Stanowisko osadów jeziornych interglacjału murawińskiego (eemskiego) w Rumlówce koło Grodna (Białoruś)

• Autorzy: Marciniak B. , Jełowiczewa J. , Lindner L. , Sańko A.

Warianty tytułu

EN

A locality with lacustrine deposits representing the Muravian (Eemian) Interglacial in Rumlówka near Grodno (Belarus)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono główne wyniki badań interdyscyplinarnych osadów jeziornych w Rumlówce koło Grodna. Osady te reprezentowane są przez kredę i mułki ilaste, a przykryte są przez piaski i piaski ze żwirem stanowiące osady fluwioperyglacjalne i deluwialne najwyższego (VI) tarasu Niemna. Badaniami palinologicznymi objęto górną część kredy i mułku ilastego w profilu Rumlówka 2. Obejmują one młodszą część (od fazy Carpinus do fazy Betula+Pinus+NAP) interglacjału murawińskiego (eemskiego) i najstarszą część zlodowacenia poozierskiego (wisły). Badania diatomologiczne młodszej części osadów interglacjału murawińskiego pozwoliły na wydzielenie w nich pięciu lokalnych poziomów okrzemkowych (Local Assemblage Zones L DAZ DR-1 do DR-5), a na ich podstawie pięciu stadiów rozwoju ówczesnego jeziora, od głębokiego, oligotroficznego przez oligomezotroficzne, z często zmieniającym się poziomem wody, do eutroficznego, wyraźnie się wypłycającego. Analiza licznych szczątków malakofauny oraz zębów i kości ssaków, zachowanych zarówno w wymienionych osadach jeziornych, jak i przykrywających je osadach rzecznych, wykazała wzajemne przenikanie się form ciepło- i zimnolubnych. Jest to zjawisko typowe dla schyłkowej części ostatniego interglacjału (murawińskiego, eemskiego) i początkowej części ostatniego zlodowacenia (poozierskiego, wisły) na obszarze środkowej Europy.

EN

The paper presents results of multi-disciplinary studies of the lacustrine deposits from Rumlówka near Grodno. Geological studies show that the strata are represented by marls and clayey silts and are covered by sands and sands with gravel representing of the fluvioperiglacial and deluvial accumulation of the highest (VI) terrace of Niemen. Pollen analyses were conducted in the upper part of the marls and clayey silts in the Rumlówka 2 section. These deposits correspond to the younger part (from the Carpinus to the Betula+Pinus+NAP phase) of the Muravian (Eemian) Interglacial and the oldest part of the Poozerian (Vistulian) Glaciation. Diatom analyses of the younger part of the Muravian Interglacial allowed distinguishing five Local Assemblage Zones L DAZ DR-1 to DR-5, and as a result, also five stages of the lake evolution, from deep basin (oligotrophic lake), through a reservoir with oscillating water level (oligo-mesotrophic lake), to a distinctly shallowing environment (eutrophic lake). The analysis of abundant malacofauna along with teeth and bones of mammals preserved both in the lake deposits as well as in the overlying fluvial deposits indicated intermingling of thermo- and cryophilous forms. This phenomenon is typical of the terminal part of the last interglacial (Muravian, Eemian) and the initial part of the last slaciation (Poozerian, Vistulian) in Central Europe.

Słowa kluczowe

PL

palinologia; okrzemki; fauna; interglacjał murawiński (eemski); zlodowacenie poozierskie (wisły)

EN

pollen; diatom and faunal studies; Muravian (Eemian) Interglacial; Poozerian (Vistulian) Glaciation

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 425
• Strony: 75--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys.

Twórcy

autor

Marciniak B.

• Instytut Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

autor

Jełowiczewa J.

• Wydział Geograficzny Państwowego Uniwersytetu Białoruskiego, ul. Skoriny 4, 220050 Mińsk

autor

Lindner L.

• Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

autor

Sańko A.

