Malakofauna górnoholoceńskich martwic wapiennych w Beskidach Zachodnich (południowa Polska)

• Autorzy: Alexandrowicz W. P.

Warianty tytułu

EN

Malacofauna of Upper Holocene calcareous tufa in the Western Beskidy Mts (Southern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Górnoholoceńskie martwice wapienne występują pospolicie na obszarze Beskidów Zachodnich. Często, choć nie zawsze, zawierają one miej lub bardziej bogate zespoły mięczaków. Analiza malakologiczna przeprowadzona została na podstawie materiału pochodzącego z 33 stanowisk reprezentowanych przez 59 próbek. Pozwoliła ona na opis najbardziej charakterystycznych zespołów mięczaków. Zostały wydzielone cztery typy i trzy podtypy fauny różniące się między sobą strukturą i składem gatunkowym. Malakofauna rozpoznana w omawianych osadach węglanowych jest ściśle uzależniona od lokalnych warunków. Spośród 68 rozpoznanych gatunków tylko kilka występowało licznie i w wielu profilach, podczas gdy pozostałe miały znaczenie akcesoryczne. Badania nad górnoholoceńskimi martwicami wapiennymi mają duże znaczenie dla rozpoznania mechanizmów tworzenia takich osadów węglanowych i zróżnicowania zespołów fauny. Stanowią one także podstawę rozważań aktuopaleontologicznych istotnych dla interpretacji paleogeograficznych i paleoekologicznych martwic holocenu oraz późnego glacjału występujących w południowej Polsce.

EN

Upper Holocene calcareous tufa occur commonly in the Western Beskidy Mts. Often, at least not always they contain more or less rich and differentiated molluscan assemblages. Malacological analysis was carried out on the basis of material collected from 33 localities represented by 59 samples. The most typical communities of snails and bivalves were characterized. Four types and three subtypes of fauna differing oneself in structure and species composition have been distinguished. Malacofauna recognized in discussed calcareous deposits is closely depended on local conditions. The whole material comprises 68 species, but only a few of them occur in large numbers and in many profiles, while the remaining ones had only accesorical importance. Malacological investigations of Upper Holocene calcareous tufa are important for recognizing mechanisms of deposition such calcareous sediments and differentiation of molluscan assemblages. They can be useful for actuopelaeontological analysis essential for palaeogeographical and palaeoecological interpretations of tufas of Holocene and Late Glacial age occurred in Southern Poland.

Słowa kluczowe

PL

martwice wapienne; malakofauna; zespoły mięczaków; górny holocen; Beskidy Zachodnie; południowa Polska

EN

calcareous tufa; malacofauna; molluscan assemblages; Upper Holocene; Western Beskidy Mts.; southern Poland

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 35, z. 2
• Strony: 175--200
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Alexandrowicz W. P.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków,

