The oil and ozokerite mine in Boryslav and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Boryslav (Ukrainian Fore-Carpathian region)

• Autorzy: Radwański A. B.

Warianty tytułu

PL

Kopalnia ropy naftowej i wosku ziemnego w Borysławiu oraz pamiątki przemysłu naftowego i solnego w okolicy Borysławia (ukraińskie Podkarpacie)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Boryslav region was one of the world largest petroleum basins, discovered in the second half of the 19th century. Situated southwest from Drohobych, it includes several localities: Boryslav - Tustanovychi - Mraznytsa - Banya Kotyvska with their rich and long history of brine and salt industry dating back to the 12th century. Rapid development of mining activity has sommenced with the implementation of the new, Canadian method of drilling for oil by the Canadian MacGarvey Company. The decisive date in the activity of the MacGarvey Company was 1893 when exploration drilling for oil commenced in Boryslav and then, in 1895, in Tustanovychi. Discovery of an oilfield in Boryslav was the beginning of the "golden age" of the oil industry in the Fore-Carpathian region and many people amassed fortunes. From the geological point of view, the Boryslav region covers the three Carpathian structural units: Skyba (Skole), Boryslav-Pokuttya and Sambir (Stebnik). The Boryslav-Pokuttya Unit is the main oil reservoir in the Ukrainian Carpathians with multi-layered oilfields, including the largest one-Boryslav. In this region ozokerite deposits are also known, hosted in the salt-bearing Lower Miocene Vorotyscha Beds. The city of Drohobych has become famous for its long tradition of salt trade. In the 19th century the period of rapid development started when the oil industry flourished in the vicinity, although the town was still in the shadow of Boryslav. The city of Truskavets, the famous health resort, has several mineral waters, also related to the oilfields, including the famous "Naftusia" spring. Another interesting site is Urych - the place where patients from the Truskavets resort travelled in order to admire scenic crags of the Yamna Sandstones and ruins of the Tustan Castle. The region of Boryslav and its surroundings was the site of the most effective petroleum exploitation in the territory of Poland in the past. This place is connected with the activity of Stanisław Szczepanowski (1846-1900), pioneer of oil industry and industrialization of the Galicia province.

PL

Rejon Borysławia, w którym pierwsze złoże odkryto pod koniec XIX wieku, stał się w owym czasie jednym z największych zagłębi naftowych na świecie. Jest on położony na SW od Drohobycza i obejmuje miejscowości Borysław - Tustanowice - Mraźnica - Bania Kotowska, o bogatej i długiej historii związanej z istniejącym tu od XII w. przemysłem solnym. Rozwój działalności wydobywczej wiąże się z wprowadzeniem przez Kanadyjczyka Williama MacGarvey a metody kanadyjskiej wiercenia otworów poszukiwawczych ropy naftowej. Przełomową datą był rok 1893, kiedy rozpoczął on wiercenia w Borysławiu, a następnie, w roku 1895, w Tustanowicach. Odkrycie złoża ropy naftowej w Borysławiu zapoczątkowało "złoty wiek" podkarpackiego przemysłu naftowego, a jego odkrywcom zapewniło fortunę. Pod względem geologicznym rejon Borysławia położony jest na obszarze występowania trzech karpackich jednostek strukturalnych: skibowej (ukraińska nazwa jednostki skolskiej), borysławsko pokuckiej i samborskiej (ukraińska nazwa jednostki stebnickiej). Jednostka borysławsko-pokucka jest podstawową strukturą roponośną w Karpatach ukraińskich, w której uformowały się wielohoryzontowe złoża ropy naftowej, w tym największe z nich - Borysław. Mamy tu złoża ozokerytu w mioceńskich, solonośnych warstwach worotyszczańskich. Drohobycz, miasto przez wieki żyjące z handlu solą, w XIX wieku zaczął gwałtownie rozwijać się w cieniu Borysławia, stając się zapleczem dla przemysłu naftowego. Truskawiec to wielkie uzdrowisko, posiadające wiele wód mineralnych, towarzyszących złożom ropy naftowej, w tym słynną "Naftusię". Innym interesującym miejscem jest Urycz - miejscowość, do której wyjeżdżali kuracjusze wypoczywający w Truskawcu by podziwiać piękne ostańce skalne (piaskowce jamneńskie) oraz ruiny zamku Tustań. Borysław i jego okolice był w tych czasach największym obszarem naftowym na ziemiach polskich. Z miejscem tym jest związana działalność Stanisława Szczepanowskiego (1846-1900), pioniera przemysłu naftowego i rzecznika uprzemysłowienia Galicji.

