Inkluzje w solach bitumicznych wysadu kłodawskiego

Toboła, T.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Inkluzje w solach bitumicznych wysadu kłodawskiego

Autorzy

Toboła T.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Inclusions in bituminous salts from Kłodawa Salt Dome

Języki publikacji

Abstrakty

Tak zwane sole bitumiczne są rodzajem skał solnych wykazującym znaczną zawartość węglowodorów nadającą im specyficzny kolor i zapach. W wysadzie kłodawskim występują w formie nagromadzeń o różnych wielkościach i kształtach. Najczęściej tworzą one nieregularne smugi, soczewki lub pasma o zróżnicowanych barwach zmieniających się od jasnożółtego po ciemnobrązowy. Badania petrologiczne tych utworów w płytkach grubych wykazały obecność bardzo różnorodnie wykształconych zespołów inkluzji fluidalnych. Zmienność ta dotyczy zarówno rozmiarów i kształtów inkluzji, jak i stosunku fazy gazowej do ciekłej oraz roztworów do zawartości węglowodorów. Pod tym względem wyróżnionych zostało siedem głównych typów zespołów inkluzji, pomiędzy którymi występują typy pośrednie. Występujące w poszczególnych zespołach inkluzji węglowodory także wykazują dużą różnorodność pod względem własności optycznych zarówno w świetle widzialnym, jak i ultrafioletowym.

The so-called bituminous salts are a kind of salt rocks, which display considerable amounts of hydrocarbons giving them a specific colour and smell. In Kłodawa Salt Dome they occur as concentrations of various size and shape. Most often they form irregular streaks, lenses or bands of salts with different colours changing from light yellow to dark brown. The petrological investigations of such salts in thick plates showed a presence of very different fluid inclusion assemblages (FIA). They vary in size of inclusions, their shapes, the ratio of the gas to liquid phase and the ratio of solutions to hydrocarbons. In this respect, seven main types of FIA were distinguished including intermediate types, as well. Hydrocarbons occurring in singular FIA also show diversity in terms of optical properties in visible and ultraviolet light.

Słowa kluczowe

wysad Kłodawa cechsztyn sole bitumiczne sole epigenetyczne inkluzje fluidalne

Kłodawa Salt Dome Zechstein bituminous salts epigenetic salts fluid inclusions

Wydawca

Wydawnictwa AGH

Czasopismo

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Rocznik

2010

Tom

T. 36, z. 3

Strony

345--365

Opis fizyczny

Bibliogr. 48 poz., rys.

Twórcy

autor

Toboła T.

Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, tob@geolog.geol.agh.edu.pl

