Kształtowanie się chemizmu wód gipsowej jaskini Zołuszka (Ukraina, Mołdawia)

• Autorzy: Andrejczuk W. , Jóźwiak K. , Różkowski J.

Warianty tytułu

EN

Chemistry formation of the water in the Zoloushka gypsum cave (Ukraine, Moldova)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono środowisko hydrogeologiczne krasu gipsowego w rejonie jaskini Zołuszka (pogranicze Ukrainy i Mołdawii). Celem badań wykonanych w lipcu 2008 r. było określenie chemizmu wód jezior jaskiniowych. Stwierdzono, że kształtuje się on w środowisku hydrogeochemicznym przejściowym. W ramach modelowania geochemicznego określono specjacje składników roztworu wodnego o wielkości wskaźnika nasycenia (SI) roztworu względem wybranych faz mineralnych. Chemizm wód został zrównoważony ze stężeniami O2 i CO2 w powietrzu jaskini. Wyniki badań hydrochemicznych i modelowe obrazują hydrogeochemiczną strefowość kompleksu wodonośnego drenowanego przez kamieniołom, warunkowaną budową geologiczną, warunkami krążenia oraz mikroklimatem jaskini. Wyróżniono anomalie przestrzenne związane ze zwiększonym zasilaniem ascenzyjnym z piętra wodonośnego kredy.

EN

The paper presents the results of the research of the Badenian gypsum karst hydrogeochemical environment in the area of the Zoloushka cave in Ukraine. The investigations were carried out in June 2008 with the main aim of determining mechanism of cave lake waters chemistry. It has been found that the chemical mechanism of these waters is formed in a transitional hydrogeochemical environment. On the basis of the results of a hydrogeochemical numerical model, some of the features such as the distribution of elements, molar concentrations and main speciation as well as saturation indices (SI) for the chosen mineral phases were calculated. The chemical mechanism of the water was balanced with concentrations of O2 and CO2 present in the air of the cave. The results of hydrogeochemical investigations and modeling show a clear hydrochemical zonation within the described hydrogeological complex drained by the quarry. This is related to the geological structure, flow conditions and the cave microclimate. Spatial anomalies connected with the increased upward flow from the Cretaceous aquifer have been distinguished.

Słowa kluczowe

PL

kras gipsowy; modelowanie hydrogeochemiczne; jaskinia Zołuszka

EN

gypsum karst; hydrogeochemical modelling; Zoloushka cave

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 436, z. 9/1
• Strony: 9--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Andrejczuk W.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

autor

Jóźwiak K.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, al. Żwirki i Wigury 93, 02–089 Warszawa

autor

Różkowski J.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

Bibliografia

• [1] ANDREJCZUK V., 1984 - Charakterystyka rozwoju krasu południowo-wschodniej części strefy kontaktu platformy rosyjskiej i zapadliska przedkarpackiego (ros.). Praca doktorska. Arch. Uniwersytetu w Permie. Perm.
• [2] ANDREJCZUK V., 1988 - Czynniki tektoniczne i charakterystyka krasu siarczanowego Bukowiny (ros.). AN ZSRR Oddz. Uralski. Naucznyje Doklady. Svierdlovsk, 1-66.
• [3] ANDREJCZUK V., 2007 - Jaskinia Zołuszka. Wyd. Uniw. Śląski, Wydz. Nauk o Ziemi, Ukraiński Inst. Speleologii i Krasologii Państw. Akademia Nauk Ukrainy, Min. Oświaty i Nauki Ukrainy. Sosnowiec-Simferopol.
• [4] ANDREJCZUK V., RÓŻKOWSKI J., JÓŹWIAK K., 2009 - Chemizm wód podziemnych obszaru krasu gipsowego międzyrzecza Prut-Dniestr (Ukraina, Mołdowa). W: Materiały XII konferencji „HYDROGEOCHEMIA' 09”. SAH, Uniw. Komenskiego w Bratysławie. 18-19.06.2009, Bratysława (w druku)
• [5] JÓŹWIAK K., RÓŻKOWSKI J., ANDREJCZUK V., 2008 - Uwarunkowania geogeniczne rozpuszczania skał gipsowych w zlewni potoku Skorocickiego (Niecka Nidy) w świetle modelowania hydrogeochemicznego. W: Materiały 42 Sympozjum Speleologicznego. Tarnowskie Góry 24-26.10.2008 r. Wyd. Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika, Instytut Ochrony Przyrody PAN. Kraków, 67-68.
• [6] PARKHURST D. L., APPELO C. A. J., 1999 - User's Guide to Phreeqc (Version2)-A Computer Program for Speciation, Batch-Reaction, One-Dimensional Transport, and Inverse Geochemical Calculations. U.S. Department of the Interior.
• [7] SOLOVEY T. B., JÓŹWIAK K., 2008 - Application of geochemical modeling for analysis of changes in groundwater chemistry in karst area (case study from gypsum karst in the Czarny Potok Valley, SW Ukraine). W: Methods of landscape research, J. Pilt, V. Andrejczuk (ed.). Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 8. Wyd. Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG. Sosnowiec, 231-243.