Słowa kluczowe

EN

Boryslav; geotourist trail; Truskavets; Drohobych; ozokerite; Naftusia mineral water; Skole Beskid; Ukrainian Carpathians

PL

ozokeryt; Borysław; trasa geoturystyczna; Truskawiec; Drohobycz; ropa naftowa; woda mineralna Naftusia; Beskidy Skolskie; Karpaty ukraińskie

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica ; Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geoturystyka
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 3
• Strony: 35--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys.

Twórcy

autor

Radwański A. B.

• The Museum of Folk Architecture in Sanok, Traugutt Street 3, 38-500 Sanok, present address: The Administrative District in Sanok, The Society of Tourist Guides "Karpaty", Rynek Street 1, 38-500 Sanok

Bibliografia

• [1] Alexandrowicz, S.W., 2005. The history of “Starunia” - a palaeontologic site and old ozokerite mine. In: Kotarba, M. J. (ed.), Polish and Ukrainian geological studies (2004-2005) at Starunia - the area of discoveries of woolly rhinoceroses. Polish Geological Institute and Society ofResearch an Environmental Changes “Geosphere”, Warszawa-Kraków: 21-38.
• [2] Bojko, H. & Sozański, J, 2004. Ozokeryt. W: Raczkowski, J. & Zarubin, J. (red.), Nafta i Gaz Podkarpacia - Zarys Historii. Instytut Nafty i Gazu, Wydawnictwo „Naukowa Dumka”, Kraków - Kijów: 345-360. (In Polish and Ukrainian).
• [3] Bolewski, A. & Turnau-Morawska, M., 1963. Petrografia. Wydawnictwa, Geologiczne, Warszawa, 811 pp. (In Polish only)
• [4] Gąsiorowski, H., 1935. Bieszczady. W: Przewodnik po Beskidach Wschodnich. Książnica-Atlas, Lwów-Warszawa, 286 pp. (In Polish only)
• [5] Jawor, E., 2004. Historia odkrycia najstarszych złóż ropy i gazu na Podkarpaciu. W: Raczkowski, J. & Zarubin, J. (red.), Nafta i Gaz Podkarpacia - Zarys Historii. Instytut Nafty i Gazu, Wydawnictwo „Naukowa Dumka", Kraków - Kijów: 79-90, (In Polish and Ukrainian)
• [6] Jawor, E. & Kruczek J., 1994. Geologia złóż ropy i gazu. W: Wolwowicz, R. (red.), Historia Polskiego Przemysłu Naftowego. Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie, Brzozów: 61-131. (In Polish only)
• [7] Kachlik, K, 1994. Eksploatacja złóż wosku ziemnego. W: Wolwowicz, R. (red.), Historia Polskiego Przemysłu Naftowego. Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie, Brzozów: 296-308. (in Polish only)
• [8] Kondracki, J., 1978. Karpaty. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 273 pp. (In Polish only)
• [9] Koltun, Y.V., Adamenko, O.M., Kotarba, M.J., Dudok, I.V., Pavluk, M.I., Burzewski, W. & Stelmakh, O.R., 2005. Geological setting and petroleum occurrence of the Starunia area, fore-Carpathian region, Ukraine. In: Kotarba, M.J. (ed.), Polish and Ukrainian geological studies (2004- 2005) at Starunia - the area of discoveries of woolly rhinoceroses. Polish Geological Institute and Society of Research an Environmental Changes “Geosphere”, Warszawa-Kraków: 61-78.
• [10] Korin, S.S., 2005. Miocene salt-bearing Vorotyshcha Beds in the Starunia area, fore-Carpathian region, Ukraine. In: Kotarba, M.J. (ed.), Polish and Ukrainian geological studies (2004-2005) at Starunia - the area of discoveries of woolly rhinoceroses. Polish Geological Institute and Society of Research an Environmental Changes “Geosphere”, Warszawa-Kraków: 79-86.
• [11] Kotarba, M.J., 2009. The Starunia palaeontological site and idea of Ukrainian-Polish trans-border geoturist trail “Traces of large, extinct mammals, earth wax, oil and salt: from Starunia to Kraków”. Geoturystyka, This volume.
• [12] Krukar, W., 2004. Carpathian Euroregion, tourist map 1: 765 000. Wydawnictwo Arete 11, Krosno.
