Ciśnienie metanu przed czołem wyrobiska górniczego, na przykładzie pomiarów wykonywanych w pokładzie zagrożonym występowaniem wyrzutów metanu i skał

• Autorzy: Wierzbicki M.

Warianty tytułu

EN

Methane pressure distribution before a head of gallery : some considerations based on measurement results obtained in the coal bed threaded by methane and coal outbursts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ciśnienie metanu w pokładach węgla kamiennego jest bardzo istotnym parametrem wpływającym na stan zagrożenia metanowego i wyrzutami metanu i skał. Mimo ważności tego parametru, z uwagi na trudności techniczne, pomiary takie w kopalniach GZW wykonywane są sporadycznie. W pracy przedstawiono wyniki pomiarów i analizę zmian ciśnienia metanu przed czołem drążonego wyrobiska chodnikowego. Pomiary kopalniane wykonano nową sondą IMG-CZ opracowaną w IMG PAN. Wyniki pomiarów wykonanych wraz z biegiem chodnika pokazały, że przy zwięzłości węgla f = 0.36, możliwe jest bezpieczne, z punktu widzenia zagrożenia wyrzutowego, prowadzenie wyrobiska przy ciśnieniach metanu przekraczających 4 bar. Pomiary wskaźnika intensywności desorpcji, prowadzone wraz z pomiarami ciśnienia porowego zdają się wskazywać na brak korelacji pomiędzy tymi parametrami układu węgiel-gaz w warunkach in situ.

EN

Some methane pressure measurement results carried out on the head of gallery in the hard coal mine, as well as the analysis of variability of those results were presented in the paper. The pressure measurements were carried out by means of an IMG-CZ pressure probe designed and produced in the SMRI PAS. It is necessary to mention, that In Upper Silesian mines these measurements were carried out sporadically. Obtained results showed, that if the coal compactness f is not smaller than 0.36, it is possible to conduct coal exploitation safely - from the point of view of outburst hazard - with the pressure of coal bed methane exceeding 4bars. Results of desorption intensity coefficient measurements that were carried out together with methane pressure measurements did not show any distinct correlation between these two gas parameters in situ conditions.

Słowa kluczowe

PL

metan; wyrzuty metanu i skał; zagrożenia górnicze

EN

methane pressure; gas and coal outburst; mining hazard

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 35, z. 2
• Strony: 581--588
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Wierzbicki M.

• Pracownia Mikromerytyki, Zakład Mechaniki Górotworu, Instytut Mechaniki Górotworu PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Borowski J.: Określenie ciśnienia gazu w pokładach węgla. Przegląd Górniczy, 9, 1976
• [2] Dutka B., Walaszczyk J., Wierzbicki M.: Określenie ciśnienia złożowego metanu na podstawie pomiarów metanonośności oraz badań sorpcyjnych węgla na przykładzie KWK „Krupiński”. Górnictwo i Geoinżynieria; ISSN 1732-6702; R. 33, z. 1, 2009, s. 145-152
• [3] Kaiser W.R., Levine J.R.: Coalbed Methane: Depositional, Hydrologic and Petrologic Controls on Reservoir characteristics of Coal Beds. Am. Assoc. Pet. Geol. Annual Convention, Short Course, vol. 13, 1992, pp. 58-160
• [4] Kudasik M, Skoczylas N., Topolnicki J., Wierzbicki M.: Sonda IMG-CZ do pomiaru ciśnienia złożowego gazu w górotworze. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko; Nr 4/3, 2010, s. 234-240
• [5] Mahajan O.P.: Coal Structure. Academic Press, New York, 1982, pp. 51-86
• [6] Scott A.R.: Hydrogeologic Factors Affecting Gas Content Distribution in Coal Beds. International Journal of Coal Geology 50, 2002, pp. 363-387
• [7] Skoczylas N.: Wybrane właściwości mechaniczne i gazowe brykietów węglowych. Przegląd Górniczy 7-8/2009, s. 91-95
• [8] Skoczylas N., Topolnicki J., Wierzbicki M.: Istotność wybranych parametrów górniczych w ocenie zagrożenia wyrzutowego na podstawie badań statystycznych. Przegląd Górniczy 6/2010, s. 10-16
• [9] Sporysz G.: Ocena stanu zagrożenia metanowego w południowo-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Rozprawa Doktorska, AGH, Kraków, 2009
• [10] Tarnowski J.: Desorbometryczna metoda pomiaru ciśnień gazu w pokładzie węgla. Zeszyty Problemowe Górnictwa, Tom 4, Zeszyt 2, 1966
• [11] Wierzbicki M.: Zmiany stanu naprężenia i wytężenia materiału w trakcie prowokowania i inicjacji laboratoryjnego wyrzutu skalno-gazowego. IMG PAN, Rozprawy, monografie, Nr. 4, 2003, s. 134
• [12] Wierzbicki M.: Analiza zmienności wskaźnika desorpcji z zastosowaniem metody średnich ruchomych. WUG, Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie, Nr 3 (139), 2006, s. 22-27
• [13] WUG, 2009: http://www.wug.gov.pl/index.php?bhp