Możliwości zabezpieczenia komór Jakubowice w Kopalni Soli "Wieliczka"

• Autorzy: d'Obryn K.

Warianty tytułu

EN

Protection possibilities of the Jakubowice Chamber in the Wieliczka Salt Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zespół komór Jakubowice stanowi istotną grupę wschodniej części pola centralnego Kopalni Soli "Wieliczka". Przeprowadzona analiza stanu technicznego oparta na obserwacjach stanu wyrobisk znalazła potwierdzenie w numerycznej analizie geomechanicznej. Z obu tych analiz wynika, że najistotniejsze znaczenie dla stanu zachowania komór poeksploatacyjnych ma budowa geologiczna otoczenia komór (w szczególności przewarstwienia skał płonych występujące w stropie komór i w ociosach), a także intensywność procesu konwergencji wyrobisk. Likwidacja poprzez podsadzenie najniżej leżących wyrobisk w złym stanie technicznym i zabezpieczenie cennych historycznie wyżej leżących komór uchroni ten rejon kopalni przed dalszą degradacją. Istotnym efektem przeprowadzonych analiz jest także wykazanie braku bezpośredniego zagrożenia, pochodzącego od rozpatrywanego zespołu komór, dla powierzchni terenu.

EN

The Jakubowice complex is a substantial group of chambers in the eastern part of the central field of the Wieliczka Salt Mine. Examination of the technical status, based on excavation chamber observations, was confirmed by numerical geo-mechanical analysis. Both analyses proved that the most important issue for preservation of the post-exploitation chambers is geological structure of the surrounding deposits. Especially, the existence of waste rock layers, and also intensity of the chamber convergence process. Liquidation by filling of the chambers localized at the lowest level and preservation of the upper chambers, with historical value, shall prevent further degradation of this part of the salt mine. The important outcome of the undertaken analyses is providing evidence of the lack of direct hazards created by the chamber complex for the land surface.

Słowa kluczowe

PL

kopalnie soli; budowa geologiczna; stan techniczny wyrobisk; analiza geomechaniczna; podsadzenie; zabezpieczenie

EN

salt mines; geological structure; technical condition of excavation chambers; geomechanical analysis; filling of the caverns; protection

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 35, z. 2
• Strony: 171--182
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

d'Obryn K.

• Kopalnia Soli "Wieliczka" S.A., Wieliczka ; Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska, Kraków

Bibliografia

• [1] Brudnik K., Przybyło J., Stecka J.: Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne rejonu Grot Kryształowych. Groty Kryształowe w Kopalni Soli Wieliczka. Studia Natura 46, Kraków, 2000, s. 35-57
• [2] Dębkowski R., Lasoń A.: Ciekawe, mało znane, a warte pokazania zabytkowe obiekty w KS Wieliczka. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 117, Studia i Materiały nr 32, Wrocław, 2006
• [3] Flisiak D., Jakóbska A., Wosz R.: Badania właściwości fizykomechanicznych soli i skał płonych z kopalni Siedlec. Arch. Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 1987 (praca niepublikowana)
• [4] Flisiak D.: Własności odkształceniowe soli kamiennej w próbach reologicznych. Geotechnika i Budownictwo Specjalne. Wyd. KGBiG AGH, Kraków, 2002
• [5] Flisiak D., Cyran K.: Właściwości geomechaniczne mioceńskich soli kamiennych. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, nr 429, Warszawa, 2008
• [6] Flisiak D., Kłeczek Z. i in.: Opracowanie teoretycznego modelu dla określenia stanu naprężeniowo-deformacyjnego w komorze Ważyn w KS Bochnia. Arch. Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 1994 (praca niepublikowana)
• [7] Jaworski W., Kurowski P., Kurowski R.: Charakterystyka zabytkowych wyrobisk Kopalni Soli w Wieliczce. Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. XIII. Wieliczka, 1984, s. 15-105
• [8] Kasprzyk W..: Analiza możliwości wykorzystania kopalni Siedlec dla podziemnego składowania wysokotoksycznych odpadów przemysłowych. Badania laboratoryjne wytrzymałości doraźnej wybranych soli z kopalni Siedlec. OBR Chemkop, Kraków, 1993 (praca niepublikowana)
• [9] Kłeczek Z., Flisiak D. i in.: Geomechaniczna ocena stateczności górotworu w otoczeniu komory Michałowice. Arch. Katedry Geomechaniki Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 1997 (praca niepublikowana)
• [10] Mikoś T.: Analiza stanu zabezpieczeń górniczych komory Budryk w aspekcie zmian zachodzących w górotworze. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze”. Wydział Górnictwa i Geoinżynierii AGH, Kraków, 2008 (praca niepublikowana)
• [11] Parchanowicz J., Dębkowski R.: Projekt zabezpieczenia górniczego komory Lebzeltern znajdującej się na międzypoziomie Kazanów w KS Wieliczka wraz z jej przystosowaniem pod względem wentylacji i infrastruktury do przyłączenia do komory Budryk. Etap I - Część ogólna: Uwarunkowania wraz z analizą geomechaniczną dla rozpatrywanej komory. Centrum Badawczo Projektowe Miedzi „Cuprum”, Wrocław, 2004 (praca niepublikowana)
• [12] Rybicki S., Lenduszko P.: Sprawozdanie z badań cech fizyko-mechanicznych prób iłów mioceńskich z otoczenia złoża soli kopalni Wieliczka. Zakład Geologii Inżynierskiej AGH, Kraków, 1992 (praca niepublikowana)
• [13] Szewczyk J.: Kopalnia Soli Wieliczka - 80 lat obserwacji deformacji pogórniczych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, kwartalnik t. 24, z. 2/3, Kraków, 2008
• [14] Tajduś A. i in.: Wpływ wykonywanych robót górniczych w tym wykonania chodnika dojściowego, na stateczność komory „Warszawa” na poziomie III oraz stateczność innych komór zlokalizowanych w jej rejonie. Etap I. Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 2009 (praca niepublikowana)
• [15] Tajduś A. i in.: Oddziaływanie wytypowanych, niezlikwidowanych komór na poziomach I-III na wyrobiska trasy turystycznej i na powierzchnię terenu. Etap II. Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki AGH, Kraków, 2009 (praca niepublikowana)
• [16] Tajduś A., Czaja P., Cała M, Cieślik J, Flisiak D., Flisiak J., Hydzik J, Betlej M, Kowalski M.: Wykonanie analizy geomechanicznej rejonu komór Jakubowice i Ksawer AGH Wydz. Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków, 2010 (praca niepublikowana)
• [17] Ulmaniec P.: Schemat przestrzenny rejonu komór Jakubowice, Archiwum Działu Mierniczego Kopalni Soli Wieliczka, 2010
• [18] Wojnar W., Bieniasz J., Gołda J. i in.: Studium sposobów i warunków kotwienia mioceńskiego górotworu solnego. OBR Chemkop Kraków, 1996 (praca niepublikowana)