Wpływ zeszczelinowania na ropogazonośność mikroporowych piaskowców fliszowych

• Autorzy: Machowski G. , Kuśmierek J.

Warianty tytułu

EN

Influence of fracturing on oil- and gas-productivity of microporous flysch sandstones

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obiektami badań wpływu zeszczelinowania ropogazonośnych litofacji fliszu karpackiego na ich przepuszczalność i porowatość były od kilkudziesięciu lat zarówno rdzenie wiertnicze, jak i wychodnie. Badania rdzeni wiertniczych serii złożowej warstw krośnieńsko-grybowskich pola ropno--gazowego Słopnice k. Limanowej, a szczególnie całego profilu głębokiego odwiertu badawczego Kuźmina-1, wykazały istotny wpływ zwięzłości badanych serii na wzrost intensywności ich zeszczelinowania. W ostatniej dekadzie badania szczelinowatości koncentrowały się głównie na piaskowcach krośnieńskich oligocenu i inoceramowych kredy-paleocenu w obszarze wschodniej części Karpat. Prowadzono je w obrębie pól pomiarowych zlokalizowanych na wychodniach ropogazonośnych fałdów. Analiza rozległego zbioru danych przetworzonych na uśrednione parametry zbiornikowe wykazała, że efektywna porowatość szczelinowa całej populacji makroszczelin jest niska i tylko w pojedynczych przypadkach przekracza 1%. Natomiast całkowita przepuszczalność szczelinowa waha się w szerokim zakresie od ułamków do setek milidarcy (mD). Znamienne jest, że wyniki laboratoryjnych badań próbek skał z badanych serii piaskowcowych dokumentowały na ogół ich znikomą przepuszczalność międzyziarnową (zwykle poniżej 0.1 mD), związaną z dominującym udziałem mikroporów.

EN

For tens of years the influence of fracturing of oil- and gas-bearing Carpathian flysch lithofacies on their permeability and porosity has been studied on drill cores and in outcrops. The analyses of cores from the reservoir series of the Krosno-Grybów Beds in the Słopnice near Limanowa oil and gas field, and particularly of the whole section of the Kuźmina-1 deep well, have proved strong influence of solidity of the studied series on their fracturing intensity. During the last decade the fracturing studies have been focused on the Oligocene Krosno Sandstones and Cretaceous-Paleocene Inoceramian Sandstones in the Eastern Polish Carpathians. The investigations have been carried out in measurement fields located within outcrops of oil- and gas-bearing folds. Analysis of a large set of data processed into averaged reservoir parameters has proved that the effective fracture porosity for the whole population of macrofractures is low and only rarely exceeds 1%. Total fracture permeability varies widely, from fractions of millidarcy to several hundred millidarcy (mD). It is characteristic that results of laboratory measurements of rock samples from the studied sandstone series have documented, in general, their insignificant intergranular permeability (usually less than 0.1 mD), related to predominant contribution of micropores.

Słowa kluczowe

PL

Karpaty zewnętrzne; litofacje fliszowe; parametry petrofizyczne; makro i mikroszczelinowatość; prospekcja naftowa

EN

Outer Carpathians; flysch lithofacies; petrophysical parameters; macro- and micro-fracturing; prospecting for petroleum deposits