Bibliografia

1. Aplin A.C., Macleod G., Lartera S.R., Pedersenb K.S., Sorensenb H. & Boothc T., 1999. Combined use of Confocal Laser Scanning Microscopy and PVT simulation for estimating the composition and physical properties of petroleum in fluid inclusions. Marine and Petroleum Geology, 16, 97-110.
2. Aplin A.C., Larter S.R., Bigge M.A., Macleod G., Swarbrick R.E. & Grunberger D., 2000. PVTX history of the North Sea's Judy oilfield. Journal of Geochemical Exploration, 69-70, 641-644.
3. Bodnar R.J. 1990. Petroleum migration in the Miocene Monterey Formation, California, USA: constraints from fluid-inclusion studies. Mineralogical Magazine, 54, 295-304.
4. Bourdet J., Pironon J., Levresse G. & Tritlla J., 2008. Petroleum type determination through homogenization temperature and vapour volume fraction measurements in fluid inclusions. Geofluids, 8, 46-49.
5. Burliga S., 1994. Blizny tensyjne w dolomicie płytowym w południowo-zachodniej części wysadu solnego Kłodawy - implikacja kinematyczna. Przegląd Geologiczny, 2, 99-102.
6. Burliga S., 1997. Tektoniczna ewolucja wysadu solnego Kłodawa. Materiały Konferencji, PSGS pt. „Naturalne zagrożenia w kopalniach soli”, Ślesin k/Konina 16-18 października 1997, 69-71.
7. Burliga S., 1998. Struktura i kinetyka wysadu solnego Kłodawy. Archiwum Zakładu Złóż Rud i Soli AGH, Kraków (praca doktorska, maszynopis).
8. Burliga S., 2006. Mezo- i mikrostruktury tektoniczne w permskich utworach solnych w Polsce - wskaźniki szczegółowej budowy wewnętrznej złóż soli. Przegląd Geologiczny, 54, 4, 314-315.
9. Burliga S., Kolonko P., Misiek G. & Czapowski G., 1995. Kłodawa salt mine. W: Małecka J. (Ed.), Upper Rotliegend - Zechstein: Terrestrial - Marine Sedimentary Succession in Polish Permian Basin, XIII International Congress on Carboniferous-Permian, August 28 - September 2, 1995, Guide to Excursion A3, Kraków, Poland, 45-54.
10. Burliga S. & Misiek G., 1997. Kopalnia soli Kłodawa - struktura i rozwój wysadu solnego Kłodawy. Materiały konferencji „Tektonika solna rejonu kujawskiego”, Wyd. Wind, Wrocław, 66-76.
11. Charysz W., 1973. Cechsztyńskie piętro soli młodszych (Z3) w regionie kujawskim (Zech- stein stage of Younger Salts (Z3) in Kujawy region). Prace Geologiczne, 75, 68.
12. Depowski S., Peryt T.M., Piątkowski T.S. & Wagner R. 1978. Sedymentacja i paleogeografia cechsztyńskiego dolomitu głównego a jego ropo- i gazonośność. Przegląd Geologiczny, 3, 141-146.
13. Garlicki A. & Szybist A., 1986. Salinarne osady polskiego cechsztynu z solami potasowo-magnezowymi. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 2, 3-4, 389-404.
14. Garlicki A. & Szybist A., 1991. Pierwiastki śladowe w solach kopalni kłodawskiej. Prace Specjalne PTMin., 1, 71-76.
15. Goldstein R.H. & Reynolds T.J. 1994. Systematics of fluid inclusions in diagenetic minerals. SEPM Short Course 31, Tulsa, 199.
16. Karnkowski P., 1993. Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. T. 2. Kraków.
17. Karnkowski P., 2000a. Rozwój prac poszukiwawczych w utworach cechsztynu na Niżu Polskim w latach 1945-2000. Przegląd Geologiczny, 48, 5, 423-428.
18. Karnkowski P., 2000b. Modelowanie procesów generacji węglowodorów w utworach cechsztyńskich basenu polskiego. Przegląd Geologiczny, 48, 5, 443-447.
19. Kiersnowski H., Paul J., Peryt M.T. & Smith D.B., 1995. Facies, Paleogeography, and Sedimentary History of the Southern Permian Basin in Europe. W: Scholle P.A., Peryt T.M. & Ulmer-Scholle D.S. (Eds), The Permian of Northern Pangea, Sedimentary Basins and Economic Resorses, 2, 119-136.
20. Kotarba M.J., Więcław W. & Stecko Z., 2000a. Skład, geneza i środowisko generowania gazu ziemnego w utworach dolomitu głównego zachodniej części obszaru przedsudeckiego. Przegląd Geologiczny, 48, 5, 429 - 435.
21. Kotarba M.J., Więcław D. & Kowalski A., 2000b. Skład, geneza i środowisko generowania ropy naftowej w utworach dolomitu głównego zachodniej części obszaru przedsudeckiego. Przegląd Geologiczny, 48, 5, 436 - 442.
22. Kovalevych V.M., Peryt T., Więcław D. & Lytvyniuk F.M., 2008. Geochemical Aureoles Around Oli and Gas Accumulation in Zechstein (Upper Permian) of Poland: Analysis of Fluid Inclusions in Halite and Bitumines in Rock Salts. Journal of Petroleum Geology, 31(3), 245-262.
23. Kucia Z., 1970. Nowe człony stratygraficzne cechsztynu w kopalni „Kłodawa”. Przegląd Geologiczny, 7, 345-346.
