Sejsmogeologiczna dokumentacja perspektyw odkrycia nowych złóż gazonośnych w piaskowcach mioceńskich pod nasunięciem karpackim między Husowem a Przemyślem

• Autorzy: Baran U. , Jawor E.

Warianty tytułu

EN

Seismogeologic documentation of prospects for new gas discoveries in Miocene sandstones under the Carpathian overthrust between Husów and Przemyśl

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wnikliwa analiza materiałów geologiczno-złożowych i sejsmicznych ujawniła występowanie nierozpoznanych dotychczas pułapek złożowych w autochtonicznych osadach miocenu pod nasunięciem karpacko-stebnickim. Pułapki te, zlokalizowane w otoczeniu odkrytych złóż gazowych, nie były dotąd objęte pracami wiertniczymi. We wschodniej części zapadliska przedkarpackiego odkryto dotychczas złoża gazu w pułapkach antyklinalnych typu kompakcyjnego nad podniesieniami podłoża oraz strukturalno-tektonicznych, uformowanych przez nasunięty allochton karpacko-stebnicki. Zwrócono szczególną uwagę na przedmioceńskie, głębokie paleodoliny w podłożu miocenu, rozpoznane na przedpolu nasunięcia, zanurzające się pod Karpaty. Paleodoliny wypełnione są grubym kompleksem osadów badenu i sarmatu, z dużym udziałem litofacji piaskowcowych, wyklinowujących się stopniowo na skłonach podłoża. Zarówno paleodoliny, jak i ich skłony są dotychczas bardzo słabo rozpoznane. Wyklinowujące się serie porowate, uszczelnione osadami ilastymi, stworzyły korzystne warunki dla akumulacji gazu ziemnego w pułapkach typu litologiczno-stratygraficznego i litologicznego. Możliwości odkrycia złóż, poza strefami wyklinowań, wiążą się ze strukturami antyklinalnymi typu kompakcyjnego oraz pułapkami związanymi z tektonicznym podgięciem autochtonicznych osadów miocenu ekranowanych pokrywą allochtonu.

EN

Penetrating analysis of the geologic and seismic material revealed occurrence of hitherto unrecognized of reservoir traps in the autochthonous Miocene strata under the Carpathian-Stebnik overthrust. These traps, situated in the vicinity of discovered gas fields, have not been drilled up to the present. In the eastern part of the Carpathian Foredeep, gas fields have been, so far, discovered in compaction anticlines over the basement elevations and in structural-tectonic traps formed by the thrust Carpathian-Stebnik allochthon. Special attention has been given to pre-Miocene deep paleovalleys in the basement of the Miocene formations, submerging under the Carpathians, which have been recognized in the foreland of the overthrust. The paleovalleys are filled up with thick complex of Badenian and Sarmatian sediments, containing a high proportion of sandy lithofacies that gradually wedge out at the basement slopes. The paleovalleys and their slopes have been very poorly recognized by boreholes. Wedging out porous series, sealed by argillaceous sediments, created favourable conditions for gas accumulation in lithologic-stratigraphic and lithologic traps. Beyond the zones of the wedging out, potential for gas discoveries lies in compaction anticlines and traps related to tectonic turn-up of the autochthonous Miocene formations screened by the allochthonous cover.

Słowa kluczowe

PL

zapadlisko przedkarpackie; gazonośne osady miocenu; morfologia podłoża; paleodoliny; nasunięcie karpackie; pułapki złożowe

EN

Carpathian Foredeep; gas-bearing Miocene deposits; basement morphology; paleovalleys; Carpathian overthrust; reservoir traps

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 35, z. 4/1
• Strony: 223--253
• Opis fizyczny: Bibliogr. 75 poz., rys.

