Szyb z obudową w górotworze solnym - wstępne badania modelowe

• Autorzy: Kortas G.

Warianty tytułu

EN

Lining of shaft in salt massive, preliminary model research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obudowa szybu w kopalniach soli wykonywana jest według norm dotyczących ośrodka sprężystego. Pełzanie górotworu solnego prowadzić może jednakże do jej zniszczenia. Postępujący w czasie wzrost naprężeń w obudowie jest przyczyną wytężenia materiału obudowy i jej upodatnienia. Wtedy szyby ulegają konwergencji. Badania modelowe zachowania się szybu w ośrodku lepko-sprężystym ujawniają, że maksymalne naprężenia w obudowie rosną ze spadkiem jej podatności na pełzanie. Pokazują także, że naprężenia zredukowane (efektywne) w obudowie wyrazić można w przybliżeniu prostymi funkcjami promienia szybu, grubości obudowy i stosunku podatności obudowy do podatności górotworu. Praca sygnalizuje ważny problem badawczy w naukach górniczych. Rozwiązanie go pozwoli zmniejszyć koszty budowy i zwiększyć skuteczność obudów szybowych w kopalniach soli.

EN

The lining of a shaft in the salt mine is build according to the norms applied for elastics properties of the massive. However, salt massive creep can cause lining break down. Increase of stresses which is progressive in time is a reason of lining material effort and its flexibility. In this case convergence of the shaft is observed. The modelling research of lining behaviour in viscous - elastics medium was carrying out. Its results show that maximal stress in lining grows with decrease of its flexibility. Obtained results also show, that effective stress of lining can be easily described by specific function forms of shaft radius, thickness of lining as well as flexibility of lining to flexibility of rock massive ratio. This paper points out an important problem in mining sciences. The solution of this problem allows reducing the costs of lining construction and increase operational reliability of the shafts in the salt mines.

Słowa kluczowe

PL

obudowa szybu; kopalnia soli; ośrodek sprężysto-lepki

EN

shaft lining; salt mining; viscous-elastics medium

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 34, z. 2
• Strony: 395--403
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Kortas G.

• Instytut Mechaniki Górotworu, Polska Akademia Nauk, Kraków

Bibliografia

• [1] Bauer J. i in.: Ocena stanu obudowy murowej szybu „Kościuszko” w Kopalni Soli Wieliczka. Prace Naukowe IGiH Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2007
• [2] Flisiak D.: Metodyka badań soli kamiennej w warunkach konwencjonalnego trójosiowego ściskania dla projektowania podziemnych magazynów. Górnictwo i Geoinżynieria, z. 3. Kraków 2007
• [3] Olovyanny A., Kozel A.: Numerical Modeling of Deformation in a Shaft in the Interstratified Salt Rocks. Journal of Mining Science, Vol. 41, Nr 3, 2005
• [4] Kortas G. [red.]: Ruch górotworu i powierzchni w otoczeniu zabytkowych kopalń soli. IMG PAN Wyd. IGSMiE. Kraków 2004
• [5] Kortas G. [red.]: Ruch górotworu w rejonie wysadów solnych. IMG PAN Wyd. IGSMiE. Kraków 2008
• [6] Kortas G., Maj: Określenie obciążenia charakterystycznego obudowy szybu Kinga i Daniłowicz Kopalni Soli Wieliczka od skał otaczających rury szybowe. CBiDGP S.A., Katowice-Lędziny 2009 (praca niepublikowana)
• [7] Kortas G., Wichur A., Flisiak D., Schinohl J.: Określenie długotrwałego zachowania się szybów w górotworze solnym oraz bezpieczeństwa ich użytkowania. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, wniosek projektu badawczego nr identyfikacyjny 80300. 2010. Warszawa 2010
• [8] Wichur A.: Nowe normy projektowania obudowy szybów górniczych. Budownictwo Górnicze i Tunelowe nr 4, 1996