Bibliografia

• Alexandrowicz S.W., 1983. Malacofauna of the Holocene calcareous sediments of the Cracow Upland. Acta Geologica Polonica, 33, 1-4, 117-158.
• Alexandrowicz S.W., 1984. Zespoły malakofauny w czwartorzędowych osadach polskich Karpat. Biuletyn Instytutu Geologicznego,346, 187-205.
• Alexandrowicz S.W., 1987. Analiza malakologiczna w badaniach osadów czwartorzędowych. Geologia (kwartalnik AGH), 12, 1-2, 3 240.
• Alexandrowicz S.W., 1999. Tanatocenozy muszlowe w rzecznym środowisku sedymentacyjnym - metody badań i interpretacji. Geologia (kwartalnik AGH), 25, 3, 211-295.
• Alexandrowicz S.W. & Alexandrowicz Z., 1998. Osuwisko na Górze Parkowej w Krynicy - osady, malakofauna i fazy rozwoju. Geologia (kwartalnik AGH), 24, 4, 341-402.
• Alexandrowicz S.W. & Alexandrowicz Z., 1999. Recurrent Holocene landslides: a case study of the Krynica landslide in the Polish Carpathians. The Holocene, 9, 1, 91-99.
• Alexandrowicz S.W., Alexandrowicz W.P., Krąpiec M. & Krąpiec E., 1997. Zmiany środowiska południowej Polski w okresie historycznym. Geologia (kwartalnik AGH), 23, 4, 339-387.
• Alexandrowicz S.W. & Chmielowiec S., 1991. Late Vistulian and Holocene mollusran assemblages of the Bochnia Foothill near Gdów (Southern Poland). Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 40, 2, 165-176.
• Alexandrowicz S.W. & Gerlach T., 1983. Holocene travertine from Moszczenica near Bochnia. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 16, 83-97.
• Alexandrowicz W.P., 1997. Malakofauna osadów czwartorzędowych i zmiany środowiska naturalnego Podhala w młodszym vistulianie i holocenie. Folia Quaternaria, 68, 7-132.
• Alexandrowicz W.P., 2001. Late Vistulian and Holocene molluscan assemblages from calcareous tufa at Ostrysz Hill (Podhale Basin). Folia Malacologica, 9, 3, 159-169.
• Alexandrowicz W.P., 2003. Odsłonięcie martwic wapiennych w Gliczrowie na Podhalu. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 59, 3, 17-31.
• Alexandrowicz W.P., 2004. Molluscan assemblages of Late Glacial and Holocene calcareous tufas in Southern Poland. Folia Quaternaria, 75, 3-309.
• Chafetz H.S. & Folk R.L., 1984. Travertines: depositional morphology and the bacterially controlled constituents. Journal of Sedimentary Petrology, 54. 289-316.
• Falniowski A., 1987. Hydrobioidea of Poland (Prosobranchia: Gastropoda). Folia Malacologica, l, 9-122.
• Gruszczyński M. & Mastella L., 1986. Martwice wapienne na obszarze okna tektonicznego Mszany Dolnej. Annales Soccietatis Geologorum Poloniae, 56, 117-131.
• Iron G. & Muller G., 1968. Mineralogy, petrology and chemical composition of some calcareous tufa from the Schwabische Alb, Germany. W: Muller G. & Friedman G.M. (Eds), Recent developments of carbonate sedimetology in central Europe, Springer Verlag, 157-171.
• Kovanda J., 1971. Kvaterni vapence Ceskoslovenska. Antropozoikum, 7, 5-236.
• Lozek V., 1959. Kvarterni travertiny Ceskoslovenska. Casopis pro mineralogie a geologie, 4, 1, 85-90.
• Lozek V., 1961. Travertines. W: Quaternary deposits of Czechoslovakia, Prace Instytutu Geologicznego, 34, 81-86.
• Lozek V., 1963. Penovec - novy nazev pro sypke a polopevne travertiny. Ceskoslovensky Kras, 14, 113.
• Lozek V., 1964. Quartarmollusken der Tschechoslovakei. Rozpravy Ustredniho Ustavu Geologickeho, 31, 3-374.
• Małecka D., 1973. Analiza związków hydraulicznych środkowego Podhala na tle budowy geologicznej regionu. Biuletyn Geologiczny Uniwersytetu Warszawskiego, 15, 87-147.
• Mastella L., 1975. Tektonika fliszu we wschodniej części Podhala. Annales Soccietatis Geologorum Poloniae, 45, 3-4, 361-401.
• Pentecost A., 1991. Calcifications process in algae and cyanobacteria. W: Riding R. (Ed.), Calcareous Algae and Stromatolites, Springer, 3-20.
• Piechocki A., 1979. Mięczaki (Mollusca). Ślimaki (Gastropoda). Fauna Słodkowodna Polski. PWN, Warszawa - Poznań, 7, 7-187.
• Szulc J., 1983. Geneza i klasyfikacja wapiennych osadów martwicowych. Przegląd Geologiczny, 31, 4, 231-237.
• Szulc J., 1984. Sedymentacja czwartorzędowych martwic wapiennych Polski południowej. Instytut Nauk Geologicznych UJ, 1-157 (praca doktorska).
• Viles H.A. & Goudie A.S., 1990. Tufas, travertines and allied carbonate deposits. Progress in Physical Geography, 14, 1, 19-39.