Czynniki wpływające na parametry wytrzymałości na ścinanie w strefach zagrożeń osuwiskowych na przykładzie odkrywek węgla brunatnego

• Autorzy: Borecka A. , Kaczmarczyk R.

Warianty tytułu

EN

Factors influencing shear strength parameters in the zones of landslide threats exemplified by brown coal open pits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obserwowany w ostatnich latach rozwój możliwości obliczeniowych programów do oceny stateczności oraz liczne wyniki badań laboratoryjnych pozwalają na coraz doskonalsze symulowanie zachowania się górotworu. Niemniej problem osuwisk wciąż nie jest w pełni rozwiązany, nadal bowiem dochodzi do ich powstawania. Analiza stateczności zboczy wymaga uwzględnienia szeregu czynników związanych ze stopniem skomplikowania budowy geologicznej i parametrami gruntów. Nadal jednym z najistotniejszych zagadnień pozostaje dobór miarodajnych parametrów obliczeniowych, szczególnie w strefach o złożonej budowie geologicznej. W artykule omówiono czynniki wpływające na parametry wytrzymałości na ścinanie w strefach zagrożeń osuwiskowych, na podstawie wyników badań i obserwacji prowadzonych w kopalniach węgla brunatnego "Turów" i "Bełchatów". Ruchy masowe gruntów zarejestrowane w kopalniach odkrywkowych z uwagi na charakter eksploatacji, odsłonięcie skarp, bieżące monitorowanie i możliwości techniczne kopalni umożliwiają obserwację zjawisk towarzyszących procesom zachodzących na powierzchniach poślizgu. Istnieje możliwość wykorzystania części wyników do oceny stateczności skarp również w miejscach, gdzie obserwacje tych zjawisk są znacznie utrudnione, dotyczy to np. osuwisk karpackich.

EN

The recently observed development into possibilities of calculation programs for calculations of stability and numerous results of laboratory investigations help to obtain a more and more perfect simulation of rockmass behaviour. Nevertheless, a problem of landslides has not been fully solved as they still originate. The analysis of slope stability requires consideration of a number of factors connected with a degree of complexity of geological structure and parameters of soils. One of the most essential problems is still a choice of reliable calculating parameters, especially in the zones of complicated geological structure. In the paper factors influencing shear strength parameters in the zones of landslide threats have been discussed while basing on the results of investigations and observations in the brown coal mines "Turów" and "Bełchatów". Mass movements of soils in open pit mines due to their exploitation, outcrop of slops, current monitoring and technical possibilities of mines help to observe in a relatively easy way certain phenomena accompanying the processes occurring on the surfaces of a landslides. There exists a possibility of applying some results for the evolution of slope stability also in the places where observations of phenomena occurring on the slide surfaces are considerably more complicated, e.g. in the Carpathian landslides.

Słowa kluczowe

PL

osuwiska; stateczność skarp; wytrzymałość na ścinanie; powierzchnie strukturalne

EN

landslides; slope stability; shear strength; structural surfaces

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 34, z. 4
• Strony: 709--719
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Borecka A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Kaczmarczyk R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Borecka A., Herzig J., Kaczmarczyk R. & Woźniak H., 2006. Właściwości fizyko-mechaniczne wybranych gruntów spoistych ze zboczy wyrobiska KWB „Bełchatów”. Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej, Budownictwo, 28, 1, 39–50.
• Dokumentacja geologiczna złoża węgla brunatnego „Turów” w kat. A+B+C1+C2 – część geologiczno-inżynierska, 1991. Przedsiębiorstwo Geologiczne, Wrocław.
• Dodatek do Kompleksowej Dokumentacji Geologicznej złoża węgla brunatnego Bełchatów, w kat. C1+B. Pole Bełchatów. Zakład Geologii Stosowanej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Herzig J., Rybicki & Szczepańska J., 1980. Geologiczno-inżynierska charakterystyka stref kontaktowych w nadkładzie złóż węgla brunatnego rejonu Konina. Górnictwo Odkrywkowe, 7–8, 11–19.
• Kaczmarczyk R. & Rybicki S., 2003. Charakterystyka oraz cech geotechniczne głównych powierzchni strukturalnych w górotworze niektórych kopalń węgla brunatnego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Nowacki J., Naborczyk J., Petrasz J. & Sala A., 1999. Instrukcja obserwacji i badań osuwisk drogowych. GDDP, Warszawa, 1–72.
• Kaczmarczyk R., 2003. Geotechniczne własności stref kontaktów ilasto-węglowych w górotworze niektórych kopalń węgla brunatnego. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, 103, 3. Konferencja Doktorantów „Zagadnienia interdyscyplinarne w górnictwie i geologii”, Wrocław, 65–73.
• Lambe T.W. & Whitman R.V., 1978. Mechanika gruntów. Tom 2. Arkady, Warszawa, 295–666.
• Norma Branżowa BN-82/0403-02. Górnictwo odkrywkowe. Badania laboratoryjne wytrzymałościowych własności gruntów dla potrzeb projektowania kopalń odkrywkowych. Wytyczne wykonywania. 1–10.
• Parzyk J., 1995. Warunki geologiczno-górnicze eksploatacji węgla brunatnego ze złoża „Bełchatów” w zakresie niektórych zagrożeń geotechnicznych. Węgiel Brunatny, 3 (12), 19–23.
• Parzyk J., 1996. Zagrożenia osuwiskowe w KWB Bełchatów. Miesięcznik WUG, 2, 19–23.
• Rybicki S., Herzig J., Kaczmarczyk R. & Tylikowski M., 2000. Geologiczno-inżynierska charakterystyka głównych powierzchni strukturalnych w nadkładzie niektórych złóż węgla brunatnego. Górnictwo Odkrywkowe, 42, 1, 106–120.