Badania archeobotaniczne w nawarstwieniach historycznych z terenu Krakowa: metodyka - stan badań - perspektywy

• Autorzy: Wasylikowa K. , Wacnik A. , Mueller-Bieniek A.

Warianty tytułu

EN

Archaeobotanical studies within historical sequence layers from Kraków area: methods - state of investigations - prospects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania paleobotaniczne na stanowiskach archeologicznych położonych w obrębie dzisiejszego Krakowa rozpoczęto w latach 30. XX wieku, ale ich intensywny rozwój nastąpił po II wojnie światowej. W badaniach tych wyróżniono dwa etapy. W starszym (do 1965 r.) najbogatsze materiały roślinne pozyskano ze wzgórza wawelskiego i z Rynku Głównego. Badania etapu młodszego (rozpoczęte po 2000 r.) związane były z najnowszymi pracami archeologicznymi prowadzonymi m.in. na Rynku Głównym, przy ul. Kanoniczej 17, Krupniczej 7 i w kilku innych punktach Starego Miasta. Najwięcej informacji o dawnej roślinności dostarczyły analizy nawarstwień średniowiecznych. W wielu przypadkach udało się wykazać zmiany intensywności i sposobu użytkowania badanych powierzchni i obiektów. Zarejestrowano duże zróżnicowanie przestrzenne i chronologiczne rozmieszczenia szczątków roślinnych w osadach.

EN

Palaeobotanical studies of archaeological sites situated on the territory of modern Kraków were initiated in the thirties of the 20th century but intensive explorations began after the World War II. The investigations can be divided in two periods. The older one was based on materials collected from archaeological excavations carried out from the late forties to ca. 1965. At that time the richest plant remains were obtained from the Wawel Hill and the Main Market Square (Rynek Główny). The studies of the younger period, which began after 2000, are connected with the new archaeological works carried out in the Main Market Square, at Kanonicza 17 St., Krupnicza 7 St. and in several other places of the Old Town. Most of the data were obtained from the Medieval layers. In a few cases it was possible to indicate changes in the intensity and ways of management of the studied features. Considerable spatial and chronological variation of the distribution of plant remains was observed.

Słowa kluczowe

PL

szczątki makroskopowe roślin; analiza pyłkowa; średniowiecze; nawarstwienia archeologiczne; Kraków

EN

Kraków; plant macro-remains; pollen analysis; Middle Ages; archaeological layers

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 35, z. 1
• Strony: 89--100
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys.

Twórcy

autor

Wasylikowa K.

• Polska Akademia Nauk, Zakład Paleobotaniki, Instytut Botaniki im. W. Szafera; ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

autor

Wacnik A.

• Polska Akademia Nauk, Zakład Paleobotaniki, Instytut Botaniki im. W. Szafera; ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

autor

Mueller-Bieniek A.

• Polska Akademia Nauk, Zakład Paleobotaniki, Instytut Botaniki im. W. Szafera; ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

