Budowa geologiczna i techniki eksploatacji złoża w wyrobiskach nowej trasy specjalistycznej w Kopalni Soli "Wieliczka"

• Autorzy: d'Obyrn K. , Przybyło J. , Wiewiórka W.

Warianty tytułu

EN

Geological structure and exploitation techniques in excavation chambers of the new specialist route in the Wieliczka Salt Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od wieków kopalnia wielicka udostępniała zwiedzającym swoje podziemia. Wieloletnia jej współpraca z uczelniami i jednostkami badawczymi w kraju i na świecie, a także rosnąca popularność turystyki aktywnej doprowadziła do udostępniania podziemnych wyrobisk poza istniejącą trasą turystyczną. Wiosną 2009 roku podjęto decyzję o przygotowaniu trasy dla grup specjalistycznych, ukazującej różne sposoby eksploatacji górniczej, z ciekawymi odsłonięciami budowy geologicznej złoża. Ostatecznie zdecydowano o wytyczeniu nowej trasy na poziomach od I do III w centralnej i wschodniej części kopalni, w wyrobiskach o długości około 3400 m. W artykule przedstawiono zarys problematyki geologicznej i górniczej, z jakimi zwiedzający mogą się zapoznać. Przedstawiono także uwarunkowania hydrogeologiczne oraz atrakcyjne poznawczo i widokowo miejsca wtórnej krystalizacji halitu.

EN

Since centuries the Wieliczka Salt Mine has been open to visitors. Many-year collaboration with the Polish and world universities and research institutes, and also growing popularity of the active tourism, led to the opening of undergrounds excavation chambers off the existing regular tourist route. In spring of 2009 the decision about preparing the route for the specialists' groups was made. The route illustrates different methods of salt excavation with interesting exposures of the salt deposit geological structure. Finally, the new ca. 3400-m long route leads along levels I, II and III of the central and eastern part of the mine. The paper describes geological and mining aspects presented to visitors. It also explains the hydrological conditions and presents attractive locations of the halite re-crystallization sites.

Słowa kluczowe

PL

kopalnia soli Wieliczka; budowa geologiczna; miocen; techniki eksploatacji; złoże soli kamiennej; wtórna krystalizacja halitu

EN

Miocene; Wieliczka Salt Mine; geological structure; exploitation techniques; salt deposits; halite re-crystallisation

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 36, z. 3
• Strony: 287--311
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

d'Obyrn K.

• Kopalnia Soli "Wieliczka" SA; Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka

autor

Przybyło J.

• Kopalnia Soli "Wieliczka" SA; Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka

autor

Wiewiórka W.

• Kopalnia Soli "Wieliczka" SA; Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka

Bibliografia

• 1. Bukowski K. & Szaran J., 1997. Zawartość tlenu i siarki w anhydrytach serii solonośnej Wieliczki i Bochni. Przegląd Geologiczny, 45, 815-816.
• 2. Cyran K., 2008. Inkluzje w solach kamiennych Bochni i Wieliczki jako dowód deformacji tektonicznych? Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Przegląd Solny, 24, 3/2, 241-250.
• 3. Długosz A., 1958. Wieliczka magnum sal jako zabytek kultury materialnej. Arkady.
• 4. Gaweł A., 1962. Budowa złoża solnego Wieliczki. Prace Instytutu Geologicznego, XXX, cz. III.
• 5. Grochowalski A., 1999. Dioksyny. On-line: http://www.dioksyny.pl/_files/Krotko_o_dioksynach.pdf.
• 6. Hwałek S., 1971. Górnictwo soli kamiennych i potasowych. Wydawnictwo Śląsk, Katowice.
• 7. Jaworski W., Kurowski P. & Kurowski R., 1984. Charakterystyka zabytkowych wyrobisk kopalni soli w Wieliczce. W: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, XIII, Wyd. MŻK Wieliczka.
• 8. Kurowski P., 1990. Trasy turystyczne w kopalni wielickiej. W: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, XVI, Wyd. MŻK Wieliczka.
• 9. Kurowski P., 1992. Urządzenia i sprzęt stosowane w transporcie poziomym w kopalni wielickiej do 1861 roku. W: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, XVII, Wyd. MŻK Wieliczka.
• 10. Lamarche J., 1997. Structural geology in the Wieliczka salt mine. Archiwum Działu Geologicznego Kopalni Soli Wieliczka S.A. (maszynopis).
• 11. Manterys A., 1980. Dokumentacja geologiczna złoża soli kamiennej Wieliczka. Archiwum Działu Geologicznego Kopalni Soli Wieliczka S.A.
• 12. Markowski I., 1978. Zarys rozwoju przestrzennego kopalni wielickiej. W: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, VII, Wyd. MŻK Wieliczka.
• 13. Pawlikowski M., 1975. Studium mineralogiczno-petrograficzne utworów terygeniczno-chemicznych złoża solnego Wieliczki. Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy AGH, Archiwum Działu Geologicznego Kopalni Soli Wieliczka S.A. (praca doktorska).
• 14. Pawlikowski M., 2009. Ewaporaty. Nowe dane mineralogiczno-petrograficzne. Geologia (kwartalnik AGH), 35, 3 („Przegląd Solny"), 407-424.
• 15. Rejestr wycieków Kopalni Soli Wieliczka. Archiwum Działu Geologicznego Kopalni Soli Wieliczka S.A.
• 16. Rozporządzenie nr 10 Wojewody Krakowskiego z dnia 6 czerwca 1997 r. w sprawie objęcia ochroną prawną, w formie stanowisk dokumentacyjnych, obiektów geologicznych w Kopalni Soli Wieliczka. Dziennik Urzędowy Województwa Krakowskiego nr 21. Kraków, dnia 1 lipca 1997 r.
• 17. Serek M., 1978. Narzędzia mechaniczne używane przy urabianiu soli kamiennej w kopalni wielickiej od połowy XIX wieku. W: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, VII, Wyd. MŻK Wieliczka.
• 18. Ślączka A. & Kolasa K., 1989. O olistostromowej budowie złoża bryłowego w Wieliczce. W: Rutkowski J. (red.), Przewodnik LX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Kraków 14-16 września 1989.
• 19. Tarka R., 1992. Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, CXXXVII.
• 20. Wagner M., Bukowski K. & Przybyło J., 2008. Charakter petrograficznej substancji węglowej z osadów solnych Wieliczki. Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Przegląd Solny, 24, 3/2, 225-240.
• 21. Wiewiórka J., 1988. Warunki geologiczne eksploatacji soli w żupach krakowskich. W: Jodłowski A. (red.), Dzieje Żup Krakowskich, Wyd. MŻK Wieliczka.
• 22. Windakiewicz E., 1927. Solnictwo. Skład Główny w Księgarni Jagiellońskiej, Kraków.
• 23. Wójcik J. (red.), 1979. Opisowa inwentaryzacja i wstępna dokumentacja geologiczno- historyczna wyrobisk zabytkowych poziomu II-niższego Kopalni Soli Wieliczka. Archiwum Kopalni Soli Wieliczka S.A. (maszynopis).