Piaskowce w zabytkowych kapliczkach rejonu Wieliczki

Schuster, M.; Smoleńska, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Piaskowce w zabytkowych kapliczkach rejonu Wieliczki

Autorzy

Schuster M. , Smoleńska A.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://geoturystyka.pl/pl/czasopismo

Identyfikatory

Warianty tytułu

Sandstone used in the historic wayside shrines in the region of Wieliczka

Języki publikacji

Abstrakty

Rejon Wieliczki jest obszarem szczególnie bogatym w obiekty małej architektury, jakimi są przydrożne krzyże i kapliczki. Ich liczne występowanie związane jest z kulturą ludową, religijnością narodu polskiego, a także łatwym dostępem do odpowiedniego materiału kamiennego, powszechnie wykorzystywanego do tego typu budowli. Kapliczki, będące dziełami ludowych artystów, zbudowane są z piaskowca dolnoistebniańskiego, którego łomy licznie występują w tym rejonie. Niewątpliwie, na stan zachowania kamienia, z którego są zbudowane, ma wpływ położenie geograficzne obiektów w pobliżu aglomeracji krakowskiej, a także czynniki biologiczne i mechaniczne. Powodują one szybki proces niszczenia kamienia. Konieczna wydaje się konserwacja i rewaloryzacja większości kapliczek w celu przywrócenia im pierwotnego piękna.

The region of Wieliczka is especially rich in various architectural structures like wayside crosses and shrines. The great number of these objects is connected with the folk culture, religious customs of Poles as well as an easy access to a suitable stone material, which is commonly used to build those structures. Wayside shrines, as a work of folk artists, were built of dolnoistebnianski sandstone, which quarries are characteristic for the region. The condition of stone building s wayside shrines depends on the location (near to Cracow agglomeration), and biological and mechanical factors. Over the years, they have caused a rapid process of stone destruction. Conservatory work and revaluation of most of wayshrines seem to be necessary in order to restore their original beauty.

Słowa kluczowe

rejon Wieliczki kapliczki piaskowiec stan zachowania

region of Wieliczka waysides shrines sandstone condition

Wydawca

Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica
Wydawnictwa AGH

Czasopismo

Geoturystyka

Rocznik

2009

Tom

nr 1-2

Strony

71--86

Opis fizyczny

Bibliogr. 25 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Schuster M.

Katedra Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Smoleńska A.

smolensk@agh.edu.pl

Katedra Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

1. Brodacki, K., 2000. Wielopiętrowe, kolorowe. Gdzie Neapolowi do Krzyszkowic Biuletyn Informacyjny UMiG Wieliczka; 2.
2. Brodacki, K, 2002. Święte znaki. Wydawnictwo Walor, Kraków.
3. Bromowicz, J., 2001. Ocena możliwości wykorzystania skał z okolic Krakowa do rekonstrukcji kamiennych elementów architektonicznych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 17, 1: 5-71.
4. Bromowicz, J., Magiera J., 2003. Materiał kamienny wnętrza Kaplicy Zygmuntowskiej. Materiały konferencji naukowej: Kamień architektoniczny i dekoracyjny, Kraków AGH, 23-24 września.
5. Brylicki, W., Łagosz, A., Smoleńska, A., Rembiś, M., 1999. Właściwości zapraw mineralnych do rekonstrukcji piaskowców w obiektach zabytkowych. Cement Wapno Beton, 2: 52-57.
6. Burtan, J.,1936. Stratigraphie des Schlesischer Beskiden. Bull. intern. Acad. Pol. Sc. Sen A: 195-209.
7. Burtan, J., 1954. Szczegółowa mapa Geologiczna Polski w sakli 1:50000, arkusz Wieliczka. PIG, Warszawa.
8. Haber, J., Kozłowski, R., Magiera, J., 1991. Niszczenie wapienia pińczowskiego w zabytkach Krakowa. Rocznik Krakowski, 57: 165-191.
9. Janicka-Krzywda, U, 1998. Fundacje kapliczek i krzyży przydrożnych na Polskim Podkarpaciu. Nasza Przeszłość, 89: 401-442.
10. Janicka-Krzywda, U., 1999. Forma architektoniczna i wytwórcy kapliczek przydrożnych na Polskim Podkarpaciu. Nasza Przeszłość, 91: 269-299.
11. Kita-Badak, M, 1963. O możliwości wykorzystania piaskowców warstw istebniańskich okolic Dobczyc. Kwartalnik Geologiczny, 7: 374-382.
12. Kondracki, J., 1998. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa.
13. Książkiewicz, M. (red), 1962. Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno facjalne, 13: Kreda i starszy trzeciorzęd w polskich Karpatach zewnętrznych. Inst. Geol., Warszawa.
14. Małeta, A., 1978. Z badań na ludową rzeźbą kamienną okolic Wieliczki, Gdowa i Myślenic. Polska Sztuka Ludowa, 32, 3/4: 225-238.
15. Manecki, A., Chodkiewicz, M., Konopacki, S, 1982. Wyniki mineralogicznych badań zakresu i przyczyn niszczenia kamiennych elementów zabytkowych budynków Krakowa. Kwartalnik AGH, Sozologia i Sozotechnika, 35: 7-34.
16. Peszat, C., 1976. Piaskowce istebniańskie (kampan-paleocen). Zeszyty Naukowe AGH, Geologia, 2, 2: 27-35.
17. Peszat, C., Buczek-Pułka, M., 1984. Zmienność właściwości fizyczno-mechanicznych budowlanych piaskowców istebniańskich obszaru Karpat. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia, 10: 5-34.
18. Rembiś, M., Smoleńska, A., 1998. Wpływ antropogenicznych zanieczyszczeń atmosfery na zmiany skał użytych do budowy wybranych obiektów zabytkowych Krakowa. Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, 9, 3(34).
19. Seweryn, T., 1958. Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce. Warszawa, 214 pp.
20. Smoleńska, A., Brylicki, W., Rembiś, M., 1995. Wpływ wykształcenia mikrostrukturalnego piaskowców występujących w obiektach zabytkowych Krakowa na odpowiedni dobór wypełniaczy mineralnych stosowanych w ich rekonstrukcji. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia, 21, 2: 97-116.
21. Smoleńska, A., Brylicki, W., Rembiś, M., 1996. Nowe masy mineralne dla potrzeb rewaloryzacji obiektów zabytkowych. W: VII Konferencja Naukowo-Techniczna. Problemy remontowe w budownictwie ogólnym. Wrocław-Szklarska Poręba, 5-7.12.1996.
22. Smoleńska, A., Brylicki, W., Rembiś, M, 1997. Aplikacja nowych mas mineralnych dla potrzeb rewaloryzacji obiektów zabytkowych. Seminarium nt.: Rozwiązania naukowe w walorach aplikacyjnych, Kraków.
23. Smoleńska, A., Brylicki, W., Rembiś, M., 1998. Rekonstrukcja piaskowcowych kamieni zabytkowych Krakowa nowymi masami mineralnymi Reno SUPER - BET. Renowacje, 4: 7-11.
24. Wilczyńska-Michalik, W., Michalik, M., 1995. Deterioracja materiałów skalnych w budowlach Krakowa. Przegląd Geologiczny, 43: 227-235.
25. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kapliczka

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0036-0074