• [13] Lenartowicz, Ś., 1998. Kościół parafialny p.w. św. Barbary w Borysławiu- Tustanowicach (dawniej Wolanka). W: Ostrowski, J.K. (red.), Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczy- pospolitej. Międzyregionalne Centrum Kultury, Kraków, I/6: 13-18. (In Polish only)
• [14] Michalewicz, W.I., Zarubin, J. & Raczkowski, J., 2004. Historyczne korzenie przemysłu naftowego i gazowego Podkarpacia. W: Raczkowski, J. & Zarubin, J. (red.), Nafta i Gaz Podkarpacia-Zarys Historii. Instytut Nafty i Gazu, Wydawnictwo „Naukowa Dumka”, Kraków - Kijów: 11-22. (In Polish and Ukrainian)
• [15] Mściwujewski, M., ]929. Drohobycz. Wydawnictwo Księgarni Ludowej, Lwów-Drohobycz, 34 pp. (In Polish only)
• [16] Nater, R. & Sozański, J., 2002. Nafta, Ludzie i Fakty. Handel - Usługi - Wydawnictwa, Lesko, 197 pp. (In Polish only)
• [17] Orliński, R., Jaracz, C. & Zuzak, J., 2004. Wydobycie ropy na Podkarpaciu w latach 1874-1939. W: Raczkowski, J. & Zarubin, J. (red.), Nafta i Gaz Podkarpacia - Zarys Historii. Instytut Nafty i Gazu, Wydawnictwo „Naukowa Dumka”, Kraków- Kijów: 212-242. (In Polish and Ukrainian)
• [18] Orłowicz, M, 1919. Ilustrowany Przewodnik po Galicji. Kwieciński, Lwów, 510 pp. (In Polish only)
• [19] Pabis, T., 2003. Władysław Długosz. T. Pabis, Libusza, 35 pp. (In Polish only)
• [20] Petrowski, B. & Stecenko, H, 200L Truskawiec -uzdrowisko dla wszystkich. SSG „Kurortopolis Truskawiec”, Truskawiec, 19 pp. (In Polish and Ukrainian)
• [21] Radwański, A.B., 2009. The Ignacy Łukasiewicz Memorial Museum of Oil and Gas Industry in Bóbrka and historical monuments of petroleum and salt industries in the vicinity of Krosno (the Polish Outer Carpathians) Geoturystyka, 2009, nr 3.
• [22] Rychter, T. & Teodorczyk, A, 2009. Teoria silników tłokowych. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa, 268 pp. (In Polish only)
• [23] Sikorska, E., Radwański, A., Roman, S., Ropa, W., Kimak, W. & Luboniewicz, L., 2005. The Petroleum Trail, International Tourist Trail. Pod- karpacka Agencja Informacyjno-Reklamowa, Krosno, 20 pp.
• [24] Sikorska, E., Roman, S. & Kadniczański, A., 2006. Przewodnik po transgranicznych szlakach turystycznych powiat krośnieński - rejon samborski. Starostwo Powiatowe, Krosno, 95 pp. (In Polish only)
• [25] Sozański, J. (ed.), 1996. Bóbrka - our petroleum heritage. The Ignacy Łukasiewicz Memorial Museum of Oil Industry in Bóbrka, Krosno, 91 pp. (In English and Polish)
• [26] Sozański, J. (red.), 2004. Przemysł Naftowy Podkarpacia na kartach pocztowych. Wiek Nafty, 2-4: 88 pp. (In Polish only)
• [27] Strojny, A., Bzowski, K. & Grossman, A, 2005. Ukraina Zachodnia. Tam szum Prutu, Czeremoszu... . Wydawnictwo Bezdroża, Kraków, 471 pp. (In Polish only).
• [28] Tołwiński, K., 193Z Kopalnie nafty i gazów ziemnych w Polsce. Biul. Karp. Inst. Geol.-Naft., Warszawa-Borysław-Lwów, 22. T. II cz. 1, 2. 381 pp. (In Polish only)
• [29] Wolwowicz, R., 2003. Mgr inż. Józef Sozański (1932-2003). Wiek Nafty, 4: 23-24. (In Polish only).
• [30] Wyszniakow, I.B., Wul, M.J., Dosin, G.D., Ładyżeński, G.M, Pyłypczuk, A.S. & Swyrydenko, W.G, 2004a. Budowa geologiczna i ropogazonośność. W: Raczkowski, J. & Zarubin, J. (red.), Nafta i Gaz Podkarpacia - Zarys Historii. Instytut Nafty i Gazu, Wydawnictwo „Naukowa Dumka”, Kraków - Kijów: 33-47. (In Polish and Ukrainian)
• [31] Wyszniakow, I.B., Wul, M.J., Dosin, G.D., Ładyżeński, G. M., Pyłypczuk, A. S., Swyrydenko, W.G., Truszkiewicz, R.T., Szpak, P.F. & Jarosz, B.I., 2004b. Najważniejsze złoża gazu ziemnego i ropy naftowej wschodnie- go Podkarpacia. W: Raczkowski, J. & Zarubin, J. (red.), Nafta i Gaz Podkarpacia - Zarys Historii. Instytut Nafty i Gazu, Wydawnictwo „Naukowa Dumka”, Kraków-Kijów: 116-132. (In Polish and Ukrainian)