Ocena możliwości wykorzystania niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu regionu górnośląskiego

• Autorzy: Blajda R.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of development opportunities of undeveloped Upper Silesian Zn-Pb ore deposits

• Konferencja: XX Konferencja z cyklu: Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi : Krynica, 3-5 listopada 2010
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Górnictwo rud cynku i ołowiu w Polsce znalazło się z początkiem bieżącego stulecia w schyłkowym okresie swej działalności. Jedynym czynnym zakładem górniczym jest obecnie kopalnia "Olkusz-Pomorzany". Za możliwe do zagospodarowania w przyszłości rozpatrywane są rozpoznane wierceniami złoża rejonu olkuskiego i zawierciańskiego. Z dotychczasowych badań wynika, że charakteryzować je będzie duża nieciągłość mineralizacji w planie i w profilu pionowym. Występuje ona zarówno w głównym poziomie rudonośnym - dolomitach kruszconośnych - jak też w innych ogniwach triasu i w utworach dewońskich. W podstawowych opracowaniach dokumentacyjnych zasoby złóż niezagospodarowanych liczono metodą wieloboków Bołdyriewa. Przy rzadkiej sieci wierceń metoda ta spowodowała znaczne przeszacowanie zasobów wielu złóż. Dla urealnienia potencjału zasobowego złóż rezerwowych opracowano nowe zasady dokumentowania, dostosowane do gniazdowego modelu mineralizacji. W wykonanych w latach 2007-2008 dodatkach do dokumentacji podstawowych granice ciał rudnych wyznaczano na zasadzie ekstrapolacji informacji z otworów pozytywnych do odległości wynikającej z określonego geostatystycznie promienia autokorelacji. Bilansowe zasoby rud Zn-Pb oszacowano po weryfikacji na 66,4 mln ton, co stanowi zaledwie 36,6% zasobów pierwotnie udokumentowanych. Tylko trzy złoża spośród jedenastu przeanalizowanych rozpatrywać można pod względem ewentualnego zagospodarowania w przyszłości. Są to złoża "Laski", "Gołuchowice" i "Zawiercie I". Złoże "Laski" może być wykorzystane przez sąsiednią kopalnię "Olkusz-Pomorzany". Złoża "Gołuchowice" i "Zawiercie I" wymagają udostępnienia poprzez budowę nowych kopalń, po uwzględnieniu wymagań ochrony środowiska.

EN

After centuries of successful operation the Zn-Pb ore mining in Poland has accomplished the final stage of existence. At the beginning of the XXIst century the "Olkusz-Pomorzany" mine is the last, still operating mining enterprise in the Upper Silesian Zn-Pb ore district. The future of this mining industry is the group of assessed but undeveloped deposits in Olkusz and Zawiercie regions. However, the current state of knowledge indicates significant, horizontal and vertical discontinuity of ore mineralization observed not only in the main ore zone, i.e., in the ore-bearing dolomite but also in other ore zones hosted in Triassic and Devonian rocks. In previous assessment reports the reserves of undeveloped Zn-Pb ore deposits were calculated with the "classic" Boldyrev polygons method. Due to rather sparse drilling grid, application of this method led to considerable overestimations of the reserves of many deposits. In order to provide more realistic figures of Zn-Pb ore reserves the new assessment methods were proposed which take into account the nest-like geometry of the orebodies. In the years 2007-2008 the supplementary assessments were completed, in which the boundaries of orebodies were defined using the extrapolation of data obtained from positive drillings. The extrapolation distances were determined geostatistically from autocorrelation radii. The verified, measured reserves of Zn-Pb ore amount to 66.4 Mt, which constitutes only 36.6% of previously quoted reserves. Furthermore, the results demonstrate that among eleven previously assessed, undeveloped deposits taken for the following analysis only three meet the economic criteria for future development: "Laski", "Gołuchowice" and "Zawiercie I". The "Laski" deposit can be relatively easily developed using the existing workings of the "Olkusz-Pomorzany" mine whereas development of both the "Gołuchowie" and "Zawiercie I" deposits will require the construction of entirely new mines under the control of current, strict environmental regulations.

