Changes in natural environment in the vicinity of Osłonki (Kujawy, Central Poland) in the light of geological and geomorphological ivestigations

• Autorzy: Nowaczyk B.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Geomorphological and geological studies in the vicinity of a Neolithic stronghold at Osłonki in Kujawy region revealed such landforms as ground moraine, glacial trough, and biogenic plains. They were formed under the impact of direct accumulation of an ice-sheet, its meltwater, and biogenic accumulation. Detailed analyses of the relief and deposits using palaeobiological studies made it possible to reconstruct relief development and environmental changes in the Pleni-Vistulian, Late Vistulian and Holocene. The landscape from the times when prehistoric man occupied this area is presented.

Słowa kluczowe

EN

palaeoenvironment; geomorhology; geology; environmental changes

PL

geomorfologia; geologia; zmiany środowiskowe; paleośrodowisko

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Folia Quaternaria
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 78
• Strony: 7--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 61 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Nowaczyk B.

• Institute of Palaeogeography and Geoecology, Adam Mickiewicz University, Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań

Bibliografia

• ALEXANDROWICZ S.W., 2005. Mollusc assemblages of Late Glacial and Holocene sediments in Southern Kujawy (in Polish with English abstract). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 147-152.
• ALEXANDROWICZ S. W., 2008. Malacofauna of Late Quaternary lacustrine deposits at Osłonki (Kujawy, Central Poland). Folia Quaternaria 78: 51-69.
• ALEXANDROWICZ S. W. and NOWACZYK B., 1982. Late-Glacial and Holocene lake sediments at Pomorsko near Sulechów. Quaestiones Geographicae 8: 5-17.
• BIENIEK A., 1999. Bread wheat (Traticum aestivum s.ll.) and feather grass (Stipa sp.) in the early Neolithic in the Kujawy region. (in Polish with English summ.). Polish Botanical Studies, Guidebook Series 23: 89-106.
• BIENIEK A., 2005. Archaeological remains from Osłonki (in Polish with English abstract). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 151-156.
• BLACK R. F., 1969. Climatically significant fossil periglacial phenomena in North Central United States. Biuletyn Peryglacjalny 20: 225 238.
• BŁASZKIEWICZ M., 1998. The Wierzyca Valley, its genesis and development in late Pleistocene and early Holocene (in Polish with English summ.). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Dokumentacja Geograficzna 10: 1-116.
• BŁASZKIEWICZ M., 2003. Selected issues of the late Glacial and Early Holocene evolution of lake basins in the eastern Pomerania (Poland) (in Polish with English summ.). Przegląd Geograficzny 75: 579-600.
• CZEPPE Z.,1966. The course of the main morphogenetic processes in South-West Spitsbergen (in Polish with English summ.). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Geograficzne 33: 1-124.
• DYLIK J. and MAARLEVELD G. C., 1967. Frost cracks, frost fissures and related polygons (A summary of the literature of the past decade). Mededelingen van de Geologie Strichting, Neuwe Ser. 18: 7 21.
• FOLK R. L. and WARD W. C., 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology 27: 3-26.
• GALON R.,1953. The general geomorphological map of the Bydgoszcz District (in Polish with English summ.). Przegląd Geograficzny 25: 79-91.
• GALON R.,1983. On the origin of subglacial channels. In: D. J. Briggs and R. S. Waters (Eds.), Studies in Quaternary Geomorphology. Intern. Symposia Stud., Univ. Press Cambridge: 85-95.
• GALON R. and ROSZKO L., 1967. Zasięgi zlodowaceń skandynawskich i ich stadiów recesyjnych na obszarze Polski (in Polish). In: R. Galon and J. Dylik (Eds.), Czwartorzęd Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa: 18-38.
• GĄSIOROWSKI M., 2005. Cladocera stratigraphy in the profile of Late Glacial and Holocene sediments in Osłonki (Kujawy, Poland) (in Polish with English abstract). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 143-145.
• GĄSIOROWSKI M. and NALEPKA D., 2002-2003. Reconstruction of paleoenvironment of fossil lake in Osłonki (Kujawy, Poland) based on Cladoceran and pollen analyses (in Polish with English summ.). Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna 42: 33-50.
• GOŹDZIK J., 1970. Genese des fentes de gel dans la region de Łódź a la lumiere de l'analyse de leurs remplissages (in Polish with French summ.). Acta Geographica Lodziensia 24: 181-196.
