Zmienność właściwości zbiornikowych górnego czerwonego spągowca w centralnej części monokliny przedsudeckiej

• Autorzy: Poszytek A.

Warianty tytułu

IT

Variability of reservoir properties of upper rotliegende in central part of Fore-Sudetic Monocline

• Konferencja: Międzynarodowa konferencja naukowo-techniczna Geopetrol 2006 nt. Problemy techniczne i technologiczne pozyskiwania węglowodorów a zrównoważony rozwój gospodarki : Zakopane, 18-21.09.2006
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po północnej i południowej części monokliny przedsudeckiej odnotowuje się całkowicie odmienne właściwości zbiornikowe. Zróżnicowanie właściwości zbiornikowych w niecce zielonogórskiej i niecce poznańskiej wynika z odmiennego rozwoju depozycji na obydwu terenach oraz w późniejszym czasie odmiennego przebiegu procesów diagenezy. Analiza zmienności właściwości zbiornikowych w odniesieniu do systemów depozycyjnych pozwoliła stwierdzić, że środowisko sedymentacji pomimo znacznego oddziaływania procesów diagenetycznych pozostawia silne piętno na obecnie notowanych właściwościach zbiornikowych. Najważniejszymi procesami diagenetycznymi mającymi wpływ na właściwości zbiornikowe była kompakcja i cementacja, prowadzące często do znacznego ograniczenia porowatości i przepuszczalności w badanych próbkach. O nasileniu kompakcji decydowała głębokość pogrążenia oraz potencjał diagenetyczny badanych utworów. Stwierdzono, że to potencjał diagenetyczny (skład mineralny szkieletu ziarnowego) badanych utworów wpłynął w zasadniczy sposób na zakres oddziaływania kompakcji. Odmienny reżim sedymentacji w obrębie tego samego systemu depozycyjnego mógł doprowadzić do powstania utworów o, wyższym, bądź niższym potencjale diagenetycznym, co obecnie przekłada się na zróżnicowane właściwości zbiornikowe. Potencjalnie najkorzystniejszymi właściwościami zbiornikowymi cechują się utwory eolicznego systemu depozycyjnego, z czego najlepszymi skałami zbiornikowymi są utwory wydmowe, powstałe w trakcie nieprzerwanej sedymentacji. Właściwości zbiornikowe fluwialnego systemu depozycyjnego zależą w dużej mierze od charakterystyki litofacjalnej oraz rozwoju depozycji. Piaskowce o niskiej zawartości spoiwa ilastożelazistego powstałe na skutek katastroficznych powodzi w sąsiedztwie wału wolsztyńskiego mogą posiadać dość korzystne właściwości zbiornikowe, podobnie jak utwory fluwialne występujące w obrębie utworów eolicznych jako przewarstwienia. Utwory płytkomorskiego systemu depozycyjnego mają zróżnicowane właściwości zbiornikowe, zależne od charakterystyki utworów, na jakie wkraczało transgredujące morze. Stąd, jeśli w podłożu występują utwory fluwialne, to właściwości zbiornikowe utworów płytkomorskich są zdecydowanie niższe, niż wtedy gdy w podłożu występują utwory eoliczne. Przystropowe utwory mają często dużo niższe właściwości zbiornikowe ze względu na liczne cementy minerałami węglanowymi i siarczanowymi.

EN

The northern and southern parts of the Fore-Sudetic Monocline are characterised by completely different reservoir properties. In the Zielona Góra and Poznań troughs this variability results from the different depositional histories in both areas and different diagenetic processes taking there place later. Analysis of the variability of reservoir properties with regard to the particular depositional systems allowed a statement that despite strong influence of diagenesis, the sedimentary environment leaves a strong imprint on the presently observed reservoir properties. Comparison between the two study areas and between deposits of different origin has been based on results of porosity, permeability and reservoir rate studies. The reservoir rate has been introduced as an additional parameter characterising the reservoir potential of the rock. It can be applied as a useful and objective tool in comparison analyses. Distinguishing groups of reservoir rocks based on the reservoir rate allows a more precise determination of the boundaries of rocks with a high reservoir potential. Potentially, the most favourable reservoir properties have deposits of the aeolian depositional system, of which the best reservoir rocks are dune deposits formed during continuous sedimentation. Reservoir properties of the fluvial depositional system depend largely on the lithofacies and history of sedimentation. Sandstones with w low content of the clay-iron cements, formed during catastrophic floods in the vicinity of the Wolsztyn Ridge may have rather favourable reservoir properties, similarly as fluvial sediments occurring as intercalations within the aeolian deposits. Deposits of the shallow-marine depositional system have variable reservoir properties depending on the type of rocks, on which the marine transgression took place. Thus, in the case of fluvial deposits in the basement, the reservoir properties of the shallow-marine deposits have distinctly lower reservoir properties than in the case of aeolian deposits. The topmost deposits have typically much lower reservoir properties due to distinct cementation with carbonate and sulphate minerals.

