Geotouristic excursion to selected historical mining sites developed by Slovak and German miners in the Gelnica-Smolnik region, Slovakia

• Autorzy: Rybar P. , Sasvari T. , Hvizdak L. , Hvizdakova J. , Balaz B.

Warianty tytułu

PL

Wycieczka geoturystyczna do wybranych miejsc historycznej eksploatacji złóż rud przez słowackich i niemieckich górników w rejonie Gelnicy-Smolnika, Słowacja

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The following paper summarizes the history of Gelnica, Smolnik and Rożnava gold, silver, copper and iron orefields in Eastern Slovakia, which have been mined since the Medieval ages by of Slovak and German miners. In Gelnica, where mining operations date back to the XIIth century, massive quartz-siderite- chalcopyrite veins with Fe-dolomite, pyrite and tetrahedrite (with silver) cut Lower Devonian phyllites and porphyroids. In Smolnik, where copper mining has commenced in the first half of the XIIIth century followed by gold, then silver and iron ore exploitation, 10-11 pyrite-chalcopyrite ore horizons are hosted in Silurian phyllites. In Rożnava mining operations for iron, silver gold and copper ores have been known since the XIIIth century and have lasted until 1992. Over 40 ore veins discovered in this field contain mostly siderite although quartz-siderite-sulphide paragenesis with Ag-bearing tetrahedrite was also observed. In all three mining districts there are numerous objects of mining heritage and other valuable historical monuments, reflecting the wealth of old Slovak mining towns.

PL

Artykuł podsumowuje historię eksploatacji złóż rud złota, srebra, miedzi i żelaza w Gelnicy, Smolniku i Rożnavie we wschodniej Słowacji, które wydobywali od średniowiecza górnicy słowaccy i niemieccy. W Gelnicy, gdzie roboty górnicze rozpoczęto w XII w., występują żyły kwarcowo-syderytowo-chalkopirytowe z niewielką ilością dolomitu żelazistego, pirytu i tetraedrytu zawierającego srebro. Przecinają one dolnodewońskie fyllity i porfiroidy. W Smolniku, gdzie wydobywano miedź już w pierwszej połowie XIII w., a następnie eksploatowano złoto, srebro i rudę żelaza, w fyllitach wieku sylurskiego zalega 10-11 horyzontów rudnych z pirytem i chalkopirytem. W Rożnavie rudy żelaza, srebra, złota i miedzi były eksploatowane od wieku XIII do roku 1992. Znajduje się tutaj ponad 40 żył kruszcowych zawierających głównie syderyt, chociaż znana jest także parageneza kwarc-syderyt-siarczki ze srebronośnym tetraedrytem. We wszystkich trzech okręgach górniczych znajduje się wiele obiektów historycznego dziedzictwa górniczego, a także inne, cenne zabytki historyczne, dokumentujące bogactwo dawnych słowackich miast górniczych.

Słowa kluczowe

EN

history of mining towns; Gelnica; Smolnik; Rożnava; exploitation of precious and nonferrous metals

PL

historia miast górniczych; Gelnica; Smolnik; Rożnava; eksploatacja metali szlachetnych i nieżelaznych

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica ; Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geoturystyka
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 1
• Strony: 23--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., zdj.

Twórcy

autor

Rybar P.

• Institute of Geotourism, Faculty BERG, TU Kosice, Slovakia

autor

Sasvari T.

• Institute of Geosciences, Faculty BERG, TU Kosice, Slovakia

autor

Hvizdak L.

• Institute of Geotourism, Faculty BERG, TU Kosice, Slovakia

autor

Hvizdakova J.

• Institute of Geotourism, Faculty BERG, TU Kosice, Slovakia

autor

Balaz B.

• Institute of Geotourism, Faculty BERG, TU Kosice, Slovakia

Bibliografia

• [1] Batta, S. 2001: Rożnavska Metercia. Banicke muzeum v Rożnave,. pp.13
• [2] Biely, A., Bezak, V., Elecko, M., Kaliciak, M., Konecny, V., Lexa, J., Mello, J., Nemcok, J., Potfaj, M., Rakus, M., Vass, D., Vozar, J., Vozarova, A., 1996. Geological map of Slovakia, 1: 500,000 scale. Ministry of the Environment, Bratislava, 1996.
• [3] Maderspach, L. 1876: Der Bergbau von Zsakoc in der Zips. 0sterr. Z. Berg.-u. Huttenwes. (Wien), 24, 175-177.
• [4] Papp, K. 1919: Die eisenerz- und kohlenforrate des Ungarischen Reiches. Budapest, Franklin-Vereins, pp. 638.