Rewitalizacja i zagospodarowanie turystyczne podziemnych wyrobisk górniczych zabytkowej kopalni złota i arsenu w Złotym Stoku

• Autorzy: Mikoś T. , Chmura J.

Warianty tytułu

EN

Revitalisation and tourist management of the underground mining excavations in the monumental gold and arsen mine in Złoty Stok

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 1961 roku z przyczyn ekonomicznych zaprzestano eksploatacji w kopalni złota i arsenu w Złotym Stoku. Był to najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Nieczynna kopalnia, po wieloletnim procesie rewitalizacji pełni dziś funkcję kopalni turystycznej, którą odwiedza ponad 120 tys. turystów rocznie. Zwiększająca się ciągle liczba zwiedzających wymogła na właścicielach i zarządzie kopalni konieczność usprawnienia ruchu turystycznego. W tym celu wykonano połączenie sztolni Czarnej Dolnej ze sztolnią Czarną Górną, reaktywowano zlikwidowaną kolejkę podziemną i zmodernizowano trasę turystyczną pod kątem zwiększenia jej atrakcyjności i przepustowości.

EN

In 1961 the exploitation of gold and arsenic in the mine on Złoty Stok was abandoned due to economic reasons. It was the oldest mining and metallurgical centre in Poland. After many years of revitalisation the closed mine became a tourist destination, which is visited by more than 120 thousand tourists every year. The growing number of visitors necessitated from the owners of the Gold Mine some nationalisation of the tourist traffic. To meet this need a connection between Czarna Dolna drift and Czarna Górna drift was made; they also reactivated the underground train and modernised its route.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo kruszcowe; historia górnictwa; wyrobisko zabytkowe; stare kopalnie; ochrona zabytków podziemnych; geoturystyka

EN

ore mining; history of mining; underground of past; old mines; protection of the underground monuments; geotourism

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2008
• Tom: R. 32, z. 4
• Strony: 41--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Mikoś T.

• Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Chmura J.

• Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] Budzyńska H.: Historia odkrycia i eksploatacji rud arsenu w Złotym Stoku. Przegląd Geologiczny, nr 6, 1971
• [2] Dziekoński T.: Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XX wieku, Inst. Historii Kultury Materialnej PAN, Wrocław, 1972
• [3] Glapa W.: Penetracja i inwentaryzacja wyrobisk podziemnych byłej kopalni w Złotym Stoku dla potrzeb urządzenia trasy turystycznej. Praca Biura Usług Projektowych Gravel, Wrocław (praca niepublikowana), 1995
• [4] Gotkowski T.: Przebieg prac górniczych w sztolni Czarnej Dolnej w Złotym Stoku, Złoty Stok (praca niepublikowana), 2006
• [5] Krutia T.: Prisperek k dejinam banskeho podnikami a mincovny v Rychlebich (Złoty Stok). Z ks. Morawskie numizmaticke spravy, czislo 6, Morawskie Museum, Brno, Czechy, 1959
• [6] Mikoś T.: Adaptacja wyrobisk nieczynnej kopalni złota w Złotym Stoku dla potrzeb Podziemnej Trasy Turystycznej. Międzynarodowa Konferencja „Górnictwo 2000” – t. 1, Pol. Śląska w Gliwicach, Szczyrk, 1999
• [7] Mikoś T.: Podziemna Trasa Turystyczna w Złotym Stoku przykładem nowej funkcji nieczynnych kopalni złota i arsenu. Mat. XXIV Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu pt. Geotechnika górnicza i budownictwo podziemne na początku XXI wieku, Oficyna Wyd. Pol. Wrocławskiej, Wrocław, 2001
• [8] Mikoś T., Komenda O.: Model przestrzenny wyrobisk podziemnej trasy turystycznej w Złotym Stoku, najstarszym ośrodku górniczo-hutniczym w Polsce. Górnictwo i Geoinżynieria (kwartalnik), Rok 28, Zeszyt 4/1, Kraków, 2004
• [9] Mikoś T.: Metodyka kompleksowej rewitalizacji, adaptacji i rewaloryzacji zabytkowych obiektów podziemnych z wykorzystaniem technik górniczych. Monografia, Uczelniane Wydawnictwo Nauk.-Dydakt. AGH, Kraków, 2005
• [10] Mikoś T., Szumska E.: Dostosowanie wyrobisk byłych kopalń złota w Złotym Stoku do wymogów ruchu turystycznego. Konferencja Naukowo-Techniczna „Zabezpieczenie i rewaloryzacja podziemnych obiektów zabytkowych”, Kraków–Bochnia, 2001
• [11] Mikoś T., Szumska E.: Ignacy Domeyko patronem zabytkowej kopalni złota w Złotym Stoku. Prace Nauk. Inst. Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2006
• [12] Szumska E., Lorenc M.: Renesans kolejki wąskotorowej w „Kopalni Złota” w Złotym Stoku, w: Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2008
• [13] Quiring H.: Arsen, w: Metallische Rohstoffe, t. 8, Stuttgart, 1946
• [14] Quiring H.: Geschichte des Goldes, Stuttgart, 1948
• [15] Plan ruchu kopalni i przeróbki mechanicznej kop. arsenu w Złotym Stoku na czas 01.01.1953 do 31.12.1953, Złoty Stok (praca niepublikowana)
• [16] Adaptacja wyrobisk byłej kopalni złota w Złotym Stoku dla ruchu turystycznego. ZTE Koncepcja programowo-przestrzenna, Wrocław (praca niepublikowana), 1995