Zintegrowana biostratygrafia węglanowych osadów warstw cieszyńskich w polskich Karpatach Zachodnich

• Autorzy: Olszewska B. , Szydło A. , Jugowiec-Nazarkiewicz M. , Nescieruk P.

Warianty tytułu

EN

Integrated biostratigraphy of carbonate deposits of the Cieszyn Beds in the Polish Western Carpathians

• Konferencja: JURASSICA VII : Żywiec/Stramberk, 27--29.09.2008 : artykuły wprowadzające i objaśnienia do wycieczki terenowej. --- Na k. tyt. dod.: Utwory przełomu jury i kredy w zachodnich Karpatach fliszowych polsko-czeskiego pogranicza
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę stratygraficzną dolnych łupków i wapieni cieszyńskich w oparciu o zróżnicowane spektrum mikroskamieniałości. Rozmieszczenie i migracja tych mikroorganizmów do basenu cieszyńskiego, usytuowanego na południowej krawędzi Platformy Zachodnioeuropejskiej, były określone jego geotektoniczną transformacją. Pozycję niefliszowych, węglanowych utworów basenu (dolne łupki cieszyńskie i dolna część wapieni cieszyńskich) określają zespoły tytońskich mikroskamieniałości z pojedynczymi elementami późnego kimerydu. Natomiast sedymentacja węglanowych turbiditów (wyższa część wapieni cieszyńskich) miała miejsce głównie w okresie berias - walanżyn z prawdopodobną kontynuacją do (?późnego) hoterywu.

EN

Microfossils from the Tithonian-(?Late) Hauterivian carbonate deposits of the Cieszyn Beds (Lower Cieszyn Shales and Cieszyn Limestones) are reviewed. The distribution and migration of microorganisms into the Carpathian (Cieszyn) Basin were determined by geotectonic transformation of the Cieszyn Basin situated on the southern margin of the Western European Platform. The age of the nonflysch carbonate deposition in the Cieszyn basin (Lower Cieszyn Shales, and lower part of the Cieszyn Limestones) is documented by Tithonian calcareous microfossils accompanied by Late Kimmeridgian elements whereas the development of carbonate turbidite deposition in the Beriassian - Valanginian time (Cieszyn Limestones), probably continued up to the (?Late) Hauterivian.

Słowa kluczowe

PL

biostratygrafia; tintinidy; wapienne dinocysty; wapienny nanoplankton; otwornice; tyton-hoteryw; warstwy cieszyńskie; Karpaty Zachodnie; Polska

EN

biostratigraphy; tintinnids; calcareous dinocysts; calcareous nannoplankton; foraminifers; Tithonian-(?Late) Hauterivian; Cieszyn Beds; Western Outer Carpathians; Poland

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 34, z. 3/1
• Strony: 33--59
• Opis fizyczny: Bibliogr. 63 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Olszewska B.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki; ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Szydło A.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki; ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Jugowiec-Nazarkiewicz M.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki; ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Nescieruk P.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki; ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• Arkell W.J., 1956. Jurassic geology of the world. Oliver and Boyd, 806.
• Bieda F., Geroch S., Koszarski L., Książkiewicz M. & Żytko K., 1963. Stratigraphie des Carpates Externes polonaises. Biuletyn Insytutu Geologicznego, 181, 1-174.
• Bielecka W. & Geroch S., 1977. Quelques Foraminiferes du Jurassique superieur des Carpathes externes polonaises. Annales Mines Geologie, 28, 185-199.
• Blaszke F., 1911. Zur Tithonfauna von Stramberg in Mahren. Annales Naturhistorische Hofmuseums, 25, 143-220.
• Borza K., 1969. Die Mikrofazies und Mikrofossilien des Oberjuras und der Unterkreide der Klippenzone der Westkarpaten. Slovenska Akademia Vied, Bratislava, 1-114.
• Bralower T.J. et al., 1989. Calcareous nannofossils zonation of the Jurassic-Cretaceous boundary interval and correlation with the geomagnetic polarity timescale. Marine Micropaleontology, 14, 153-235.
• Burtan J., Konior K. & Książkiewicz M., 1937. Mapa geologiczna Karpat Śląskich. Wyniki badań i objaśnienia do mapy. Polska Akademia Umiejętności, Wydawnictwo Śląskie, Kraków, 1-70.
• Cecca F. & Rehanek J., 1991. First correlation between the late Jurassic ammonite and „microproblematic" biostratigraphic scales. Results from Marches Apennines (Central Italy). Compte Rendues Academie des Sciences, Paris, 313, II, 1414-1446.
• Gąsiorowski S.M., 1961. Nowe dane o wieku warstw cieszyńskich serii śląskiej. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Nauk PAN, Oddział w Krakowie, I—VI, 313-314.
• Gąsiorowski S.M., 1962. Aptychi from the Dogger, Malm and Neocomian in the Western Carpathians and their stratigraphical value. Studia Geologica Polonica, 10, 1-144.
• Geroch S., 1959. Stratigraphic significance of arenceous Foraminifera in the Carpathian Flysch. Palaonologische Zeitschrift, 33, 1\2,
• Geroch S., 1960. Zespoły mikrofauny z kredy i paleogenu serii śląskiej w Beskidzie Śląskim. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 153, 5, 7-73.
• Geroch S., 1961. Pseudoreophax nowy rodzaj otwornic z dolnej kredy Karpat fliszowych. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 31, 1, 159-163.
• Geroch S. & Gradziński R., 1955. Stratygrafia serii podśląskiej żywieckiego okna tektonicznego. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 24, 3-62.
• Geroch S. & Kaminski M.A., 1995. An emendation of some Cretaceous species of "Reophax" (Foraminiferida) from the northwest Europe and Poland. W: Kaminski M.A, Geroch S. & Gasiński M.A. (eds), Proceedings of the Fourth International Workshop on Agglutinated Foraminifera. Grzybowski Foundation Special Publication, 3, 117-122.
• Geroch S. & Nowak W., 1963. Profil dolnej kredy śląskiej w Lipniku koło Bielska. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 33, 2, 241-258.
• Geroch S. & Nowak W., 1984. Proposal of zonation for the Late Tithonian—Late Eocene, based upon arenaceous Foraminifera from the Outer Carpathians, Poland. W: Oertli H.J. (Ed.), Bentos'83; 2nd International Symposium Benthic Foraminifera (Pau, April 11-15/4/1983), Elf Aquitaine, Esso REP et Total CFP, 225-239.
• Geroch S. & Olszewska B., 1990. The oldest assemblages of agglutinated foraminifers of the Polish Flysch Carpathians. W: Hemleben Ch. et al. (eds), Paleoecology, Biostratigraphy Paleoceanography and Taxonomy of Agglutinated Foraminifera, Kluwer Academic Publishers, NATO ASI Series, ser. C: Mathematical and Physical Science, 327, 525-538.
• Geroch S.. Jednorowska A., Książkiewicz M. & Liszkowa J., 1967. Stratigraphy based upon microfauna in the Western Polish Carpathians. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 211, 185-267.
• Golonka J. Oszczypko N. & Ślączka A., 2000. Late Carboniferous—Neogene geodynamic evolution and paleogeography of the Circum-Carpathian region and adjacent areas. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 70, 107-136.
• Grabowski J., Krzemiński L., Nescieruk P., Szydło A., Paszkowski M., Pecskay Z. & Wójtowicz A., 2003. Geochronology of teschenitic intrusions in the Outer Western Carpathians of Poland — constraints from 40K/40Ar ages and biostratigraphy. Geologica Carpathica, 54, 385-393.
• Gutowski J., Popadyuk I.V. & Olszewska B., 2005. Late Jurassic-earliest Cretaceous evolution of the epicontinental sedimentary basin of southeastern Poland and Western Ukraine. Geological Quarterly, 49, 31-44.
• Hamilton G. 1982. Triassic and Jurassic Calcareous Nannofossils. W: Lorol A.R. (Ed.), A stratigraphical index of calcareous nannofossils. British Micropaleontological Society, 136-167
• Haq B.U. 1988. Trasgressions, climatic change and diversity of calcareous nannoplankton. Marine Geology, 15, M25-M30.
• Kokoszyńska B., 1949. Stratygrafia dolnej kredy północnych Karpat fliszowych. Państwowy Instytut Geologiczny, Prace, 6, 1-99.
• Lakowa I., Stoykova K. & Ivanova D., 1997. Tithonian to Valanginian bioevents and integrated zonation on calpionellids, calcareous nannofossils and calcareous dinocysts from the western Balcanides, Bulgaria. Mineralia Slovaca, 29, 301-303.