• GRYGIEL R., 1976. Settlements of the Linear Pottery (Darrubian) Culture at Brześć Kujawski near Włocławek. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna 23: 5-114.
• GRYGIEL R., 2004. The Neolithic and Early Bronze Age in the Brześć Kujawski and Oslonki Region, Volumen I, Early Neolithic Linear Pottery Culture (in Polish with English summ.). Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź: 1-697.
• GRYGIEL, R. and BOGUCKI P., 1994. Neolityczna forteca na Kujawach (in Polish). Wiedza i Życie 7: 6-9.
• INSTRUKCJA opracowania i wydania Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000. 1996. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa: 1-127.
• JAHN A., 1975. Problems of the periglacial zone. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa: 1-223.
• KASPRZAK L., 1996. Peryglacjalne struktury szczelinowe w profilach osadów vistuliańskich w południowej Wielkopolsce (in Polish). In: B. Nowaczyk (Ed.), Późnovistuliańskie i holoceńskie zjawiska eoliczne, Boszkowo-Rogi, 9-12 września 1996. Instytut Badań Czwartorzędu Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań: 37-52.
• KOZARSKI S., 1966-1967. The origin of subglacial channels in the North Polish and North German Plain. Bulletin de la Soci6t6 des Amis des Sciences et des Lettres de Poznań, Serie B, Livraison 20: 21-36.
• KOZARSKI S., 1972. Traces of the activity of Late-Wurm periglacial processes in the lower Odra and lower Warta Region (in Polish with English summ.). Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 24, Seria A, Geografia Fizyczna: 97-177.
• KOZARSKI S., 1995. Deglaciation of northwestern Poland: environment conditions and geosystem transformation -20 ka -10 ka BP (in Polish with English summ.). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Dokumentacja Geograficzna 1: 1-82.
• KRYGOWSKI B., 1961. Physical geography of the Great Poland Lowland, part I. Geomorphology (in Polish with English summ.). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Komitet Fizjograficzny, Pozaań:l-203.
• KRYGOWSKI B., 1964. Die mechanische Graniformametrie. Theorie und Anwendung (in Polish with German summ.). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej 2 (4): 1-112.
• LESZCZYŃSKA I., 2000. Budowa geologiczna okolic Osłonek ze szczególnym uwzględnieniem badań petroarcheologicznych (in Polish). Unpublished thesis. Instytut Geologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
• MOJSKI J. E., 1960. Decline of Pleistocene in Western Part of Płock Depression (Central Poland) (in Polish with English summ.). Kwartalnik Geologiczny 4: 1025-1038.
• MOJSKI J. E., 1969. Stratigraphy of the North Polish Glaciation (Wurm, Vistula, Kalinin) in the Polish Lowland and the Middle Polish Uplands (in Polish with English summ.). Biuletyn Instytutu Geologicznego 220: 115-169.
• MOJSKI J. E., 1984. Neoplejstocen. Zlodowacenia północnopolskie (in Polish). In: J. E. Mojski:(Ed.), Budowa Geologiczna l, 3b. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa: 218-255.
• MOLEWSKI P., 1999. Gopło subglacial channel (tunnel valley)- problems of its origin and participation in meltwater outflow during Vistulian glacial (in Polish with English summ.). Studia Societatis Scientiarum Toruniensis,l0, 6, Sectio C, Geographia et Geologia, Toruń 1-172.
• MURAWSKI T., 1957. Wybrane zagadnienia z badań geomorfologicznych na arkuszu „Radziejów Kuj.” Mapy 1: 25 000 (in Polish). Instytut Geografii Polskiej PAN, Dokumentacja Geograficzna 3: 10-23.
• NALEPKA D., 1999. Natural environment and agricultural activity of the Lengyel culture settlement in Osłonki (Kujawy Lake District) (in Polish with English summ.). Polish Botanical Studies, Guidebook Series 23: 79-87.
• NALEPKA D., 2002-2003. Vegetation and its changes in the neighbourhood of archaeological site at Oslonki (Kujawy Region) in the light of pollen analysis sediments from a sma11 mire (in Polish with English summ.). Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Lodzi, Seria Archeologiczna 42: 5-32.
• NALEPKA D., 2005a. Late Glacial and Holocene history of vegetation at Osłonki (in Polish with English abstract). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 139-142.
• NALEPKA D., 2005b. Late Glacial and Holocene palaeoecological conditions and changes of vegetation cover under early farming activity in the south Kujawy region (central Poland). Acta Palaeobotanica, Supplement 6: 3-90.
• NALEPKA D., 2008. Late Glacial and Holocene history of vegetation at Osłonki region (Kujawy, Central Poland). Folia Quaternaria 78: 33-44.