Twórcy

autor

Baran U.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A., Departament Poszukiwania Złóż; ul. Kasprzaka 25A, 01-224 Warszawa

autor

Jawor E.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A., Departament Poszukiwania Złóż; ul. Kasprzaka 25A, 01-224 Warszawa

Bibliografia

• Bała M., Jarzyna J., Górecka N., Czopek B., Nowak N., Kotuła M., Wawrzyniak K. & Należniak A., 2003. Analiza potencjalnych pułapek złożowych w oparciu o badania sejsmiczne i analizę geologiczną w strefie Drohobyczka – Skopów. Część 3: Szczegółowa korelacja utworów miocenu autochtonicznego. Towarzystwo Geosynoptyków „Geos” Zespół Specjalistów, Kraków.
• Baran U. & Jawor E., 1994. Warunki akumulacji gazu ziemnego w utworach miocenu i dalsze perspektywy poszukiwań w strefie Tarnów – Pilzno. Nafta-Gaz, 4, 133–143.
• Baran U. & Jawor E., 2009. Analiza autochtonicznych osadów miocenu pod nasunięciem karpacko – stebnickim i wyznaczenie perspektywicznych obszarów dla odkrycia kolejnych złóż gazu ziemnego w zróżnicowanych typach pułapek między Husowem a Przemyślem. W: Górecki W. et al., Dokumentacja merytoryczna projektu PBS/PUPW/6/2005 pt. „Badania transgraniczne wgłębnych struktur geologicznych brzeżnej strefy Karpat w aspekcie odkryć i udostępnienia nowych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego”, Archiwum KSE AGH, Kraków, 1–27.
• Baran U. & Jawor W., 1990. Możliwości wykrywania utworów deltowych i złóż węglowodorów w zapadlisku przedkarpackim na przykładzie węgierskiej części basenu neogeńskiego. Nafta, 1–3, 8–12.
• Bojdys M., 2000. Opracowanie wyników badań sejsmicznych; temat: Hadle Szklarskie – Husów – 3D, rok 1999. Archiwum Geofizyka Kraków Sp. z o. o., Kraków.
• Borowska L., 2004. Opracowanie wyników badań sejsmicznych; temat: Jodłówka – 3D (DMBS); Reprocessing i reinterpretacja sejsmiki 3D z zastosowaniem migracji głębokościowej przed składaniem, rok 2004. Archiwum Geofizyka Kraków Sp. z o. o., Kraków.
• Borys Z., 1996. Aktualne problemy poszukiwań węglowodorów we wschodniej części przedgórza Karpat. Przegląd Geologiczny, 44, 10, 1019–1023.
• Cisek B. & Czernicki J., 1988. Złoże gazu Przemyśl oraz perspektywy poszukiwania ropy i gazu w rejonie przemyskim. Przegląd Geologiczny, 36, 6, 334–338.
• Czernicki J., 1977. Warunki geologiczno-strukturalne pułapek i parametry złóż gazu ziemnego w miocenie autochtonicznym w strefie nasunięcia Karpat między Rzeszowem a Przemyślem. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa, .
• Czerwińska B. & Gąsiorek E., 2004. Czy istnieją pułapki nieantyklinalne we wschodniej części przedgórza? Polish Journal of Mineral Resources, 8, 213–217.
• Dziadzio P., 2000. Sekwencje depozycyjne w utworach badenu i sarmatu w SE części zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 48, 12, 1124–1138.
• Dziadzio P. & Jachowicz M., 1996. Budowa podłoża utworów miocenu na SW od wyniesienia Lubaczowa. Przegląd Geologiczny, 44, 11, 1124–1130.
• Dziadzio P., Liszka B., Maksym A. & Staryszak G., 1997. Środowisko sedymentacji utworów miocenu autochtonicznego w brzeżnej strefie Karpat, a interpretacja geologiczno-złożowa w obszarze Husów – Albigowa – Krasne. Nafta-Gaz, 9, 407–414.
• Dziadzio P., Maksym A. & Olszewska B., 2006. Sedymentacja utworów miocenu we wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 54, 5, 413–420.
• Filo M. & Kachlik J., 2008. Opracowanie wyników badań sejsmicznych dla tematu: Reprocessing i reinterpretacja prac sejsmicznych 3D Pruchnik – Tuligłowy, rok 2007. Archiwum Geofizyka Kraków Sp. z o. o., Kraków.
