Właściwości fizyczne węgli GZW w aspekcie wyrzutów gazów i skał

• Autorzy: Bukowska M. , Gawryś J.

Warianty tytułu

EN

Physical properties of coals in the Upper Silesian Coal Basin in the aspect of coal and methane outbursts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości fizycznych, w tym mechanicznych i technologicznych węgli GZW w aspekcie ich wyrzutowości. Węgle reprezentowały warstwy libiąskie, łaziskie, orzeskie i rudzkie. Na podstawie wartości wytrzymałości na ściskanie i zwięzłości, zgodnie z dotychczasową wiedzą empiryczną o zjawiskach gazodynamicznych, węgle zostały podzielone na nieskłonne i skłonne do wyrzutów węgla i metanu. Analiza wartości parametrów fizycznych, w tym mechanicznych wykazała wyraźne zróżnicowanie wartości kilku z nich. Uwzględniając fizykę zjawiska wyrzutu węgla i metanu, autorzy zaproponowali nowy kryterialny parametr wyrzutowości węgli, za jaki uznali współczynnik tarcia. Jego wartość kryterialna pomiędzy węglami skłonnymi do wyrzutów a nieskłonnymi została ustalona empirycznie wstępnie na poziomie 0,65.

EN

In the article there were presented the results of research of physical properties, including mechanical and technical ones, of coals within the USCB in the aspect of their susceptibility to outbursts. Coals were represented by libiąskie, łaziskie, orzeskie and rudzkie beds. They were divided into two groups - susceptible and non-susceptible to outbursts - on the basis of compression strength value and consistency, in accordance with previous knowledge gained empirically with reference to gas-dynamic occurrences. The analysis of physical parameters values, including mechanical ones, showed explicit variety of values of some of them. Taking into account physics of coal and methane outburst phenomenon the authors propose a new parameter of coals susceptibility to outbursts such as friction coefficient. Its limit value between coals susceptible and non-susceptible to outbursts initially was empirically established on the level of 0.65.

Słowa kluczowe

PL

węgiel; właściwości fizyczne; wyrzuty węgla i metanu

EN

coal; physical properties; outbursts of coal and methane

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 34, z. 2
• Strony: 121--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bukowska M.

• Zakład Tąpań i Mechaniki Górotworu, Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Gawryś J.

• Zakład Tąpań i Mechaniki Górotworu, Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• [1] Bukowska M.: Kształt charakterystyk naprężeniowo-odkształceniowych skał karbońskich oraz korelacje między parametrami fazy przedkrytycznej i pokrytycznej. [w]: Geotechnika górnicza i budownictwo podziemne. Dolnośląskie Wydaw. Edukacyjne, Wrocław 1997, s. 67–76
• [2] Bukowska M.: Mechanical Properties of Carboniferous Rocks in the Upper Silesian Coal Basin under Uniaxial and Triaxial Compression Tests. Journal of Mining Science. 2005, No. 2, vol. 41, pp. 129–133. Springer Science+Business Media, Inc
• [3] Bukowska M.: The Probability of Rockburst Occurrence in the Upper Silesian Coal Basin Area Dependent on Natural Mining Conditions. Journal of Mining Science, 2006, Volume 42, No. 6, pp. 570–577. Springer New York
• [4] Bukowska M. (red.): Kompleksowa metoda oceny skłonności do tąpań górotworu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Wydawnictwo GIG. Katowice 2009
• [5] Frączek R.: Rozpoznanie i zwalczanie zagrożenia wyrzutami gazów i skał w kopalniach węgla kamiennego. Politechnik Śląska. Gliwice 2007
• [6] Gil H., Świdziński A.: Wyrzuty gazów i skał. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice 1988
• [7] Jakubów A., Tor A., Wierzbicki M.: Własności strukturalne węgla w rejonie wyrzutu węgla i gazu w chodniku transportowym D–6 w pokładzie 409/4 KWK Zofiówka. XIII Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna. Górnicze Zagrożenia Naturalne, Głębokość Eksploatacji a Zagrożenia Górnicze, 2006, s. 86–93
• [8] Jura D.: Analiza metanowości i geologiczna ocena zagrożenia gazodynamicznego w wybranych pokładach węgla KWK Pniówek. XXII Seminarium nt. Zwalczanie zagrożenia metanowego oraz wyrzutami gazów i skał - teoria i praktyka, SITG, Rybnik 2006
• [9] Jureczka J., Kotas A.: Tektonogeneza Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. [w]: The carboniferous system in Poland. Zdanowski A., Żakowa H. (red.). Prace PIG 1995, Vol. CXLVIII, s. 168–171
• [10] Kidybiński A., Patyńska R.: Analiza zjawisk gazodynamicznych w kopalniach węgla kamiennego w Polsce i na świecie. Wydawnictwo GIG. Katowice 2008
• [11] Majcherczyk T.: Występowanie zagrożenia wyrzutowego a wytrzymałość ośrodka skalnego XXII Seminarium nt. Zwalczanie zagrożenia metanowego oraz wyrzutami gazów i skał - teoria i praktyka, SITG, Rybnik 2006
• [12] Rozporządzenie MSWiA z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz.U. nr 94, poz. 841, z 2003 r. nr 181, poz, 1777 oraz z 2004 r. nr 219, poz. 2227)
• [13] The Complete ISRM Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring: 1974–2006. Editors: R. Ulusay, J. A. Hudson. Compilation Arranged by the ISRM Turkish National Group, Ankara, Turkey, 2007