Wykorzystanie metanometrii automatycznej do oceny stanu zagrożenia metanowego w zrobach ścian zawałowych

• Autorzy: Wasilewski S. , Cimr A.

Warianty tytułu

EN

Application of automatic methane monitoring to assess methane hazard in goaf

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki wykonanych badań w celu oceny stanu zagrożenia metanowego w zrobach ścian zawałowych, a w szczególności zmian stężeń tlenu i metanu w zrobach rejestrowanych w systemie gazometrii. Zagadnienie to jest bardzo ważne ze względu na bezpieczeństwo pracowników zatrudnionych w wyrobiskach kopalni węgla. Dotychczas powyższe zagrożenie nie było analizowane kompleksowo ze względu na trudności monitorowania zmian zachodzących w zrobach. Opisane w niniejszym artykule badania przeprowadzono w kopalni Wesoła. Wykonywano je w ramach pracy statutowej w Zakładzie Aerologii GIG przy udziale pracowników kopalni Wesoła i Instytutu EMAG. Wyniki badań oprócz wartości poznawczych tego zagrożenia pokazały nowe możliwości wykorzystania metanometrii automatycznej. Obserwacje wskazań czujników zabudowanych w zrobach pozwalają bezpośrednio kontrolować zależności zmian stężeń gazów od wielu czynników zewnętrznych, w tym również związanych z eksploatacją. Opisane wyniki badan dają podstawę do ich kontynuowania, w zakresie bieżącej kontroli efektów stosowanych w kopalniach działań prewencyjnych mających na celu obniżenia stężenia tlenu w zrobach.

EN

The paper presents results of a research carried out to assess methane hazard at goaf, in particular to monitor changes in oxygen and methane concentration at goaf registered within a methane monitoring system. Importance of this problem should not be underestimated as it is related to safety of staff in mine workings. So far the above described hazard has not been analysed in complex way due to difficulties to monitor changes in goaf. The research presented in this paper has been completed in the mine "Wesoła" within a statutory project of the Aerologic Department of the Central Mining Institute in collaboration with employees of the mine "Wesoła" and of the Institute EMAG. The results of the research, apart from their cognitive values, have revealed new potential of automatic methane concentration monitoring. Observation of indications of sensors installed in goaf facilitates to directly monitor relationships between gas concentration changes and multiple external factors, including those related to exploitation. Basing on the described results it is believed that the research should continue in scope of current monitoring of the effectiveness of preventive measures undertaken in order to reduce oxygen concentration in goaf.

Słowa kluczowe

PL

metanometria; zagrożenie metanowe

EN

methane monitoring; methane hazards

• Wydawca: Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
• Czasopismo: Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 49, nr 6
• Strony: 31--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wasilewski S.

autor

Cimr A.

• AGH Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Instytut Mechaniki Górotworu PAN