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 34, z. 3
• Strony: 385--403
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Machowski G.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Surowców Energetycznych; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Kuśmierek J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Surowców Energetycznych; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Bachleda-Curuś T. & Semyrka R., 1992. Badania porozymetryczne typowych skał zbiornikowych. W: Kuśmierek J. et al. (eds.), Dokumentacja projektu badawczego KBN nr 9 0427 91 01, Arch. ISE AGH, Kraków, wydruki 1-78.
• Bachleda-Curuś T. & Semyrka R., 1995. Analiza porozymetryczna. W: Zastosowanie zintegrowanych modeli geodynamicznych i petrofizycznych dla prognozowania potencjału naftowego, Proj. Cel. Nr 99319 93 C/1599, KBN-PGNiG, Warszawa, 6—8.
• Baczyński A. et al., 1992. Zestawienie parametrów charakteryzujących cechy zbiornikowe, miąższość i litologię oraz nasycenie płynami kompleksów stratygraficznych fliszu karpackiego w wybranych profilach wierceń. W: Dokumentacja projektu badawczego KBN nr 9 0427 91 Ol, Arch. ISE AGH, Kraków, 1-26.
• Baldwin B. & Butler C.O., 1985. Compaction Curves. AAPG Bulletin, 69, 4, 622-626.
• Borys Z., Cisek B. & Czernicki J., 1989. Nowe perspektywy poszukiwań złóż węglowodorów w piaskowcach dolnej kredy jednostki skolskiej w Karpatach. Nafta, 10, 142-147.
• Ciechanowska M. et al., 1993. Interpretacja profilowań geofizyki wiertniczej w zakresie wyznaczania uśrednionych parametrów petrofizycznych i potencjałów macierzystości karpackiej formacji ropogazonośnej. W: Dokumentacja projektu badawczego KBN nr 9 0427 91 01, Arch. ISE AGH, Kraków, 1-17.
• Ciechanowska M. et al., 1995. Kompleksowa interpretacja profilowań geofizyki wiertniczej. W: Zastosowanie zintegrowanych modeli geodynamicznych i petrofizycznych dla prognozowania potencjału naftowego, Proj. Cel Nr 99319 93 C/1599, KBN-PGNiG, Warszawa, 1-244.
• Dadlez R. & Jaroszewski W., 1994. Tektonika. Wyd. Nauk. PWN, 1-743.
• Geological atlas of the outer Carpathians and their foreland 1: 500 000, 1988-89. Poprawa D. & Nemcok J. (coord.), PIG, Warszawa.
• Gładysz M., Kuśmierek J. & Stefaniuk M., 1990. Wyniki badań mikroszczelin w próbkach rdzeni z otworu Kuźmina-1. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geosynoptyka i Geotermia, 3-4, 125-131.
• Golf-Racht T.D. van, 1982. Fundamentals of fractured reservoir engineering. Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam - Oxford - New York, 1-710.
• Jawor E., Jawor W. & Pieniążek J., 1974. Dokumentacja geologiczna złoża ropy naftowej Słopnice. Arch. PPN, Kraków, 1-203.
• Karnkowski P., 1993. Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. T. 2: Karpaty i zapadlisko przedkarpackie. Towarzystwo Geosynoptyków GEOS, Kraków, 1-254.
• Karnkowski P., Palij A., Borys Z. & Cisek B., 1988. Budowa geologiczna polskich Karpat Wschodnich i perspektywy ropo- i gazonośności. Nafta, 1-2, 1-4.
• Kozikowski H., 1967. Uwagi o roli i znaczeniu makroszczelinowatości w Karpatach fliszowych. Biuletyn Instytutu Naftowego, 67, 21-22.
• Kulczycki W., 1959. Zagadnienie porowatości, szczelinowatości i przepuszczalności pokładów ropnych i gazowych w Karpatach Środkowych. Nafta, 4, 102-108.
• Kuśmierek J. et al., 1975. Badania szczelinowatości skał zbiornikowych. W: Wyjaśnienie warunków akumulacji złoża Słopnice, Problem węzłowy, zadanie 01.01.01 a, Arch. IGNiG, Kraków, 1-82
• Kuśmierek J., 1989. Przymiar intersekcyjny do określania kąta i kierunku upadu szczelin w rdzeniach wiertniczych. Przegląd Geologiczny, 10, 516-518.
• Kuśmierek J. & Stefaniuk M., 1989. Metody i wyniki badań makroszczelin w rdzeniach z otworu Kuźmina-1. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geosynoptyka i Geotermia, 3-4, 119-124
