Wpływ modernizacji systemu retencyjno-dozującego "Olza" na jakość wód rzeki Odry, Olzy i Leśnicy

• Autorzy: Swolkień J.

Warianty tytułu

EN

The influence of "Olza" retaining-dose system modernization on the Odra, Olza and Lesnica Rivers' water quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z wpływem przeprowadzonej modernizacji sytemu retencyjno-dozującego (kolektora) "Olza" na jakość wód rzeki Odry, Olzy i Leśnicy. Silnie zanieczyszczone jonami chlorkowymi, siarczanowymi wody kopalniane odprowadzane z kopalń południowo-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW), za pośrednictwem kolektora, wywierają niekorzystny wpływ na ekosystem rzeczny. Szczególnie groźne są silne wahania stężeń jonów chlorkowych, które zaburzają równowagę biologiczną eko-systemu, narażając na wyginięcie różne gatunki roślin i zwierząt. Uruchomienie bezpośredniego odprowadzania wód kopalnianych do rzeki Odry za pomocą systemu zrzutowego zainstalowanego w dnie rzeki zapewniło odpowiednie wymieszanie wód kopalnianych z jej wodami na krótkim 100-metrowym odcinku. System wyposażony jest w 51 dysz rozmieszczonych między prawym i lewym brzegiem rzeki. Takie rozwiązanie pozwoliło uniknąć silnych wahań stężeń, przede wszystkim jonów chlorkowych, i uchroniło florę i faunę rzeki Odry przed wyniszczeniem. Uruchomienie zmodernizowanego odcinka kolektora wyeliminowało również konieczność odprowadzania wód kopalnianych do Odry za pośrednictwem rzek Leśnicy i Olzy. Przyczyniło się to do znaczącej poprawy jakości wód tych rzek i powolnego odbudowania się ich ekosystemu.

EN

This article treats about the influence of dropping system "Olza" modernization on the Odra, Lesnica and Olza rivers ecosystem. Both, Leśnica and Olza were the most jeopardize ones, taking into consideration the fact that the mine waters were directly thrown to their waters. Strongly contaminated, mostly with chlorides and sulphates, mine waters, transported through the interceptor-sewer, managed to destroy the whole rivers ecosystem. Huge chloride fluctuations were the cause of biological balance dysfunction. Most of animals and plants species were destroyed. The brake through came after the new dropping system was activated. The new system was placed in the bottom of Odra river and was equipped with 51 nozzles settled down between two river banks. The new system allowed to eliminate the contamination of the Leśnica and Olza rivers and prevented their flora and fauna from total distraction. It also allowed to mix the mine and the river waters just after the drop. It led to the elimination of huge chloride fluctuation in the Odra river and had a huge impact on its quality improvement.

Słowa kluczowe

PL

system retencyjno-dozujący (kolektor) "Olza"; ekosystem rzeczny; wody dołowe; jakość wód; zanieczyszczenia rzeki Odry; stężenia jonów chlorkowych i siarczanowych; modernizacja systemu zrzutowego; instalacja zrzutowa; klasy czystości wód

EN

"Olza" retaining-dose system; interceptor sewer; river ecosystem; water quality; mine waters; Odra river contamination; chlorides; sulphates; dropping system modernization; water classes

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 33, z. 3
• Strony: 103--114
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Swolkień J.

• Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] I. Pluta: Wody kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - geneza, zanieczyszczenia i metody oczyszczania, GIG, Katowice 2005
• [2] System odprowadzania wód zasolonych Olza, Materiały niepublikowane, Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej i Rekultywacji S.A., Jastrzębie Zdrój 2001
• [3] Pustelnik J., Pluta I., Andrejewicz M.: Stan techniczny rurociągu kolektora „Olza” i ocena możliwości jego dalszej eksploatacji, Przegląd Górniczy 1999, nr 1, s. 21-24
• [4] Pozwolenie wodno-prawne na wspólne korzystanie z wód z dnia 8 marca 2004 r., Katowice
• [5] Operat wodno-prawny na odprowadzanie wód pochodzących z odwadniania kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. i kopalń Kompanii Węglowej S.A. kolektorem Olza do rzeki Leśnicy, red. R. Lach, Prace GIG, Zakład Ochrony Wód, Katowice 2003
• [6] Swolkień J.: Możliwości ograniczenia szkodliwego wpływu wód dołowych na stan rurociągów kolektora „Olza” i środowisko rzeki Odry, praca doktorska, AGH, 2007
• [7] Serwis internetowy: Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem http://www.mkoo.pl/index.php?mid=4&gid=&aid=71 &s=2
• [8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11.02.2004 r. (Dz. U. 2004 r., Nr 32, poz. 284) w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych.