PN-N-12160 w praktyce. Geodeta — magazyn geoinformacyjny, 92, 1: 27—31.
• [76] MICHALAK J., 2003d — INSPIRE — inicjatywa Unii Europejskiej w zakresie infrastruktury geoinformacyjnej. Prz. Geol., 51, 5: 357-359.
• [77] MICROSOFT (Press), 1998 — Słownik komputerowy. Wyd. PLJ/Microsoft Press, Warszawa.
• [78] MICROSOFT, 2002 — MSN Learning & Research — Dictionary from Encarta. URL: http://encarta.msn.com/encnet/- features/home.aspx
• [79] MIKUSZEWSKA J., SKRZYPCZYK L., 1995 — Karta kodowa danych wierceń hydrogeologicznych banku HYDRO. Wyd. Oikos, Warszawa.
• [80] MOŚZNiL, PIG, 1999a—Instrukcja opracowania i komputerowej edycji Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50000 — Część I: Opracowanie autorskie. Państw. Instyt. Geol. Warszawa.
• [81] MOŚZNiL, PIG, 1999b — Instrukcja opracowania i komputerowej edycji Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50000 — Część II: Opracowanie komputerowe. Państw. Instyt. Geol., Warszawa.
• [82] MULLER R. J., 2000 — Bazy danych —język UML w modelowaniu danych. Wyd. MIKOM, Warszawa.
• [83] MURRY C. (Ed.), ABUGOV D., ALEXANDERN., BLACKWELL В., GERINGERD., GODFRIND A., KOTHURIR., OWENS D., PITTS R., RAVADA S., WANG J., XIE J., 2002 — Oracle Spatial User's Guide and Reference, Release 9.2. Doc. No. A96630-01, Oracle Corp. Arch., URL:http://download-east.oracle.com/docs/cd/B10501 01/appdev.- 920/a96630.pdf
• [84] NOWICKI В., STANISZKIS W., 2002 — Inteligentny system zarządzania wiedzą — prezentacja projektu. W: Mat. Konferencji eDemocracy, VI Konf. Miasta w Internecie. Zakopane.
• [85] NOWICKI Z., SADURSKI A., 1997 — Tekst objaśniający do arkuszy Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50000. Prz. Geol., 45,9:920-23.
• [86] OGC (Open GIS Consortium), 1999 — The OpenGIS Abstract Specification. Version 4, OGC Arch., Wayland. URL: http://opengis.org/public/abstract/99-100rl.pdf
• [87] OGC, 2000 — OpenGIS Web Map Server Interface Implementation Specification Revision 1.0.0. OpenGIS Project Document 00-028, OGC Arch., Wayland. URL: http://www.opengis.org/techno/specs/00-028.pdf.
• [88] OMG (Object Management Group), 2001 — OMG Unified Modeling Language Specification, version 1.4. OMG Document Repository. URL: http://cgi.omg.org/docs/formal/01-09-67.pdf
• [89] OMG (Object Management Group), 2002a — Common Object Request Broker Architecture: Core Specification — CORBA, version 3.0.
• [90] OMG Document Repository. URL: http://cgi.omg.org/docs/formal/02-l l-01.pdf
• [91] OMG (Object Management Group), 2002b — UML Profile for CORBA Specification, version 1.0. OMG Document Repository. URL: http://cgi.omg.org/docs/formal/02-04-01.pdf
• [92] OMG (Object Management Group), 2002c — OMG XML Metadata Interchange (XMI) Specification, version 1.2. OMG Document Repository. URL: http://cgi.omg.org/docs/formal/0201-01.pdf.
• [93] OS (Ordnance Survey), 2002 — OS MasterMap user guide — v. 2.1. OS Arch., Southampton. URL: http://www.ordnancesurvey.co.uk/downloads/mm/OSMasterMap_user_guide_ v2.1 .pdf
• [94] OSTENSEN О., 1995 — Mapping the Future of Geomatics. ISO Bulletin, December 1995. URL: http:// www.statkart.no/isotc211/isobulen.htm.
