Zmiany chemizmu wód w utworach krasu gipsowego na tle zmian w zagospodarowaniu terenu

• Autorzy: Jóźwiak K. , Solovey T.

Warianty tytułu

EN

The changes of groundwater chemistry in the gypsum karst in the light of special management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Międzyrzecze Prut-Dniestr charakteryzuje się szerokim rozprzestrzenieniem gipsów mioceńskich przedkarpackiej formacji ewaporatowej. Na rym obszarze dominuje tektonika blokowa - przebieg warstwy gipsów o miąższości do 30 m jest zaburzony uskokami zrzutowymi. Zanurzanie się bloków tektonicznych, powoduje zróżnicowaną relację warstwy gipsów do głównych stref drenażu, jakimi są doliny Dniestru i Prutu. Obszar szczegółowych badań reprezentuje fragment zlewni Czarnego Potoku, zlokalizowanej w centralnej części międzyrzecza, gdzie doliny rzeczne wcinają się w warstwę gipsów i aktywnie rozwijają się procesy krasowe. Procesy te intensyfikowane są wody powierzchniowe wnikające w głąb masywu skalnego pustkami szczelinowo-krasowymi. W badaniach prowadzonych w 2008 r. zwrócono uwagę na antropogeniczne czynniki intensyfikujące procesy krasowienia- m.in. powstanie ciągu jezior w miejscu dotychczas zajmowanym przez koryto potoku.

EN

The interfluve of Dniester and Prut is characterized by the presence of Miocene gypsum of the Carpathian Foredeep evaporate formation. Gypsum strata (up to 30 m in thickness) are disturbed by thrust faults due to block tectonics in this area. Submerging of tectonic blocks causes variations in the relation between gypsum strata and main drainage zones (Dniester and Prut Valleys). The research area is situated in the Czarny Potok valley, in the middle part of the Dniester and Prut interfluve, where the river valleys cut into gypsum rocks and cause karst processes. These processes can be intensified by surface waters entering the massif through cracks and faults. Some attention has also been paid to anthropogenic processes that may influence karst processes (forming several lakes in a stream channel).

Słowa kluczowe

PL

kras gipsowy; modelowanie geochemiczne; chemizm wód podziemnych; Czarny Potok

EN

Czarny Potok; gypsum karst; geochemical modelling; groundwater chemistry

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 436, z. 9/1
• Strony: 189--194
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jóźwiak K.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

autor

Solovey T.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, al. Hrabska 3, Falenty, 05-090 Raszyn

Bibliografia

• [1] ANDREJCZUK V., 1984 - Charakteristika rozwitija karsta jugo-wostocznoj czasti zony kontakta Russkoj platformy i Priedkarpackogo progiba. Praca doktorska. Arch. Uniwersytetu w Permie, Perm.
• [2] ANDREJCZUK V., l 988 - Tektoniczeskije faktory i charakteristika sulfatnogo karsta Bukowiny. AN ZSRR Oddz. Uralski. Naucznyje Doklady, Sviedrlovsk.
• [3] ANDRIEJCZUK W.N, 1986 - Niekotoryje zakonomiernosti speleogeneza na jugie Podolsko-Bukowinskoj karstowoj obłasti. Pieszczery, Perm.
• [4] JÓŹWIAK K., SOLOVEY T.B, 2008 - Warunki hydrochemiczne krasu gipsowego - na przykładzie doliny Czarnego Potoku (Ukraina). W: I Kongres Pol. Tow. Geol. Abstrakty: 44.
• [5] PARKHURST D.L., APPELO C.A.J., 1999 - User's quide to Phreeqc (version 2) - a computer program for speciation, batch-re- action, one dimensional transport and inverse geochemical calculations. Water-Resources Investigations Report 99-4259. Denver, Colorado.
• [6] RIDUSZ B., KUPRICZ P., 2003 - Pieczery Czerniowieckiej obłasti. Prut.
• [7] SOLOVEY T., JÓŹWIAK K., 2008 - Practical application of geochemical modelling in analysis of changes of chemical composition of waters within a karst environment (gypsum karst of Czarny Potok valley, SW Ukraine). W: Dissertation Commission of Cultural Landscape. Methods of landscape research: 231-254. Sosnowiec.