Słowa kluczowe

PL

monoklina przedsudecka; właściwości zbiornikowe

EN

Fore Sudetic Monocline; reservoir properties

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Instytutu Nafty i Gazu
• Rocznik: 2006
• Tom: nr 137
• Strony: 155--161
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Poszytek A.

• Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego

Bibliografia

• [1] Aksamitowska A. - Wpływ procesów diagenetycznych na właściwości zbiornikowe skał górnego czerwonego spągowca w południowej części monokliny przedsudeckiej. Przegląd Geologiczny 53 (3), 246, 2005a
• [2] Aksamitowska A. - Processes diversifying the reservoir properties of The Upper Rotliegend rocks in the Zielona Góra Basin. Prace Specjalne PTMin, z. 25, 2005b
• [3] Bloch S. - Empirical prediction of porosity and permeability in sandstones: AAPG Bulletin 57, ss. 349-369, 1991
• [4] Cade C.A., Evans I.J., Bryant L. - Analysis of permeability controls: a new approach. The mineralogical Society, pp 491-501, 1994
• [5] Ethier V.G. & King H.R. - Reservoir quality evaluation from visual attributes on rock surfaces: methods of estimation and classification from drill cuttings or cores. Bulletin of Canadian Petroleum Geology 39, pp 233-251, 1991
• [6] Evans J., Cade C., Bryant S. - A Geological Approach to Permeability Prediction in Clastic Reservoirs. [w:] Kupecz J.A., Gluyas J., Bloch S. (red.) Reservoir quality prediction in sandstones and carbonates. AAPG Memoir 69, pp 91-101, 1997
• [7] Gaupp R., Matter A., Platt J., Ramseyer K., Walzebuck J. - Diagenesis and fluid evolution of deeply buried permian (Rotliegende) gas reservoirs, Northwest Germany, AAPG Bull. 67, pp 280-312, 1993
• [8] Houseknecht D.W. - Assessing the relative importance of compaction processes and cementation to reduction of porosity in sandstones. Am. Ass. Petrol. Geology 71 (6), pp 633-642, 1987
• [9] Karnkowski P.H. - Origin and evolution of the Polish Rotliegend Basin. Polish Geological Institute, Special Papers, 3, pp 1-93, 1999
• [10] Karnkowski P.H., Kiersnowski H., Czapowski G. - Rotliegend stratygraphic gas traps versus depositional systems in the Polish Permian Basin. Proc. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Pr. Państw. Inst. Geol. 157, pp 345-352, Kraków 1997
• [11] Kiersnowski H. - Depositional development of the Polish Upper Rotlegend Basin and evolution of its sediment source areas. Proc. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Pr. Państw. Inst. Geol. 157, pp 433-456, Kraków 1997
• [12] Kocurek G. & Havholm K.G. - Eolian sequence statigraphy - a conceptual framework. AAPG Mem. 58, pp 393-409, 1993
• [13] Maliszewska A. - Wiek K/Ar włóknistego illitu z piaskowców czerwonego spągowca Wielkopolski. [in:] Datowanie minerałów i skał. IV Ogólnopolska Sesja Naukowa: ss. 50-55, Lublin 1997
• [14] Maliszewska A., Kiersnowski H. i in. - Skład ziarnowy piaskowców eolicznych czerwonego spągowca Wielkopolski a ich właściwości zbiornikowe. Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa 2003
• [15] Poszytek A. - Analiza zmienności właściwości zbiornikowych górnego czerwonego spągowca z wykorzystaniem wskaźnika zbiornikowego (RR). Materiały konferencyjne Konferencji Naukowo- -Technicznej GEOPETROL 2006 nt. Problemy techniczne i technologiczne pozyskiwania węglowodorów dla równoważonego rozwoju gospodarki. Zakopane 15-21 września 2006