• [95] PACZYŃSKI В., PŁOCHNIEWSKI Z., SADURSKI A., 1997 — Stan i perspektywy realizacji Mapy hydrogeologicznej Polski 1:50000. Prz. Geol., 45, 9: 910-913.
• [96] PAGE-JONES M., 1999 — Fundamentals of Object-Oriented Design in UML. Addison-Wesley, Boston. PAZDRO Z., 1977 — Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa.
• [97] PIŁAT G., 1997 — System Intergraph w realizacji Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50000. Prz. Geol., 45, 9: 926-931.
• [98] PKN (Polski Komitet Normalizacyjny), 1999 — Słownictwo znormalizowane — Technika Informatyczna. Wyd. PKN, Warszawa.
• [99] PKN (Polski Komitet Normalizacyjny), 2002 — PN-N-12160, Informacja geograficzna, Opis danych, Schemat przestrzenny. Archiwum PKN, Warszawa.
• [100] PŁOSKI Z., 1999 — Słownik Encyklopedyczny — Informatyka. Wyd. Europa. Warszawa.
• [101] POSC (Petrotechnical Open Software Corporation), 2001 — POSC XML Related Projects. POSC Arch., Claygate. URL: http://www.posc.org/ebiz/projectsIndex.shtml.
• [102] PULLAR D., 2002 — A Modelling Framework Incorporating a Map Algebra Programming Language. Proc. of iEMSs 2002, Lugano, Switzerland. URL: http://www.iemss.org/iemss2002/proceedings/pdf/
• [103] QUATRANI Т., 2002 — Visual Modeling with Rational Rose 2002 and UML. Addison-Wesley, Boston.
• [104] REMANE J., 2000 — Explanatory note to the international stratigraphic chart. International Commission on Stratigraphy Arch., Oslo.
• [105] REMANE J., CITA M. В., DERCOURT J., BOUYSSE P., REPETTO F., FAURET-MURET A. (Eds.), 2002 - International Stratigraphic Chart. International Commission on Stratigraphy, URL: http://www.- micropress.org/stratigraphy/cheu.pdf.
• [106] RICE P. (Ed.), The NGC Groundwater Data Standards Working Group, 1999 — The Australian National Groundwater Data Transfer Standard Release 1.0. National Groundwater Committee Arch., Camberra. URL: http://www.- brs.gov.au/land&water/groundwater/xcel/gw-std.doc.
• [107] SADURSKI A., 2002 — Hydrogeologia i geologia inżynierska. W: Sprawozdanie z działalności PIG w 2001 r. Arch. PIG, Warszawa. URL: http://www.pgi.waw.pl/onas/sprawozdanie_2001/sprawozdanie.pdf
• [108] SAWERWAIN M., 2002 — CORBA — programowanie w praktyce. Wyd. MIKOM, Warszawa.
• [109] SCHELL D., 1999 — About Open GIS Consortium. W: Open GIS Consortium — Spatial connectivity for a changing world. OGC Press, Wayland.
• [110] SHAPIRO M., WESTERVELT J., 1992 — R.MAPCALC — An Algebra for GIS and Image Processing. US Army Construction Engineering Research Laboratory Arch. Champaign, URL: http://grass.baylor.edu/gdp/- raster/mapcalc-algebra.pdf.
• [111] SKOGAN D., 1999 — UML as a Schema Language for XML based Data Interchange. URL: http://www.ifi.uiono/~davids/papers/UmI2Xml.pdf.
• [112] SKONNARD A., GUDGIN M., 2001 — Essential XML Quick Reference. Addison-Wesley, Boston.
• [113] SKRZYPCZYK L., 1997 — Zastosowanie banku danych hydrogeologicznych jako źródła informacji wyjściowych na po¬trzeby opracowań kartograficznych i dokumentacyjnych. Prz. Geol., 45, 9: 932-934.