• NALEPKA D., WASYLIKOWA K., TOMCZYŃSKA Z. and BIENIEK A., 1998. The vegetation of the Kuyavia region (Central Poland) and the use of plants during the Lengyel culture settlement: a preliminary report (in Polish with English summ.). Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna 42: 139-174.
• NIEWIAROWSKI W., 1983. Postglacial vertical movements of the Earth crust in the Kuyavian Lake District (Pojezierze Kujawskie) in the light of geomorphological research (in Polish with English summ.). Przegląd Geograficzny 45: 13 30.
• NIEWIAROWSKI W., 1989. Fluctuations of lake levels in the Late Glacial and Holocene as exemplified by Brodnica Lakeland Lakes (in Polish with English summ.). Studia i Materiały Oceanologiczne 56, Geologia Morza 4: 277-288.
• NIEWIAROWSKI W., 1993. Genesis and evolution of the Żnin channel during the Upper Pleni-Vistulian (Weichselian) (in Polish with English summ.). Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geographia 25: 3-30.
• NOWACZYK B., 1972. Granulometric features of sediments filling structures of sand-wegde polygons of frost cracs in Poznań-Grunwald (in Polish with English summ.). Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 25, Seria A, Geografia Fizyczna: 113-132.
• NOWACZYK B., 1976. The genesis and development of inland dunes in the western part of the Warsaw- Berlin Pradolina in the light of examinations of the structure, granulation and stratigraphy of the deposits which built them (in Polish with English summ.). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej 16 (1): 1-108.
• NOWAGZYK B., 1991. Age and conditions of alluvial fan deposition in the western part of the Warsaw-Berlin Pradolina (in Polish with English summ.). In: A. Kostrzewski (Ed.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Seria Geografia 50: 153-178.
• NOWACZYK B., 1994. The age of lakes and the decay of dead ice blocks on the example of the Brda Outwash Plain in the Charzykowy region (in Polish with English summ.). Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia 27: 91-110,
• NOWACZYK B.,1996. Morfologia i budowa geologiczna osady neolitycznej w Osłonkach koło Brześcia Kujawskiego (in Polish). Unpublished report. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, Łódź.
• NOWACZYK B., 2001. Conditions for the development of active frost crack polygons in Central Mongolia. In: S. Bussemer (Ed.), Das Erbe der Eiszeit (Marcinek-Festschrift): 51-58.
• NOWACZYK B., 2005. Relief development in the Osłonki area in the Pleni-Vistulian and Late Vistulian (in Polish with English summ.). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 131-137.
• NIWACZYK B. and NALEPKA D. 2005. Environmental changes in the vicinity of archaeological site at Oslonki. (in Polish with English abstract). Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 157-159.
• NOWACZYK B., NALEPKA D. and OKUNIEWSKA-NOWACZYK I., 2002. The role of prehistoric man in the formation of forms and deposits on selected areas of the Wielkopolska-Kujawy Lowland (in Polish with English summ.). Geographia, Studia et Dissertationes 25: 34-60.
• PASIERBSKI M., 1979. Remarks on the genesis of subglacial channels in northern Poland. Eiszeitalter und Gegenwart 29: 185-200.
• ROMANOWSKI N. N., 1977. Formirovanie poligonalno-zhylnykh struktur (in Russian). „Nauka”, Novosibirsk: 1-213.
• ROTNICKI K. and TOBOLSKI K., 1969. Main phases of dune-forming processes in Grabów Basin based on stratigraphy of dune at Węglewice (in Polish with English summ.). Prace Geograficzne Instytutu Geografii PAN 75: 239-247.
• SKOMPSKI S., 1969. Stratigraphy of Quaternary Deposits of the Eastern Part of the Płock Depression (in Polish with English summ.). Biuletyn Instytutu Geologicznego 220: 175-258.
• WASHBURN A. L., 1973. Periglacial processes and environments. St. Martin's Press, New York: 1-320.
• WIĘCKOWSKI K., 1966. Bottom deposits of Lake Mikołajki (in Polish with English summ.). Prace Geograficzne Instytutu Geografii PAN 57: 1-112.
• WIĘCKOWSKI K., 1993. The up-to-data state of recognition of bottom sediments in the “Na Jazach” lakes according to their macroscopic features (in Polish with English summ.). Polish Botanical Studies, Guidebook Series 8: 77-92.
• WIŚNIEWSKI E. and MOLEWSKI P. 1994. Charakterystyka fizycznogeograficzna okolic Kościelnej Wsi (in Polish). In: L. Kajzer (Ed.}, Kościelna Wieś na Kujawach. Studium osadnicze. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 9-24.
• WOJCIECHOWSKA A., 2000. Palaeohydrological changes in the Central Wielkopolska lowland during the last 12 000 years on the basis of deposits of the Kórnik-Zaniemyśl Lakes (in Polish with English summ.). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Seria Geografia 63: 1-263.