• Garecka M. & Jugowiec M., 1999. Wyniki badań biostratygraficznych miocenu zapadliska przedkarpackiego na podstawie nanoplanktonu wapiennego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 158, 29–42.
• Garecka M. & Olszewska B., 1997. O stratygrafii jednostki stebnickiej w Polsce. Przegląd Geologiczny, 45, 8, 793–798.
• Głowacki E., Jurkiewicz H. & Karnkowski P., 1966. Geologia rejonu Przemyśla w świetle głębokich wierceń. Kwartalnik Geologiczny, 10, 1, 211–246.
• Głowacki E. & Karnkowski P., 1963. Porównanie górnego prekambru (ryfeju) przedgórza Karpat środkowych z serią zielonych łupków Dobrudży. Kwartalnik Geologiczny, 7, 2, 187–195.
• Górecki W., Maćkowski T., Reicher B., Śliż K.K., Smolarski L., Pieniądz K., Łapinkiewicz A.P., Maksym A. & Siupik J., 2004. Specyfika poszukiwań naftowych w miocenie autochtonicznym i jego podłożu pod nasunięciem karpacko-stebnickim. Polish Journal of Mineral Resources „Aktualne problemy poszukiwań, wydobycia i sprzedaży węglowodorów w Polsce w świetle nowych perspektyw złożowych”, 8, 115–124.
• Habson G.D., 1977. Developments in Petroleum Geology – 1. Applied Science Publishers LTD, London, 83–274.
• Jachowicz M. & Moryc W., 1995. Platformowe utwory dolnego kambru z wierceń Rajbrot -1 i -2 na południe od Bochni. Przegląd Geologiczny, 43, 11, 935–940.
• Jankowski J., Guterch A., Jóźwiak W. & Karnkowski P., 2008. O możliwości występowania złóż gazu ziemnego głęboko pod Karpatami (artykuł dyskusyjny). Nafta-Gaz, 4, 227–230.
• Jarzyna J., Wawrzyniak K., Bała M., Reicher B. & Maćkowski T., 2004. Korelacja mioceńskich horyzontów w strefie Drohobyczka – Rączyna – Skopów we wschodniej części zapadliska przedkarpackiego na podstawie profilowań geofizyki otworowej i sejsmiki 2D. Nafta-Gaz, 3, 145–155.
• Jawor E., 1973. Warunki złożowe strefy Grobla – Pławowice na tle tektoniki wgłębnej obszaru na wschód od Krakowa. Prace Geologiczne Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Krakowie, 7–68.
• Jawor E., 1983a. Utwory miocenu między Krakowem a Dębicą. Przegląd Geologiczny, 31, 12, 635–641.
• Jawor E., 1983b. Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów w nieantyklinalnych pułapkach w środkowej części Zapadliska Przedkarpackiego. Nafta, 6 ,161–167.
• Jawor E. & Baran U., 2001. Piaskowce cenomanu – rozpoznanie i perspektywy poszukiwawcze. Nafta-Gaz, 57, 2, 79–97.
• Jawor E. & Baran U., 2004. Budowa geologiczna i charakterystyka utworów karbonu w południowej części bloku małopolskiego. W: Kotarba M.J. (red.), Możliwości generowania węglowodorów w skałach karbonu południowej części bloku górnośląskiego i małopolskiego, Wydawnictwo Naukowe Akapit, Kraków, 25–48.
• Jawor E. & Baran U., 2008. Uskoki i ich rola w formowaniu pułapek i złóż ropy i gazu w platformowym podłożu przedgórza i Karpat. Nafta-Gaz, 2, 71–83.
• Kachlik J. & Raczyńska J., 1994. Opracowanie wyników badań sejsmicznych; temat: Jodłówka 3D, rok 1994. Archiwum Geofizyka Kraków Sp. z o. o., Kraków.
• Kachlik J. & Raczyńska J., 1998. Opracowanie wyników badań sejsmicznych z tematu Pruchnik – Tuligłowy 3D. Archiwum Geofizyka Kraków Sp. z o. o., Kraków.
• Karnkowski P., 1969. Formowanie się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na tle geologii przedgórza Karpat. Wydawnictwo Instytutu Geologicznego, Warszawa.
• Karnkowski P., 1974. Zapadlisko przedkarpackie. Część wschodnia (na wschód od Krakowa). W: Budowa Geologiczna Polski, tom IV, część 1, 402–416.