• [114] SMITH В., 2001 — Fiat Objects. Topoi. URL: http://wings.buffalo.edu/philosophy/faculty/smith/rticles/fatobjects.pdf
• [115] SMITH В., MARK D. M., 1998 — Ontology and Geographic Kinds. In: Proceedings, International Symposium on Spatial Data Handling (SDH'98), Vancouver, Canada. URL: http://www.geog.buffalo.edu/ncgia/ontology/SDH98.html
• [116] SMITS P. C., 2002 — Liaison report from the Joint Research Centre (JRC)theto ISO/TC 211 plenary in Gyeongju, Korea, 2002-11-14/15. ISO/TC211 Document. NTS, Oslo.
• [117] STANEK W. R., 2001 — Vademekum XML. Microsoft Press, Warszawa.
• [118] STUCKENSCHMIDT H., VanHARMELEN F., FENSEL D., KLEIN M., HORROCKS I., 2000 — Catalogue integration: A case study in ontologybased semantic translation. Technical Report IR-474, Computer Science Department, Vrije Universiteit Amsterdam, 2000. URL: http://www.ontoknowledge.org/oil/downl/CatIntegr.pdf.
• [119] SUBIETA K., 1998 — Obiektowość w projektowaniu i bazach danych. Akademicka Oficyna Wyd., PLJ, Warszawa.
• [120] SUBIETA K., 1999 — Słownik terminów z zakresu obiektowości. Akademicka Oficyna Wyd., PLJ, Warszawa.
• [121] THERJOT J. (Ed.), 2002 — An XML Standard for Web-Based Exchange of Well Log Data. Petrotechnical Open Software Corporation Arch. Houston.
• [122] TOMLIN D., 1990 — Geographic Information Systems and Cartographic Modeling, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
• [123] TREZISE P. (Ed.), Corporate Information Management & Access Group, 2002 — Geoscience Data Dictionary for GIS Products — Version 2002.04. Geoscience Australia Arch., Canberra. URL: http://www.ga.gov.au/pdf/RR0081 .pdf.
• [124] UMN (University of Minnesota), 2002 — MapServer 3.6 Documentation. UMN arch., Minneapolis. URL: http://mapserver.gis.umn.edu/dload.html.
• [125] VALENTA M., AMIRBEKYAN V., 1997— OBD—potrzeba czy moda. Mat. Konferencji INFOBAZY"97, CI TASK : 365-370. Gdańsk.
• [126] VOGF J. (Ed.), 2002 — Guidance Document on Implementing the GIS Elements of the WFD. WFD — WG GIS Arch. URL: http://forum.europa.eu.int/Public/irc/env/wfd/library.
• [127] W3C (World Wide Web Consortium), 1999 — HTML 4.01 Specification — W3C Recommendation, 24 December 1999. URL: http://www.w3.org/TR/html401/.
• [128] WALSH N., MUELLNER L., 1999 — DocBook: The Definitive Guide. O'Reilly & Associates, Cambridge.
• [129] WHITESIDE A., 1999 — UML Profile and Guidelines for OGC Abstract Models. OpenGIS Project Document 99-031. OGC, Wayland.
• [130] WILSON Т., 2002a — Mineral Occurrence Application Schema, TR2001-213-03. Arch, of CGKN, Toronto. URL: http://cgkn.net/2002/projects/xml/docs/mineral_occurance_schema.pdf.
• [131] WILSON Т., 2002b — Geo-Science GML Encoding Project—Final Report, TR2002-213-02. Arch, of CGKN, Toronto. URL: http://cgkn.net/2002/projects/xml/docs/geoscience_ encoding.pdf.
• [132] WITKOWSKA В., SŁOWAŃSKA В., 1997 — Realizacja komputerowej Mapy hydrogeologicznej Polski 1:50000 na przykładzie arkuszy promocyjnych. Prz. Geol., 45, 9: 923-925.
• [133] WOODSFORD P. A., 1995 — The Significance of Object-Orientation for GIS. Proc. of IUSM Conference, Hannover. Laser-Scan Ltd. Arch. URL: http://www.laserscan.com/papers/ooforgis.htm.