Analiza przestrzenna wzbogacalności popiołożużli z wykorzystaniem metod geostatystycznych

• Autorzy: Namysłowska-Wilczyńska B. , Skorupska B. B. , Wieniewski A.

Warianty tytułu

EN

Spatial analysis of ash-slags recoverability using geostatistical methods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiot badań geostatystycznych stanowił zbiornik A, wypełniony popiołożużlami, związanymi z działalnością przemysłu energetycznego, znajdujący się w rejonie Świecia (Toruń), w województwie Kujawsko-Pomorskim. Analizowano przestrzenne zróżnicowanie wzbogacalności e' popiołożużli występujących w zwałowisku stanowiącym hałdę odpadów, definiowanej jako odzysk węgla (w kilogramach) z 1 t popiołożużli. Przeprowadzono analizę strukturalną (wariograficzną) zmienności tego parametru, z zastosowaniem funkcji wariogramu kierunkowego, a następnie estymację (3D) średnich Z*, z użyciem krigingu zwyczajnego (blokowego). Przedstawiono model geostatystyczny zmienności parametrów technologicznych zwałowiska odpadów, co pozwala na rozpoznanie przestrzennego zróżnicowania ich wartości w poziomym i pionowym rozprzestrzenieniu warstw popiołożużli. Zastosowanie geostatystyki do opisu parametrów technologicznych odpadów traktowanych jako złoże antropogenne, umożliwiło uzyskanie różnych baz danych stanowiących komplet cennych informacji do ewentualnego podjęcia prac nad gospodarczym wykorzystaniem zdeponowanego materiału.

EN

Spatial analyses were carried out to develop a 3D geostatistical model of the spatial variation in the technological parameters of an ash-slags heap connected with the operation of the power utilities located near Świecie (Toruń). Tank A filled with ash-slags was the subject of geostatistical studies. The spatial variation of recoverability e' (defined as the amount of carbon kg recovered from 1 ton of ash- slags), was analyzed. The variation of these parameters in the horizontal and vertical extents of the ash-slags heap was subjected to structural (variographic) analysis using the directional variogram function. The parameters of geostatistical models approximating the directional variogram recoverability e' were the basis for the estimation. Averages Z* and corresponding standard estimation deviations delta/k were estimated for the particular depths of the tank using (3D) ordinary (block) kriging. Thanks to the application of the geostatistical methods to describe the parameters of the waste material (treated as an anthropogenic deposit) databases containing complete valuable input information for a project aimed at utilizing the deposited material were created.

Słowa kluczowe

PL

popioło-żużle; wzbogacalność; zmienność; wariogram kierunkowy; kriging zwyczajny

EN

ash-slags; recoverability; variation; spatial analysis; directional variogram; ordinary kriging

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 35, z. 2
• Strony: 451--461
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Namysłowska-Wilczyńska B.

• Instytut Geotechniki i Hydrotechniki, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego, Politechnika Wrocławska, Wrocław

autor

Skorupska B. B.

• Zakład Przeróbki Surowców Mineralnych i Utylizacji Odpadów, Instytut Metali Nieżelaznych, Gliwice

autor

Wieniewski A.

• Zakład Przeróbki Surowców Mineralnych i Utylizacji Odpadów, Instytut Metali Nieżelaznych, Gliwice

Bibliografia

• [1] Armstrong M.: Basic Linear Geostatistics. Springer Verlag, Berlin, 1998, p. 153
• [2] Isaaks E. H., Srivastava R. M.: An Introduction to Applied Geostatistics. OUP, N.Y., 1989, p. 561.
• [3] Mucha J., Nieć M.: Struktura zmienności parametrów złoża. [w:] Piestrzyński A. (red.) Monografia KGHM Polska Miedź S.A., Lubin, 1996, s. 195-200
• [4] Mucha J.: Struktura zmienności zawartości Zn i Pb w śląsko-krakowskich złożach rud Zn- Pb. Studia Rozprawy Monografie 108. Wydawnictwo Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią IGSMiE PAN, Kraków, 2002, s. 149
• [5] Namysłowska-Wilczyńska B.: Zmienność złóż rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej w świetle badań geostatystycznych. Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej 64 Seria: Monografie 21. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1993, s. 207.
• [6] Namysłowska-Wilczyńska B., Rusak K.: Geostatistics Description of Heavy Metal Content Variation in Soil of Olkusz Region Against a Background of Geological Structure by GIS Method. Mathematische Geologie, Volume 7. Mathematical Methods Applied to Geology and Mining. Mathematische Methoden in Geologie und Bergbau. CPress Verlag. Band 7, Dresden, December 2003, pp. 51-63
• [7] Namysłowska- Wilczyńska B., Pyra J.: Analiza przestrzenna zawartości miedzi w środowisku gruntowo-wodnym Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. ROCZNIKI GEOMA- TYKI (Annals of Geomatics), Tom III, Zeszyt 4, Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa, 2005, s. 137-147
• [8] Namysłowska-Wilczyńska B., Rusak K.: Zastosowanie geostatystyki i GIS do analizy wpływu czynników naturalnych i antropogenicznych na koncentrację metali ciężkich w glebach rejonu olkuskiego. ROCZNIKI GEOMATYKI (Annals of Geomatics), Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa, Tom III, Zeszyt 2, 2005, s. 115-124
• [9] Namysłowska-Wilczyńska B., Wilczyński A.: Zastosowanie metod geostatystycznych do analizy przestrzennej zmienności obciążeń elektrycznych dla obszaru Polski. ROCZNIKI GEOMATYKI (Annals of Geomatics), Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa, Tom III, Zeszyt 2, 2005, s. 125-134
• [10] Namysłowska-Wilczyńska B.: Geostatystyka - Teoria i Zastosowania. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2006, s. 356
• [11] Namysłowska-Wilczyńska B.: Modelowanie i prognozowanie (3D) wysokości opadu atmosferycznego i zawartości siarczanów w opadzie dla obszaru dorzecza środkowej Odry z zastosowaniem geostatystyki. 3D Geostatistical Modelling and Forecasting of Precipitation Amount and Sulphate Content in Precipitation for Middle Oder Basin. Praca zbiorowa - Modelowanie Procesów Hydrologicznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 2008, s. 35-74
• [12] Namysłowska-Wilczyńska B.: Analiza geostatystyczna zmienności parametrów technologicznych popiołożużli dla wybranej hałdy odpadów. Raport Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej serii SPR nr 8/2008. Wrocław, 2008, s. 115
• [13] Namysłowska-Wilczyńska B.: 3D Geostatistical Modelling of Parameters of Rio Blanco Porphyritic Copper Deposit in Peru. Proceedings - Primer Seminario Internacional de Geologia para la Industria Minera, Editors: Irene Aracena, Carmen Holmgren & Romke Kuyven- hoven, GEOMIN 2009, GECAMIN, 10-12 June 2009, Antofagasta, Chile, CAPITULO 05, Geoestadistica, 2009, pp. 301-325
• [14] Namysłowska-Wilczyńska B.: Analizy przestrzenne z zastosowaniem metod geostatystycznych. Modelowanie 3D porfirowego złoża miedzi Rio Blanco w Peru. Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej . Annals of Geomatics, Volume V Number 1 Warszawa, 2007, pp. 91-103
• [15] Namysłowska-Wilczyńska B., Skorupska B., Wieniewski A.: Application of Geostatistical Methods to Describe Variation in Technological Parameters of Ash-slags. PROCEEDINGS OF LINNAEUS ECO-TECH '10 22-24 November, 2010 KALMAR, SWEDEN, Edited by: Fabio Kaczala, Sandrine Arzur, Ida Tjader, William Hogland, 2010, pp. 607-618
• [16] Wackernagel H.: Multivariate Geostatistics, An Introduction with Applications. 2nd edition, Springer Verlag, Berlin Heidelberg New York, 1998, p. 291
• [17] Wieniewski A., Skorupska B. et al.: Development of a Technology of Utilizing Waste Dump Ash-slags Through Carbon Separation by Froth Flotation (in Polish), Technological Initiative I Project, INFM 6656/1-12/09, Gliwice, 2009
• [18] Wieniewski A., Skorupska B., Mazurek D.: Technology of Utilizing Waste Dump Ash-slags Through Carbon Separation by Froth Flotation. XVIIth International Conference on Ashes in Power Industry, Zakopane, 2009