• Kuśmierek J. & Machowski G., 2004a. Pomiarowo-interpretacyjne innowacje w bezpośrednich badaniach szczelinowatości serii ropogazonośnych: w profilach odwiertów i odsłonięć powierzchniowych. Nafta - Gaz, 60, 4, 190-201
• Kuśmierek J. & Machowski G., 2004b. Szczelinowatość ropogazonośnych litofacji fliszu karpackiego i jej wpływ na cechy zbiornikowe skał - przegląd wyników. Nafta - Gaz, 60, 10, 499-512.
• Kuśmierek J. & Semyrka R. 2003. Zmienność cech zbiornikowych przestrzeni porowo- -szczelinowej piaskowców karpackich i ich kwalifikacja naftowa. Przegląd Geologiczny, 51, 9, 732-743.
• Kuśmierek J. (red.), 2001. Charakterystyka parametrów petrofizycznych fliszowych serii ropo- gazonośnych Karpat polskich. Polish Journal of Mineral Resources, 4, 2001, 1-165.
• Lenk T., 1969. Metodyka badań szczelinowatości roponośnych wapieni jury Przedgórza Karpat. Nafta, 2, 1-3.
• Lenk T. & Ciechanowska M. (red.), 1994. Estymacja szczelinowatości skał węglanowych. Prace IGNiG, 80, 1-123.
• Lenk T., 1972. Metody badań szczelinowatości skał. Prace Instytutu Naftowego, 110, Katowice, 1-35.
• Lenk T., 1980. Znaczenie badań szczelinowatości skał w poszukiwaniach naftowych. Nafta, 12, 397-400.
• Leśniak G. & Darłak B., 1995. Laboratory investigation of petrophysical properties of fracture and vugged rocks. Proceedings of Conference on Modern Exploration and Improved Oil and Gas Recovery Methods, Cracow 12-15.09.1995, 203-204.
• Liszkowski J. & Stochlak J.(red.), 1976. Szczelinowatość masywów skalnych. Wydawnictwa Geologiczne, 1-312.
• Machowski G. & Kuśmierek J., 2004. Wpływ zwięzłości na typ skał zbiornikowych karpackiej formacji naftowej. Prace Instytutu Nafty i Gazu, 130, 109-112.
• Machowski G., 2006. Reservoir characteristics of the oil-bearing Krosno Sandstones in the Upper San River drainage area (Polish Carpathians). W: Problems of geology and oil-and-gas potential of the Carpathian Mts, Lviv, Ukraine, 272-274.
• Machowski G., 2008. Parametry zbiornikowe mikroporowo-szczelinowych piaskowców krośnieńskich w ropogazonośnej strefie centralnego synklinorium karpackiego (praca doktorska - w przygotowaniu).
• Marcinkowski A. & Szewczyk E., 2008. Produktywność karpackich skał zbiornikowych w świetle historii wydobycia węglowodorów. Geologia (kwartalnik AGH), 34, 3.
• Paduszyński J., 1965. Szacowanie gęstości mikroszczelin metodą trawersów losowych. Nafta, 1, 2-3.
• Semyrka G. & Vo Duc Tinh, 1976. Badanie szczelinowatości skał zbiornikowych w profilach wierceń rejonu Słopnic. Bibl. WGGiOŚ, Kraków, 1-91 (praca dyplomowa).
• Semyrka R., 1985. Uwarunkowania roponośności dolomitu głównego na obszarze Pomorza Zachodniego. Prace Geologiczne PAN, 129, Wydawnictwa Geologiczne, 1-113.
• Smechov J.M. (red.), 1962. Trescinovatost' gornych porod i trescinnovye kollektory. Trudy WNIGRI, 193, Leningrad, 1-120.
• Such P. et al., 1995. Badania porozymetryczne. W: Kruczek J. et al. (eds), Ocena zasobów prognostycznych polskich Karpat fliszowych na tle budowy geologicznej i potencjału węglowodorowego karpackich jednostek strukturalnych. Blok III, Archiwum PGNiG, 11-19.
• Such P. et al., 2007. Prognozowanie cech petrofizycznych formacji ropogazonośnych i kwalifikacja naftowa potencjalnych skał zbiornikowych, blok V. W: Badania transgraniczne wgłębnych struktur..., projekt badawczy Ministerstwa Nauki i Informatyzacji nr DWM/1818-1/2N 2005, Arch. KSE AGH, Kraków, 1-65.
• Wendorff M., 1986. Excursion No. B-7. 3. Facies relationships in the Krosno Beds in the eastern part of the Silesian tectonic unit: an outline of qualitative and quantitative analysis. 7th European Regional Meeting Kraków — Poland. Excursion Guidebook, Teisseyre A.K. (Ed.), Ossolineum, Wrocław, 121-125.
• Żytko K., 1969. Budowa geologiczna Karpat pomiędzy dorzeczem Strwiąża a Wetliną w Bieszczadach. Archiwum PIG, Oddział Karpacki, Kraków (niepubl.), 1-144.