Bibliografia

• Bieniek A., Wacnik A., Tomczyńska Z. & Zaitz E., 2004. Plant remains found in the Medieval layers of the new archaeological site from Kraków. 13th Symposium of the International Work Group for Palaeoethnobotany, Girona (Hiszpania) 16-22.05.2004, Programme and abstracts.
• Bieniek A., Wacnik A. & Tomczyńska Z., 2006. Rośliny z późnośredniowiecznych warstw archeologicznych na Rynku Głównym w Krakowie. Raport z badań przeprowadzonych w 2004 roku. Materiały Archeologiczne, 36, 201-219.
• Burchardówna H., 1953. Rośliny uprawne w pradziejach Polski. Przegląd Archeologiczny, 9, 2-3, 153-176.
• Giżbert W., 1960. Studium porównawcze nad ziarnami żyta kopalnego. Archeologia Polski, 5, 81-90.
• Giżbert W., 1962. Wyniki badań szczątków roślinnych z prac wykopaliskowych w Collegium Maius. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Archeologiczne, 4, 197-200.
• Giżbert W. & Żaki A., 1954. Odkrycie rośliny „sorgo” w warstwie wczesnośredniowiecznej w Krakowie na Wawelu. Wiadomości Archeologiczne, 20, 397-407.
• Gluza I., 1970. Wczesnośredniowieczne szczątki roślinne z wykopu V na Skarpie w Krakowie. Materiały Archeologiczne, 11, 267-299.
• Gluza I., 1977. Szczątki drewna z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Krakowie na Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 17, 201-203.
• Jedliczka A., 1965. Wczesnośredniowieczne szczątki roślinne z wykopalisk na placu Wita Stwosza w Krakowie. Materiały Archeologiczne, 6, 181-182.
• Karczmarz K., 1979. Moss remains from deposits of Early and Late Medieval age found on the Wawel Hill and the Main Market Square in Kraków. Acta Palaeobotanica, 20, 213-226.
• Klichowska M., 1956. Szczątki roślinne odkryte na Wawelu w 1954 r. Sprawozdania Archeologiczne, 2, 108-111.
• Klichowska M., 1964. Jakie owoce i nasiona roślin znaleziono w Krakowie na Wawelu w czasie prac archeologicznych w latach 1950 i 1954. Sprawozdania Archeologiczne, 16, 429-434.
• Makohonienko M. & Nalepka M., 2007. Palinologia w badaniach stanowisk archeologicznych w Polsce. W: Makohonienko M. et al. (Eds), Środowisko - Człowiek - Cywilizacja (Seria wydawnicza Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej. Studia interdyscyplinarne nad środowiskiem i kulturą człowieka w Polsce), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 189-208.
• Pawlikowa B., 1969. Wczesnośredniowieczne węgle drzewne z badań archeologicznych w wykopie III i IV na Skarpie w Krakowie. Materiały Archeologiczne, 10, 191-194.
• Radwański K., 1991. Główne miasta Małopolski XI i XII wieku ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa. Prace Komisji Archeologicznej, 9, 55-83.
• Sokołowski T., Wacnik A., Wardas M., Pawlikowski M., Pazdur A., Madeja J., Woronko B., & Madej P., 2008. Changes of natural environment in Kraków downtown - it’s chronology and directions. Case geoarchaeological studies of Krupnicza Street site. Geochronometria, 31, 7-19.
• Szafer W., 1935. Sprawozdanie z poszukiwań botanicznych w kopcu Krakusa, wykonanych w roku 1934. W: Jakubik F., Kreutz S., Semkowicz W., Stołyhwo K. & Szafer W., Żurowski J., II sprawozdanie z badań nad kopcem Krakusa, Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU, 40, 3, 84-98.
• Tomczyńska Z. & Wasylikowa K., 1999. Rośliny znalezione w 16-wiecznej latrynie w Krakowie. Polish Botanical Studies, Guidebook Series, 23, 279-316.
• Trzcińska-Tacik H. & Wieserowa A., 1976. Flora of Kraków in the Early Medieval and Medieval periods. Folia Quaternaria, 47, 67-81.
• Wasylikowa K., 1965. Makroskopowe szczątki roślin znalezione w warstwie średniowiecznej na Rynku Głównym w Krakowie. Materiały Archeologiczne, 6, 191-196.
• Wasylikowa K., 1978a. Plant remains from Early and Late Medieval time found on the Wawel Hill in Kraków. Acta Palaeobotanica, 19, 115-200.
• Wasylikowa K., 1978b. Early and Late Medieval plant remains from Wawel Hill in Kraków (9-10th to 15th century A.D.). Berichte der Deutschen Botanischen Gesellschaft, 91, 107-120.
• Wasylikowa K., 1991. Roślinność wzgórza wawelskiego we wczesnym i późnym średniowieczu na podstawie badań paleobotanicznych. Studia do Dziejów Wawelu, 5, 93-131.
• Wasylikowa K., Tomczyńska Z. & Nalepka D., 2006. Szczątki roślinne z warstw wczesnośredniowiecznych z rejonu IX na Wawelu. Acta Archaeologica Waweliana, 3, 135-143.
• Wasylikowa K. & Zemanek A., 1995. Plant and man in the Medieval Kraków. Materiały Archeologiczne, 28, 37-47.
• Wieserowa A.,1979. Plant remains from the Early and Late Medieval Ages found in the settlement layers of the Main Market Square in Kraków. Acta Palaeobotanica, 20, 127-212.
• Woch M.W., Mueller-Bieniek A. & Urbisz A., 2008. Glaucium corniculatum - średniowieczny efemerofit we florze polskiej. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica, 15, 2, 117-121.
• Zemanek A. & Wasylikowa K., 1996. Historia botaniki i archeobotanika w poszukiwaniu danych o użytkowaniu roślin w średniowiecznym Krakowie. Analecta, Studia i Materiały z Dziejów Nauki, 5, 1 (9), 123-138.