Jedno- i dwuwymiarowe modelowania numeryczne procesów generowania, ekspulsji i migracji węglowodorów w utworach karbonu południowo-wschodniej części rowu lubelskiego

• Autorzy: Wróbel M. , Kotarba M. J. , Kosakowski P.

Warianty tytułu

EN

1-D and 2-D numerical modelling of hydrocarbon generation, expulsion and migration processes in Carboniferous strata in the south-western part of the Lublin Trough

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przeprowadzono analizę generacyjną węglowodorów w utworach karbonu w południowo-wschodniej części rowu lubelskiego za pomocą numerycznych modelowań programami BasinMod 1- i 2-D. Na podstawie wyników analiz geochemicznych wydzielono w utworach karbonu poziomy skał macierzystych. Skały macierzyste utworów karbonu rowu lubelskiego charakteryzują się dobrymi własnościami macierzystości i obecnością gazotwórczego kerogenu IlI typu. W jednowymiarowych modelowaniach numerycznych, po skalibrowaniu pomierzonych wartości dojrzałości termicznej z wielkością erozji, dokonano identyfikacji faz węglowodorowych w utworach karbonu w profilach odwiertów Komarów IG-1, Grabowiec IG-4 i Terebin IG-5. W dwuwymiarowych modelowniach wzdłuż przekroju Komarów - Terebin uzyskano przestrzenny rozkład transformacji kerogenu skał macierzystych karbonu i sumaryczne ilości wygenerowanych węglowodorów. Wykazano, że jedynie w okolicach Komarowa i Grabowca możliwe było zachowanie węglowodorów. Przeprowadzona analiza naftowa dowiodła, że intensywna erozja w paleozoiku rozformowała potencjalne pułapki złożowe, a brak regionalnego uszczelnienia mezozoicznego pozwolił na rozproszenie resztkowych ilości węglowodorów.

EN

In the paper authors carried out the petroleum analysis of Carboniferous strata in the south-eastern part of Lublin Trough by means of BasinMod 1- & 2-D numerical modelling. Results of geochemical analyses allowed to determine source rocks in three complexes of Carboniferous strata. Carboniferous source rocks have good petroleum potential and contain type III kerogen. In one dimensional numerical modelling, measured thermal maturity values had been calibrated of erosion quantity, it provided to identification of hydrocarbon phases in Komarów IG-1, Grabowiec IG-4 and Terebin IG-5 wells. Two dimensional modelling along Komarów - Terebin cross-section gave a spatial view on transformation ratio of kerogen and total amount of generated oil and gas. It is pointed, that hydrocarbons could be retained only in Komarów and Grabowiec area. Petroleum analyses reveal also, that intensive Paleozoic erosion ruined previously formed traps and lack of regional Mesozoic overburden caused the dispersion of residual hydrocarbons.