• Karnkowski P., 1978. Paleodelta w miocenie przedgórza Karpat. Przegląd Geologiczny, 11, 625–629.
• Karnkowski P., 1989. Utwory deltowe przedgórza Karpat. Przegląd Geologiczny, 1, 28–32.
• Karnkowski P., 1993. Złoża ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce. T. 2: Karpaty i zapadlisko przedkarpackie. Wydawnictwo Geosynoptyków „Geos”, Kraków.
• Karnkowski P., 2001. Geologia i r opogazonośność przedgórza Karpat. Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, 109, 1–80.
• King R.E., 1972. Stratigraphic Oil and Gas Fields-classification, Exploration Methods, and Case Histories. SEG Special Publication No. 10, Tulsa, Oklahoma (w tłumaczeniu na język rosyjski: Maksimov S.P. (red.), Stratigraficeskie i litologiceskie zalezi niefti i gaza, Niedra, Moskva, 1975, 7–258.
• Kolodij V.V., Bojko G. U., Bojcevs’ka L.E. et al., 2004. Karpats’ka naftogazonosna provincia. Ukrains’kij Vidavnicij Centr, L’viv – Kiev.
• Kotarba M.J., 1999. Warunki generowania i akumulacji węglowodorów oraz charakterystyka geochemiczna substancji organicznej w utworach miocenu autochtonicznego zapadliska przedkarpackiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 168, 277–295.
• Krzywiec P., 1997. Large-scale tectono-sedimentary Middle Miocene history of the central and eastern Polish Carpathian Foredeep Basin – results of seismic data interpretation. Przegląd Geologiczny, 45, 10/B, 1039–1053.
• Krzywiec P., 1999. Mioceńska ewolucja tektoniczna wschodniej części zapadliska przedkarpackiego (Przemyśl – Lubaczów) w świetle interpretacji danych sejsmicznych. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 168, 249–276.
• Krzywiec P., 2001. Contrasting tectonic and sedimentary history of the central and eastern parts of the Polish Carpathian Foredeep Basin – results of seismic data interpretation. Marine and Petroleum Geology, 18, 13–38.
• Krzywiec P., 2006. Geodynamiczne i tektoniczne uwarunkowania ewolucji basenów przedgórskich, z odniesieniami do zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 54, 5, 404–412.
• Krzywiec P., Wysocka A., Oszczypko N., Mastalerz K., Papiernik B., Wróbel G., Oszczypko-Clowes M., Aleksandrowski P., Madej K. & Kijewska S., 2008. Ewolucja utworów mioceńskich zapadliska przedkarpackiego w rejonie Rzeszowa (obszar zdjęcia sejsmicznego 3D Sokołów – Smolarzyny). Przegląd Geologiczny, 56, 3, 232–244.
• Kuśmierek J. & Baran U., 2008. Wgłębna budowa Karpat w strefie sigmoidy przemyskiej: interpretacja profili sejsmicznych i ocena prognoz naftowych. Geologia (kwartalnik AGH), 34, 3, 365–384.
• Maksym A., Dziadzio P., Liszka B. & Staryszak G., 1997. Środowisko sedymentacji utworów miocenu autochtonicznego w brzeżnej strefie Karpat a interpretacja geologiczno-złożowa w obszarze Husów – Albigowa – Krasne. Nafta-Gaz, 9, 407–414.
• Malata T. & Żytko K. (red. nauk.), 2006. Kuźmina-1. Profile głębokich otworów wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Marecik T., Pieniądz K. & Smolarski L., 2008. Metodyka wybranych procedur przetwarzania danych sejsmicznych z obszaru sigmoidy przemyskiej. Geologia (kwartalnik AGH), 34, 3, 527–540.
• Moryc W., 1989. Miocen przedgórza Karpat Zachodnich w strefie Bielsko – Kraków. W: Tektonika Karpat i Przedgórza w świetle badań geofizycznych i geologicznych (zagadnienia wybrane), Referaty sesji Komisji Tektonicznej Komitetu Nauk Geologicznych PAN, Kraków, 170–195.
• Moryc W., 1992. Budowa geologiczna utworów podłoża miocenu w rejonie Sędziszów Młp. – Rzeszów i ich perspektywiczność. Nafta-Gaz, 48, 9–10, 205–223.