• Katedra Geografii Fizycznej Białoruskiego Uniwersytetu Pedagogicznego, ul. Sowieckaja 18, 220010 Mińsk

Bibliografia

• DEMIDOVA S., KHURSEVICH G.K., 2001 - Diatom succesion in the Muravian (Eemian) freshwater deposits at Ponemun (north-western Belarus). W: Proc. 16th Intern. Diatom Symp: 445-450. Univ. Athens, Greece.
• DYAKOWSKA J., 1936 - Interglacjał w Poniemuniu pod Grodnem. Starunia, 14: 1-11.
• GORECKI G.J., 1980 - Osobiennosti paleopotamologii lednikowych obłastiej (na primiere Bełarusskowo Poniemanija). Nauka i Technika. Minsk.
• HALICKI B., 1951 - Podstawowe profile czwartorzędu w dorzeczu Niemna. Acta Geol. Pol., 2, 1-2: 5-101.
• JEŁOWICZEWA J.K., 1978 - Palinologiczeskije obosnowanije murawinskowo wozrasta diatomitow wskrytych w rejonie Grodna. W: Mat. Geol. Izucz. Ziemnoj Kory Bełarusi: 104– 107. Nauka i Technika. Minsk.
• JEŁOWICZEWA J.K., 2001 - Ewolucija prirodnoj sredy antropogena Bełarusi (po palinologiczeskim dannym). BELSENS. Minsk.
• KARABANOW A.K., 1987 - Grodnienskaja Wozwyszennost; strojenie, relief, etapy formirowanija. Nauka i Technika. Minsk.
• LINDNER L., SAŃKO A., JEŁOWICZEWA J., MARCINIAK B., 2007 - Sytuacja geologiczna, palinologia i okrzemki w stanowisku osadów jeziornych interglacjału murawińskiego (eemskiego) w Rumlówce koło Grodna na Białorusi. W: Plejstocen Kujaw i dynamika lobu Wisły w czasie ostatniego zlodowacenia. XIV Konf. Stratygrafia plejstocenu Polski: 77-80. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• MARCINIAK B., 2005 - Sukcesja okrzemek w osadach jeziornych interglacjału eemskiego w Rumlówce koło Grodna (Białoruś). Sprawozd. z działalności Inst. Nauk Geol. PAN w 2005 roku: 24-25. Warszawa.
• MARCINIAK B., 2007 - Diatomostratygrafia osadów jeziornych interglacjału eemskiego w Rumlówce koło Grodna (Białoruś). Mat. III Polskiej Konf. Paleobotaniki Czwartorzędu: 22-23.
• SANKO A., YELOVICHEVA Y., MOTUZKO A., VELICHKEVICH F., 2002 - Muravian (Eemian) lacustrine deposits at Rumlovka. Excursion Guide Field Symp. on Quatern. Geol. and Geodynamics in Belarus: 46-52. Minsk.
• SAŃKO A., 1999 - Fauna molluskow glacjoplejstocena i golocena Bełarusi. Inst. Geol. Nauk, Nacjonal: Acad. Nauk Bełarusi. Minsk.
• SKOMPSKI S., 1983 - Mięczaki z interglacjału emskiego w Żmigrodzie nad Baryczą. Kwart. Geol., 21, 1: 151-188.
• SZAFER W., 1926 - O florze i klimacie okresu międzylodowcowego pod Grodnem. Spraw Kom. Fizjogr: PAU, 60: 1-40. Kraków.
• ŚRODOŃ A., 1950 - Rozwój roślinności pod Grodnem w czasie ostatniego interglacjału. Acta Geol. Pol., 1, 4: 365-400.
• WIELICZKIEWICZ F., 1982 - Pleistocene flora of the glaciated areas at the East Russian Plain. Nauka i Technika. Minsk.
• WOZNIACZUK L.N., 1959 - Umowy zalaganija risiurmskich odkladanniaj u Grodzienskoj woblasci i sumieżnych rajonach Litwy i Polszczy. Wiesci ANBSSR, Ser Fiz.-Techn. Nawuk, 4: 108-126. Minsk.
• YELOVICHEVA Y., SANKO A., 1999 - Palynostratigraphy of the Poozerje Glaciation (Vistulian) in Belarus. Geol. Quart., 43, 2: 203-212.