24. Liu D.H., Xiao X.M., Mi J.K., Li X.Q., Shen J.K., Song Z.G. & Peng P.A., 2003. Determination of trapping pressure and temperature of petroleum inclusions using PVT simulation software - a case study of Lower Ordovician carbonates from the Lunnan Low Uplift, Tarim Basin. Marine and Petroleum Geology, 20, 29-43.
25. Munz I.A., 2001. Petroleum inclusions in sedimentary basins: systematics, analytical methods and applications. Lithos, 55, 195-212.
26. Natkaniec-Nowak L., Heflik W. & Pawlikowski M., 2001a. Wyniki badań petrochemicznych kłodawskich soli bitumicznych. Wiadomości Naftowe i Gazownicze, 6(38), 9-15.
27. Natkaniec-Nowak L., Heflik W., Pawlikowski M. & Sikora M., 2001b. Petrochemia soli bitumicznych piętra PZ2 z kopalni soli w Kłodawie. Geologia (kwartalnik AGH), 27, 2-4, 383-410.
28. Parnell J., Carey P.F. & Monson B., 1996. Fluid inclusion constraints of petroleum migration from authigenic quartz in bitumen veins. Chemical Geology, 129, 217-226.
29. Poborski J., 1957a. Cechsztyńska struktura solna Izbica - Łęczyca. Przegląd Geologiczny, 1, 31-32.
30. Poborski J., 1957b. O wstępnych badaniach struktury solnej pod Łęczycą. Prace Instytutu Geologicznego, Biuletyn, 105, 161-186.
31. Poborski J. & Marek S., 1970. Renesans poszukiwań naftowych na strukturach solnych regionu kujawskiego. Przegląd Geologiczny, 7, 315-320.
32. Poborski J. & Werner Z., 1956. O wyciekach ropy naftowej w kopalniach soli na Kujawach. Przegląd Geologiczny, 12, Komunikaty, 574.
33. Roedder E., 1979. Fluid inclusion evidence on the environments of sedimentary diagenesis, a review. SEMP Special Publication, 26, 89-107.
34. Roedder E., 1984a. Fluid inclusions. W: Ribbe P.H. (Ed.), Reviews in Mineralogy. Short Course Notes, Mineralogical Society of America, 12, 644.
35. Roedder E., 1984b. The fluid in salt. American Mineralogist, 69, 413-439.
36. Roedder E., 1984c. Final report on a study of fluid inclusions in core from Gibson Dome No. 1 bore, Paradox Basin, Utha. Open-File Report 84-696, Department of the Interior.
37. Roedder E., 1990. Fluid inclusions analysis - prologue and epilogue. Geochimica et Cosmochimica Acta, 54, 495-507.
38. Roedder E. & Belkin H.E., 1979. Application of studies of fluid inclusions in Permian Salado salt, New Mexico, to problems of siting the Waste Isolation Pilot Plant. Scientific Basis for Nuclear Waste Mangement, 1, G.J. McCarthy, Editor: New York, Plenum Pub. Corp., 313-321.
39. Roedder E. & Belkin H.E., 1980, Migration of fluid inclusions in polycrystalline salt under thermal gradients in the laboratory and in Salt Block II (abst.). Proceedings of the 1980 National Waste Terminal Storage Program Information Meeting, 212, 361-363.
40. Roedder E. & Belkin H.E., 1981. Petrographic study of fluid inclusions in salt core samples from Asse mine, Federal Republic of Germany. United States Geological Survey Openfile Report 81-1128.
41. Szybist A., 2003. Struktury solne regionu kujawskiego. W: Bujakowski W. (red.), Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych, Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 15-37.
42. Szybist A., 2008. Geologiczna charakterystyka wybranych struktur solnych na Niżu Polski. W: Kortas G. (red.), Ruch górotworu w rejonie wysadów solnych, Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 13-65.
43. Szybist A. & Garlicki A., 2003. Geologiczna charakterystyka regionu kujawskiego. W: Bujakowski W. (red.), Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych, Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 7-14.
44. Tarka R., 1992. Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych (Tectonics of Some Salt Deposits in Poland Based on Mesostructural Analysys). Prace PIG, CXXXVII, 1-47.
45. Thiery R., Pironon J., Walgenwitzc F. & Montelc F., 2000. PIT (Petroleum Inclusion Thermodynamic): a new modeling tool for the characterization of hydrocarbon fluid inclusions from volumetric and microthermometric measurements. Journal of Geochemical Exploration, 69-70, 701-704
46. Tseng Hsin-Yi & Pottorf Robert J., 2003. The application of fluid inclusion PVT analysis to studies of petroleum migration and reservoirs. Journal of Geochemical Exploration, 78-79, 433-436
47. Volk H., Mann U., Burde O., Horsfield B. & Suchy V., 2000. Petroleum inclusions and residual oils: constraints for deciphering petroleum migration. Journal of Geochemical Exploration, 71, 307-311.
48. Wagner R., 1994. Stratygrafia osadów i rozwój basenu cechsztyńskiego na niżu polskim. (Stratigraphy and evolution of the Zechstein Basin in the Polish lowland). Prace PIG, CXLVI, 71.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0022-0005