• Moryc W. & Jachowicz M., 2000. Utwory prekambryjskie w rejonie Bochnia –Tarnów – Dębica. Przegląd Geologiczny, 48, 7, 601–606.
• Myśliwiec M., 2004a. Mioceńskie skały zbiornikowe zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 52, 7, 581–592.
• Myśliwiec M., 2004b. Typy pułapek gazu ziemnego i strefowość występowania ich złóż w osadach miocenu wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 52, 8/1, 657–664.
• Ney R., 1968. Rola rygla krakowskiego w geologii Zapadliska Przedkarpackiego i rozmieszczeniu złóż ropy i gazu. Prace Geologiczne Polskiej Akademii Nauk, 45, 1–82.
• Obuchowicz Z., 1963. Złoża ropy i gazu w zapadlisku przedkarpackim. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 33, 3, 397–411.
• Olszewska B., 1999. Biostratygrafia neogenu zapadliska przedkarpackiego w świetle nowych danych mikropaleontologicznych. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 168, 8–28.
• Oszczypko N., 1996. Mioceńska dynamika polskiej części zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 44, 10, 1007–1018.
• Oszczypko N., 2001. Rozwój zapadliska przedkarpackiego w miocenie. Przegląd Geologiczny, 49, 8, 717–723.
• Oszczypko N., 2006. Powstanie i rozwój polskiej części zapadliska przedkarpackiego. Przegląd Geologiczny, 54, 5, 396–403.
• Oszczypko N., Krzywiec P., Popadyuk I. & Peryt T., 2006. Carpathian Foredeep Basin (Poland and Ukraine) – its sedimentary, structural and geodynamic evolution. American Association of Petroleum Geologists Memoir, 84, 293–350.
• Peryt T.M., 2006. Sedymentacja ewaporatów badeńskich w zbiorniku przedkarpackim. Przegląd Geologiczny, 54, 5, 438–444.
• Picha F., 1979. Ancient Submarine Canyons of Tethyan Continental Margins, Czehoslovakia. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 63, 67–86.
• Picha F., 1996. Exploring for hydrocarbons under thrust belts – a challenging new frontier in the Carpathians and elsewhere. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 80, 1547–1564.
• Poborski J. & Jawor E.,1987. Old Basement of the Miocene Salt – bearing Formation in the Vicinities of Gdów (Podkarpacie Region). Bulletin of the Polish Academy of Sciences, 35, 3, 215–219.
• Połtowicz S. 1991. Miocen strefy karpackiej między Dębicą a Przemyślem. Geologia (kwartalnik AGH), 17, 5–27.
• Pożaryski W., Vidal G. & Brochwicz-Lewiński W., 1981. Nowe dane o dolnym kambrze południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. W: Przewodnik 53. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa, 27–34.
• Samsonowicz J., 1955. O górnym prekambrze (ryfeju) w Polsce. Przegląd Geologiczny, 3, 12, 588–589.
• Stemulak J., 1958. Wgłębna budowa geologiczna obszaru między rzekami Olza i Biała. Kwartalnik Geologiczny, 2, 4, 825–840.
• Ślączka A., 1977. Development of the Miocen deposits from the bore-hole Sucha IG-1. Kwartalnik Geologiczny, 21, 404–405.
• Tołwiński K., 1946. Na zachodnim brzegu Karpat (odkrycie Dębowca). Czytelnik, Kraków.
• Wieser T., 1989. Petrografia skał podłoża i pokrywy mioceńskiej z otworu wiertniczego Kuźmina-1. Kwartalnik Geologiczny, 33, 2, 363–364.
• Zubrzycki A., 1996. Analiza facjalna i rozwój pułapek litologicznych w utworach miocenu autochtonicznego zapadliska przedkarpackiego między Rzeszowem a Pilznem. Prace Geologiczne Polskiej Akademii Nauk, 131, 1–37.
• Dokumentacje wynikowe otworów. Bank Danych PITAKA i materiały archiwalne Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa.