Baza zasobowa wód termalnych na Niżu Polskim - geologiczne i hydrogeologiczne uwarunkowania lokalizacji obszarów perspektywicznych

• Autorzy: Hajto M.

Warianty tytułu

EN

Geothermal water resource base in the Polish Lowlands - geological and hydrogeological conditions of localization of prospective areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W profilach geologicznych na Niżu Polskim, w osadach od starszego paleozoiku po dolną kredę, można wyróżnić szereg utworów, których wykształcenie litologiczne wskazuje na możliwości występowania dobrych poziomów zbiornikowych dla wód termalnych. Geologiczne, hydrogeologiczne i termiczne parametry charakteryzujące zbiorniki wód wgłębnych na Niżu Polskim wskazują na możliwości kompleksowego ich wykorzystania zarówno w celach energetycznych, jak i balneoterapeutycznych oraz rekreacyjnych. Szczególnie interesująco pod względem możliwości wykorzystania wód termalnych prezentują się rejony niecek: warszawskiej, mogileńsko-łódzkiej oraz szczecińskiej. Wykorzystanie wód termalnych do celów grzewczych poszczególnych województw i miast centralnej Polski, winno, w pierwszej kolejności, opierać się na zasobach dolnojurajskiego zbiornika hydrogeotermalnego. Identyfikacja warunków geotermalnych skał wieku paleozoicznego stanowi istotne uzupełnienie wiedzy na temat krajowych zasobów energii geotermalnej i wskazuje na nowe możliwości rozwoju geotermii w rejonach leżących poza obszarami występowania ciepłych wód podziemnych formacji mezozoicznych na Niżu Polskim.

EN

Within geological sections of the Polish Lowlands, in Early Paleozoic through Early Cretaceous formations, a number of layers can be distinguished, lithological development of which indicates possible occurrence of good geothermal aquifers. Geological, hydrogeological and thermal parameters that characterize aquifers in the Polish Lowlands indicate possibility of complex utilization of geothermal waters, as well for energy production as balneotherapy and recreation. Areas of the Warsaw Trough, Mogilno-Łódź Trough and Szczecin Trough are particularly interesting in terms of thermal water utilization. Utilization of thermal waters for heating purposes in particular voivodships and towns of central Poland should, first of all, be based on the resources of the Lower Jurassic aquifer. Identification of geothermal conditions of Paleozoic formations represents important completion of knowledge of domestic geothermal energy resources and indicate new possibilities of geothermal development in regions outside the areas of hot underground waters in Mesozoic formations of the Polish Lowlands.

Słowa kluczowe

PL

energia geotermalna; zasoby; atlas zasobów; Niż Polski

EN

geothermal energy; resources; atlas of resources; Polish Lowlands

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 34, z. 3
• Strony: 503--526
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Hajto M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Surowców Energetycznych; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków,

Bibliografia

• Bilan W., 1976. Stratygrafia górnego triasu wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zeszyty Naukowe AGH, 3, 4-73.
• Bojarski L., 1996. Atlas hydrochemiczny i hydrodynamiczny paleozoiku i mezozoiku oraz ascenzyjnego zasolenia wód podziemnych na Niżu Polskim 1:1 000 000. PIG, Warszawa.
• Cataldi R., 1993. Problemy środowiska i kosztów zagospodarowania energii geotermalnej. Technika Poszukiwań Geologicznych — Geosynoptyka ż Geotermia, 5-6, 75-205.
• Cataldi R., 1994. Outline of General Problems and Costs of Geothermal Development, with Particular Reference to Europe. Conference held at the University of Mining and Metallurgy in Cracow, 9 June 1994.
• Darłak B. et al., 1998. Przegląd wyników badań własności zbiornikowych i filtracyjnych wybranych skał zbiornikowych basenów młodopaleozoicznych Niżu Polskiego. Prace PIG, CLXV (165), 147-153.
• Dayczak-Calikowska K., 1977. Baton górny i kelowej w północno-zachodniej Polsce. Prace IG, LXXXIV, 69.
• Dayczak-Calikowska K., 1979. Stratygrafia, litologia, paleogeografia. Jura środkowa. W: Budowa geologiczna niecki szczecińskiej i bloku Goraowa, Prace IG, XCVI, 57-62.
• Dayczak-Calikowska K., 1987. Jura środkowa. W: Budowa geologiczna wału pomorskiego i jego podłoża, Prace IG, CXIX, 116-123.
• Feldman-Olszewska A., 2006. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje mezozoiku. W: Górecki W. (red.), Ministerstwo Środowiska, ZSE AGH, 256-267.
• Gosk E., 1982. Geothermal resources assessment. W: Cermak V. & Haenel R.E. (eds), Geothermics and geothermal energy, Stuttgart, Schweizerbartshe Verlagsbuchhandlug, 299.
• Górecki W. (red.), 1990. Atlas wód geotermalnych Niżu Polskiego. ISE AGH Kraków, Okręgowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 368.
• Górecki W. (red.), 1995. Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim. Towarzystwo Geosynoptyków „Geos", 37.
• Górecki W., 2006. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje mezozoiku. W: Górecki W. (red.), Ministerstwo Środowiska, ZSE AGH, 484.
• Górecki W., 2006. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje paleozoiku. W: Górecki W. (red.), Ministerstwo Środowiska, ZSE AGH, 240.
• Górecki W. et al., 2000. Analiza geologiczna i ocena zasobów wód i energii geotermalnej w formacjach jury środkowej i górnej oraz triasu na Niżu Polskim. Projekt KBN, Arch. ZSE AGH, Kraków, 114.
• Grodzicka-Szymanko W. & Orłowska-Zwolińska T., 1972. Stratygrafia górnego triasu NE części obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Kwartalnik Geologiczny, 16, 216-232.
• Haenel R. & Staroste E. (ed.), 2002. Atlas of geothermal resources in Europe. Hannover, 93.
• Hajto M., 2006. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje mezozoiku. W: Górecki W. (red.), Ministerstwo Środowiska. ZSE AGH, 183-191.
• Iwanow A., 1998. Paleogeografia dolnego pstrego piaskowca - retyku. W: Dadlez R., Marek S. & Pokorski J. (red.), Atlas paleogeograficzny epikontynentalnego permu i mezozoiku w Polsce. 1:2 500 000, Plansze 11-27.
• Jonatansson S., 1993. Perspektywy wykorzystania energii geotermalnej w Europie środkowej i wschodniej. Technika Poszukiwań Geologicznych - Geosynoptyka i Geotermia, 5-6, 169-175.
• Karnkowski P.H, 1999. Oil and Gas Deposits in Poland. The Geosynoptices Society Geos - University of Mining and Metallurgy, Cracow, 380.
• Karnkowski P.H., 1999. Origin and evolution of the Polish Rotliegend Basin. Polish Geological Institute Special Papers, 3, 1-93.
• Lendzion K., 1972. Stratygrafia kambru dolnego na obszarze Podlasia. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 233, 69-117.
• Lendzion K., 1983. Rozwój kambryjskich osadów platformowych Polski. Prace Instytutu Geologicznego, 105.
• Lipiec M. & Matyja H., 1998. Architektura depozycyjna basenu dolnokarbońskiego na obszarze pomorskim. W: Narkiewicz M. (red.), Analiza basenów sedymentacyjnych Niżu Polskiego, Prace PIG, 165, 101-111.
• Muszyński M., Biernacka J., Lorenc S., Protas A., Urbanek Z. & Wojewoda J., 1996. Petrologia i środowisko sedymentacji dolnokarbońskich utworów wulkanoklastycznych w rejonie Dygowa i Kłanina (strefa Koszalin - Chojnice). Geologos, 1, 93-126.
• Nieć M., 1996. Zagadnienie ochrony środowiska w dokumentowaniu złóż górnictwa odkrywkowego. W: Ney R. (red.), Surowce mineralne Polski. Surowce energetyczne, Węgiel kamienny. Węgiel brunatny, Wydawnictwo CPPGSMiE PAN, Kraków, 357-359.
• Orłowska-Zwolińska T., 1983. Palinostratygrafia epikontynentalnych osadów wyższego triasu w Polsce. Prace Instytutu Geologicznego, 104, 1-88.
• Pokorski J., 1976. The Rotliegend of the Polish Lowlands. Przegląd Geologiczny, 24 (6), 318-324.
• Szargut J., 1990. Zasoby energii geotermalnej w Polsce. Gospodarka Paliwami i Energią, 7, 4-7.
• Strzetelski W., 1979. Litofacja i szczelinowatość roponośnych utworów kambru w syneklizie perybałtyckiej. PAN Oddział Kraków, Komitet Nauk Geologicznych, Prace Geologiczne, 116, 93.
• Strzetelski W., 2006a. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje paleozoiku. W: Górecki W. (red.), Ministerstwo Środowiska, ZSE AGH, 328-329.
• Strzetelski W., 2006b. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje paleozoiku. W: Górecki W. (red.), Ministerstwo Środowiska, ZSE AGH, 216-219.
• Szczepański A., 1990. Atlas wód geotermalnych Niżu Polskiego. W: Górecki W. (red.), ISE AGH Kraków, Okręgowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 103-116.
• Szczepański A., 1995. Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim. W: Górecki W. (red.), Towarzystwo Geosynoptyków Geos, 12-19.
• Szyperko-Teller A., 1982. Litostratygrafia pstrego piaskowca na Pomorzu Zachodnim. Kwartalnik Geologiczny, 26, 2, 341-368.
• Szyperko-Teller A., 1987. Stratygrafia i rozwój sedymentacji. Trias dolny - rozwój sedymentacji i ukształtowanie basenu. W: Budowa geologiczna wału pomorskiego i jego podłoża, Prace PIG, 119, 92.
• Szyperko-Teller A. & Kuberska M. 1997. Trias dolny. Litostratygrafia i litofacje. W: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce, Prace PIG, 153, 112-121.
• Sikorska M. & Pacześna J., 1997. Quartz cementation in Cambrian sandstones on the back- ground of their burial history (Polish part of the East European Craton). Geological Quartenary, 41-03, 265-273.
• Wolnowski T., 2003. Prognoza zasobności czerwonego spągowca w basenie permskim Niżu Polskiego w świetle nowych technik poszukiwawczych. Nafta - Gaz, 11, 536-546.
• Wolnowski T., 2007. Perspektywy poszukiwań złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na Niżu Polskim. Miesięcznik Gospodarczy Nowy Przemysł - Wiadomości Naftowe i Gazownicze, 28.08.2007, http://nafta.wnp.pl.
• Żelichowski A.M:, 1983. Lithological associations in the Carboniferous in Poland. Przegląd Geologiczny, 6, 342-350.
• www.mos.gov.pl. Zestawienie koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin, udzielonych przez Ministra Środowiska – stan na 31 grudnia 2007 r. http://www.mos.gov.pl/dgikg/koncesje_geologiczne/Zestawienie_koncesji_na_poszukiwanie.pdf)