Słowa kluczowe

PL

karbon; rów lubelski; analiza naftowa; modelowania 1- i 2-D

EN

Carboniferous strata; Lublin trough; petroleum analysis; 1- and 2-D modelling

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 34, z. 2
• Strony: 171--193
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wróbel M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Analiz Środowiskowych i Kartografii; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Kotarba M. J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Analiz Środowiskowych i Kartografii; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Kosakowski P.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Analiz Środowiskowych i Kartografii; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Ammosow I.I., Gorszkow W.I. & Greczisznikow N.P., 1980. Paleotemperatury preobrazowanija nieftigazonosnych otlozenij. Izdanije “Nauka”, Moskwa.
• BMRM 1-D, 2000. BasinMod/TM 1-D reference Manual. Platte River Association, Boulder Colorado.
• BMRM 2-D, 2000. BasinMod/TM 2-D Reference Manual. Platte River Association, Boulder, Colorado
• Botor D. & Kosakowski P., 2000. Zastosowanie modelowań numerycznych do rekonstrukcji paleotemperatur i procesów generowania węglowodorów. Przegląd Geologiczny, 48, 2, 154-161
• Botor D., Kotarba M. & Kosakowski P., 2002. Petroleum generation in the Carboniferous strata of the Lublin Trough (Poland): an integrated geochemical and numerical modelling approach. Organic Geochemistry, 33, 4, 461-476.
• Burzewski W., Kotarba M.J., Botor D., Kosakowski P. & Słupczyński K., 1998. Modelowania procesów generowania i ekspulsji węglowodorów w utworach młodszego paleozoiku obszaru radomsko-lubelskiego i pomorskiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 165 ,273-284.
• Helcel-Weil M. & Dzięgielowski J., 2003. Basen lubelski — wyniki złożowe dotychczasowych prac i ich znaczenie dla dalszych poszukiwań. Przegląd Geologiczny, 51, 9, 764-770.
• Gradstein F.M. & Ogg J.G., 1995. A Phanerozoic time scale. Episodes, 19, 1, 2, 3-5.
• Kaczyński J., 1984. Perspektywy ropo-gazonośności Lubelszczyzny. Przegląd Geologiczny, 6, 330—333.
• Kaczyński J., 2005. Podsumowanie geologii rozpoznanych złóż i przejawów węglowodorów w rowie lubelskim. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego. Warszawa (praca niepublikowana).
• Karnkowski P.H., 2003. Karboński etap rozwoju basenu lubelskiego, jako główne stadium generacji węglowodorów w utworach młodszego paleozoiku Lubelszczyzny – wyniki modelowań geologicznych (PetroMod). Przegląd Geologiczny, 51, 9, 783-790.
• Karwasiecka M. & Wilk S., 2003. Wyniki badań gęstości strumienia cieplnego Ziemi w obszarze Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Wiertnictwo Nafta Gaz (rocznik AGH), 20, 1, 111—120
• Kotarba M.J., Więcław D., Kosakowski P., Kowalski A. & Kowalski T., 2005. Skały macierzyste. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Kosakowski P., Wróbel M., Kotarba M. & Burzewski W., 2005. Numeryczne modelowanie procesów generowania ekspulsji i migracji węglowodorów w utworach młodszego paleozoiku rowu. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Miłaczewski L., Narkiewicz M. & Waksmundzka M.I., 2005. Podstawowy podział stratygraficzno-naftowy. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Narkiewicz M., Krzywiec P. & Miłaczewski L., 2005. Budowa geologiczna — tektonika. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Nieć M. (red.) 2002. Zasady dokumentowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i metanu w pokładach węgla. Ministerstwo Środowiska, Departament Geologii i Koncesji Geologicznych, Komisja Zasobów Kopalin, Warszawa.
• Peters K.E. & Cassa M.R., 1994. Applied source rock geochemistry. W: Magoon L.B. & Dow W.G. (eds), The Petroleum System — from source to trap, AAPG Memoir, 60, 93-120.
• Poelchau S., Baker D.R., Hantschel T.H., Horsfield B. & Wygrala B., 1997. Basin simulation and the design of conceptual basin model. W: Welte D.H., Horsfield B. & Baker D.R. (eds), Petroleum and Basin Evolution, Springer-Verlag, Berlin, 3--62.
• Porzycki J., 1988. Charakterystyka litologiczno-sedymentologiczna karbonu. W: Dembowski Z. & Pyrzycki J. (red.), Karbon Lubelskiego Zagłębia Węglowego, Prace Instytutu Geologicznego, 122, 40-76.
• Semyrka R., Jarzyna J., Bała M., Papiernik B., Kaźmierczuk-Kotuła M., Machowski G., Przystaś G., Wawrzyniak K& Zając A., 2005. Charakterystyka skał zbiornikowych na podstawie wyników badań laboratoryjnych i profilowań geofizyki otworowej. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Skompski S., 1998. Regional and global chronostratigraphic correlations level in the late Visean to Westphalian succession of the Lublin Basin (SE Poland). Geological Quarterly, 42, 2, 121-130.
• Ungerer P., Burrus J., Doligez B., Chenet P. & Bessis F., 1990. Basin evaluation by integrated 2-D modelling of heat transfer, fluid flow, hydrocarbon generation and migration. Bulletin AAPG, 74, 3, 309-335.
• Ungerer P., 1993. Modelling of petroleum generation and expulsion — an update to recent reviews. W: Dore A.G. (ed.), Basin Modelling: Advances and Applications, NPF Special Publication 3, Elsevier, Amsterdam, 219-232.
• Welte D.H. & Yalcin M.N., 1988. Basin modelling — a new comprehensive method in petroleum geology. Organic Geochemistry, 13, 141-151.
• Waksmundzka M.I., 1998. Architektura depozycyjna basenu karbońskiego Lubelszczyzny. W: Analiza basenów sedymentacyjnych Niżu Polskiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa, 165, 89-100.
• Waksmundzka M.I., 2005. Architektura depozycyjna karbonu. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Wróbel M., 2005. Modelowania procesów generowania i ekspulsji węglowodorów w utworach karbonu wybranych profili rowu lubelskiego (rejon Komarowa). Biblioteka WGGiOŚ, AGH, Kraków (praca magisterska).
• Zawisza L., 2005. Zestawienie i przetworzenie wyników opróbowań poziomów zbiornikowych dla ustalenia wielkości ciśnień złożowych i gradientów ciśnień w analizowanych profilach odwiertów. W: Narkiewicz M. & Kotarba M.J. (red.), Budowa geologiczna i system naftowy rowu lubelskiego a perspektywy poszukiwawcze, Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa (praca niepublikowana).
• Żelichowski A.M., 1972. Rozwój budowy geologicznej obszaru między Górami Świętokrzyskimi i Bugiem. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 263, 1--97.
• Żelichowski A.M., 1983. Tektonika niecki brzeżnej i jej podłoża między Warszawą a Dęblinem w strefie uskoku Grójca. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 344, 199—224.