Słowa kluczowe

PL

górnośląskie złoża rud Zn-Pb; metodyka dokumentowania; kryteria bilansowości; zasoby

EN

Upper Silesian Zn-Pb ore deposits; documentation methodology; economic criteria; reserves

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 79
• Strony: 111--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Blajda R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica, Kraków,

Bibliografia

• [1] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.XII.2008 r., PIG Warszawa, 2009.
• [2] Blajda R., 1995 – Weryfikacja geostatystycznego modelu złoża rud Zn-Pb wschodniej części kopalni „Pomorzany” na podstawie danych z rozpoznania górniczego. Arch. Wydz. GGiOŚ, AGH, Kraków.
• [3] Blajda R., Nieć M., Przeniosło S., Szuwarzyński M., Kurek S., 2006 – Opracowanie metodyki określania kategorii rozpoznania, wyznaczania granic złóż i obliczenia zasobów. Sprawozdanie z prac realizowanych w ramach tematu: „Przedokumentowanie niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu zgodnie z wymogami zagospodarowania przestrzennego i możliwościami zagospodarowania złóż”. Arch. CAG PIG, Warszawa.
• [4] Janota E., Szebeszczyk T., Bukowska J., Szostek L., 1989 – Dokumentacja geologiczna złoża rud cynku i ołowiu rejon „Gołuchowice” w kat. C1. Arch. PG, Kraków.
• [5] Kicki J., Saługa P., Stopkowicz A., 2006 – Uwarunkowania prawne, techniczne i ekonomiczne eksploatacji złóż rud Zn-Pb w rejonach perspektywicznych. Mat. Konf. Możliwość zagospodarowania złóż peryferyjnych rud Zn-Pb, ZGH „Bolesław” S.A.
• [6] Kurek S., Kmieciak M., Boratyn J., 2006 – Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Laski” w kategorii C1+C2. Arch. PG S.A., Kraków.
• [7] Kurek S., Sawicka K., Sowula W., 2010 – Sukcesy i niepowodzenia geologów w poszukiwaniu i rozpoznawaniu (dokumentowaniu) złóż rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim. Mat. Konf. Przyszłość górnictwa rud cynku i ołowiu w aspekcie nowoczesnych metod poszukiwania i rozpoznawania złóż. AGH, „Bolesław” S.A.
• [8] Mucha J., 2002 – Struktura zmienności zawartości Zn i Pb w śląsko-krakowskich złożach rud Zn i Pb. Studia, rozprawy, monografie PAN, 108.
• [9] Nieć M., 1990 – Geologia kopalniana. Wyd. Geol., Warszawa.
• [10] Niedzielski B., 1985 – Analiza informacji z wybranych dokumentacji geologicznych złóż rud cynku i ołowiu oraz doświadczeń z praktyki ich sporządzania i użytkowania. [W:] Analiza przydatności dokumentacji złóż rud Zn-Pb dla potrzeb projektowania. Arch. Wydz. GGiOŚ, AGH, Kraków.
• [11] Przeniosło S., Mikulski S.Z., Urbański P., Dymowski W., Malon A., Siekiera D., Tymiński M., Bońda R., 2008a – Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Gołuchowice” w kat. C1+C2. Arch. CAG PIG, Warszawa.
• [12] Przeniosło S., Mikulski S.Z., Urbański P., Dymowski W., Malon A., Siekiera D., Tymiński M., Bońda R., 2008b – Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Zawiercie I” w kat. C1+C2. Arch. CAG PIG, Warszawa.
• [13] Retman W., 2006 – Aktualny stan bazy zasobowej AGH „Bolesław” S.A. oraz możliwości jej poszerzenia. Mat. Konf. Możliwość zagospodarowania złóż peryferyjnych rud Zn-Pb, ZGH „Bolesław” S.A.
• [14] Szuwarzyński M., 1999 – Charakterystyka złóż rejonu zawierciańsko-siewierskiego. Mat. Konf. Stan aktualny. Perspektywy górnictwa rud Zn-Pb w Polsce. AGH „Bolesław” S.A.
• [15] Wnuk R., Retman W., Walczak K., Piątek G., Adamczyk Z., Kubański W., 2007 – Prognoza przyrostu zasobów niektórych złóż rud siarczkowych rejonu olkuskiego (z uwzględnieniem stanu zasobów rud tlenkowych w aspekcie ich potencjalnego zagospodarowania). Mat. Kon. Górnictwo cynku i ołowiu na początki XXI wieku. ZGH „Bolesław” S.A.