Bibliografia

• 1. Bystroń H.: Stan pożaru, zapalenie i wybuch gazów podczas aktywnego i pasywnego gaszenia. Archiwum GIG, Katowice, 1997 r.
• 2. Cimr А.: Badanie zagrożenia zapłonu metanu od rabujących się skał w zrobach ścian zawałowych Praca badawczo rozwojowa GIG nr 1103805-112, Katowice 2005 r.
• 3. Ciur A., Trenczek S.: Inicjały zapłonu metanu w zrobach ścian zawałowych, Przegląd Górniczy nr 3, Katowice 2003 r.
• 4. Cimr А., Trenczek S.: Zagrożenie wybuchem metanu od iskrzenia rabujących się skał, przy eksploatacji zawałowej w warunkach zagrożenia metanowego. Mat. 2 Szkoły Aerologii Górniczej, Kraków 2002 г.
• 5. Ciur A., Wasilewski S., Przystolik A: Możliwość oceny stanu atmosfery w zrobach z wykorzystaniem metanometrii automatycznej. Materiały 4 Szkoły Aerologii Górniczej. Kraków 2006.
• 6. Czechowicz J.: Zwalczanie pożarów w kopalniach silnie metanowych, Śląsk, Katowice 1972 r.
• 7. Dziurzyński W.: Symulacja numeryczna procesu przewietrzania sieci wentylacyjnej kopalni. Rozprawy - Monografie, nr 2, 2002, Prace IMG PAN.
• 8. Dziurzyński W., Nawrat S.: Wpływ przewietrzania na odmetanowanie w ścianie eksploatowanej z zawałem stropu. Archiwum Górnictwa Vol. 38, Nr. 2, 1993.
• 9. Dziurzyński W., Wasilewski S.: Modelowanie numeryczne obszaru zrobów ściany wydobywczej w aspekcie pomiarów „In situ”. XXXVI Dni Techniki ROP 2010, Rybnik, październik 2010 r.
• 10. Kabiesz J.: Charakterystyka skojarzonych zagrożeń górniczych w aspekcie ich oceny oraz doboru metod prewencji. Prace Naukowe GIG, nr 849 Katowice 2002 r.
• 11. Kоnopkо W. z zespołem: Ustalenie kroku zawału w warunkach ścian 1 i 2 w pokładzie 502 i ocena objętości gazów wyciskanych ze zrobów do wyrobisk ścianowych. GIG - dokumentacja Pracy Badawczo- Usługowej, Katowice 1991.
• 12. Kozłowski В., Grębski Zb.: Odmetanowanie górotworu. Wyd. Śląsk, Katowice 1982 r.
• 13. Krause Е., Cybulski K.: Przebieg pożaru w metanowyпi pokładzie 620 KWK „Katowice-Kleofas”, Mat. 1 Szkoły Aerologii Górniczej, Zakopane 1999 r.
• 14. Krzystanek Z, Wasilewski S.: Analiza wypadków i katastrof spowodowanych zagrożeniem metanowyш i pożarowym w polskim górnictwie węglowym. Prace Naukowe, Badawcze, Wdrożeniowe EMAG, 1/1994 r., Katowice 1994 r.
• 15. Krzystolik Р.: Przyczyny zainicjowania zapaleń i wybuchów metanu w polskich kopalniach zе szczególnym uwzględnieniem inicjałów elektrycznych. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa 6/334, 1998 r.
• 16. Łobejko А.: Badania nad możliwością i mechanizmem powstawania iskier zapalających metan w kontakcie uderzeniowym stopu lekkiego z zardzewiałą stalą. Prace Naukowe GIG, Komunikat nr 625, Katowice 1974 r.
• 17. Marzec В. i inni: Określenie, możliwości zmniejszenia ryzyka zapłonu metanu od iskrzenia skał w zrobach przez neutralizację atmosfery azotem. Praca statutowa GIG, Katowice 2000 r.
• 18. Matuszewski J.: Kryteria zagrożenia wybuchami metanu i pyłu węglowego w następstwie gwałtownych przemieszczeń górotworu. Prace Głównego Instytutu Górnictwa. Katowice 1979 r.
• 19. Matuszewski J.: Zagrożenie ze strony zbiorników metanu w zrobach ścian zawałowych. Przegląd Górniczy nr 6 1981 r., Katowice.
• 20. Mjasnikow А.А., Starkow S.P., Czikunow W.I.: Zapobieganie wybuchom gazu i pyłu w kopalniach węgla. „Niedra”, Moskwa, 1985 r.
• 21. Olszowski J.: Wybuch metanu, pożar oraz przebieg akcji przeciwpożarowej w kopalni „ML” w grudniu 1987 r. Ratownictwo Górnicze, nr 2 1989 r., Bytom.
• 22. Raport roczny (1993) о stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Praca zbiorowa pod kierunkiem Konopko W., Katowice, GIG 1994 r.
• 23. Raport roczny GIG (1994) о stanie podstawowych zagrożeń naturalnych, Katowice, 1995 r.
• 24. Rozmus Р., Sobala J.: Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w zakładach górniczych а zagrożenie metanowe. Mat. Konf. Nauk.-Tech. nt. „Zagrożenie metanowe i pożarowe w górnictwie, wykorzystanie metanu z pokładów węgla”. Wydaw. GIG, Katowice, 1996 r.
• 25. Sułkowski J., Nguyen H. Dieu: Lokalizacja stref о wybuchowej koncentracji metanu w zrobach ścian zawałowych przewietrzanych przekątnie. Konferencja Naukowo-Techniczna nt.: Zagrożenie metanowe w górnictwie, Ustroń 1994 r.
• 26. Szlązak J., Szlązak N.: Filtracja powietrza przez zroby ścian zawałowych w kopalniach węgla kamiennego. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków 2005.
• 27. Surma А., Bohosiewicz М., Cimr А.: Aktywne gaszenie pożaru w zrobach ścian zawałowych za pomocą azotu na przykładzie ściany 912А w KWK „Wesoła”. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa, Katowice, 1999 r.
• 28. Szczurowski А.: Katastrofy w polskim górnictwie węgla kamiennego, Przegląd Górniczy, Katowice, 1991 r.
• 29. Wasilewski S., Cimr А.: Skuteczne wykrywanie zapalenia metanu systemem gazometrii automatycznej, Przegląd Górniczy 7-8, Katowice, 2005 r.
• 30. Wasilewski S., Cimr А., Wach М.: Ocena zagrożenia pożarowego w zrobach i przestrzeniach otamowanych za pomocą czujników gazometrii automatycznej, XXXVI Dni Techniki ROP 2010 r.
• 31. Komunikaty Wyższego Urzędu Górniczego.