• Mencik E. & Vasicek Z., 1983. Godulsky vyvoj slezske jednotky. W: Mencik E. et al. Geologie Moravskoslezskych Beskyd. Oblastni regionalni geologie CSR. Ustr. ust. geol. Praha 16-30,
• Nescieruk P. & Szydło A., 2001. Record of shallow-water sedimentation in the Silesian Basin in the Uppermost Jurassic (Western Outer Carpathians). Biuletyn Instytutu Geologicznego, 396, 110-111.
• Nowak W., 1963. Spostrzeżenia nad występowaniem niektórych planktonicznych mikroorganizmów w utworach górnego malmu i neokomu Karpat Bielskich. Kwartalnik Geologiczny, 7, 552-554.
• Nowak W., 1965. Uwagi o rozwoju i pozycji stratygraficznej utworów z profilu Góry Zamkowej w Cieszynie. Kwartalnik Geologiczny, 9, 4, 945-946.
• Nowak W., 1968a. Rozwój i pozycja stratygraficzna utworów z profilu Góry Zamkowej w Cieszynie nad Olzą. Kwartalnik Geologiczny, 11, 2, 335-356.
• Nowak W., 1968b. Stomiosferidy warstw cieszyńskich (kimeryd-hoteryw) polskiego Śląska Cieszyńskiego i ich znaczenie stratygraficzne. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 38, 2-3, 275-327.
• Nowak W., 1970. Zagadnienia litologicznej i stratygraficznej korelacji wapieni cieszyńskich na obszarze Kotliny Żywieckiej. Sprawozdanie z Posiedzeń Państwowego Instytutu Geologicznego, 14, 2, 916-917.
• Nowak W., 1973. Karpaty zewnętrzne (fliszowe). W: Sokołowski S. (Ed.), Budowa geologiczna Polski t. 1, Stratygrafia cz. 2, Mezozoik. Wyd. Geol., Warszawa: 389~08, 464-469.
• Nowak W., 1975. Przejawy fazy młodokimeryjskiej na obszarze zachodniej części Karpat fliszowych i ich wpływ na rozwój warstw cieszyńskich. Kwartalnik Geologiczny, 19, 4, 445-447.
• Nowak W., 1986. Rozwój oraz próba rozpoziomowania „nierozdzielonych wapieni cieszyńskich" (rec. formacji wapieni z Goleszowa). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 30, 2, 412-413.
• Olszewska B.,1984. Interpretacja paleoekologiczna otwornic kredy i paleogenu polskich Karpat zewnętrznych. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 346, 7-53.
• Olszewska B., 1997. Foraminiferal biostratigraphy of the Polish Outer Carpathians: a record of basin history. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 67, 325-337.
• Olszewska B., 1999. Thin-sections microbiostratigraphy of the well Zagórzyce 6. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 387, 149-153.
• Olszewska B., 2001. Stratygrafia malmu i neokomu podłoża Karpat fliszowych i zapadliska w świetle nowych danych mikropaleontologicznych. Przegląd Geologiczny, 49, 451.
• Olszewska B., 2004. Próba korelacji wydzieleń stratygraficznych górnej jury w podłożu Karpat zewnętrznych i zapadliska na podstawie mikroskamieniałości. Tomy Jurajskie, 2, 165.
• Olszewska B., 2005. Microfossils of the Cieszyn Beds (Silesian Unit, Polish Outer Carpathians) - a thin section study. Polish Geological Institute Special Papers, 19, 1-39.
• Oppel A., 1865. Uber die Tithonische Etage. Zeitschriften Deutschen Geologische Geselschaft, 17, 535-558.
• Perch-Nielsen K., 1979. Calcareous Nannofossils from the Cretaceous between the Nord Sea and the Mediterranean. IUGS Series A, 6, 223-272.
• Perch-Nielsen K., 1985. Mesozoic calcareous nannofossils. W: Bolli H.M., Saunders J.B. & Perch- -Nielsen K. (eds), Plankton Stratigraphy. Cambridge Univ. Press, Cambridge, 329-426.
• Peszat C., 1967. Rozwój historyczny i warunki sedymentacji wapieni cieszyńskich. Prace Geologiczne PAN, 44, 1-94
• Rehakova D., 2000a. Calcareous dionoflagellate and calpionellid bioevents versus sea-level fluctuations recorded in the West-Carpathian (Late Jurassic/Early Cretaceous) pelagic environments. Geologica Carpathica, 51, 229-243
• Rehakova D., 2000b. Evolution and distribution of the late Jurassic and Early Cretaceous calcerous donoflagellates recoirded in the Western Carpathian pelagic carbonate facies. Mineralia Slovaca, 32, 79-88
• Sujkowski Z., 931. Etude petrographique du Cretace de Pologne. La serie de Lublin et SA compraison avec la craie blanche. Sprawozdania Państwowego Instytutu Geologicznego, 6, 485-612
• Szajnocha W., 1922. Wapienie cieszyńskie w Goleszowie na Śląsku. Polska Akademia Umiejętności. Rozprawy Wydziału matematyczno-przyrodniczego, 61, 43-66
• Szydło A., 1997. Biostratigraphical and paleoecological significance of small foraminiferal assemblages of the Silesian (Cieszyn) Unit, Polish Western Carpathians. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 67, 345-354
• Szydło A., 1999. Paleobiogeographical remarks of Tithonian-Berriasian foraminifers in the Polish Outer Carpathians. Geologica Carpathica, 50, 76-77
• Szydło A. & Jugowiec M., 1999. Foraminifera and calcareous nanoplankton assemblages from?Tithonian-Neocomian „Cieszyn Beds” (Silesian Unit, Polish Western Carpathians). Geologica Carpathica, 50, 2, 1-9
• Szydło A., 2004. The distribution of agglutinated foraminifers in the Cieszyn Basin. Polish Outer Carpathians. W: Bubik M. & Kamiński M.A. (eds), Proceedings of the Sixth International Workshop on Agglutinated Foraminifera. Grzybowski Foundation Special Publication, 8, 451-460
• Szydło A., 2005a. Otwornice warstw cieszyńskich z obszaru Pogórza Cieszyńskiego (Karpaty zewnętrzne). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 415, 59-95
• Szydło A., 2005b. Benythic foraminiferal morphogroups and taphonomy of the Cieszyn beds (Tithonian-Neocomian, Polish Outer Carpathians). Studia Geologica Polonica, 124, 199-214
• Szymankowska F., 1981. Stratygrafia osadów kredy dolnej fliszowych Karpat zewnętrznych na podstawie amonitów. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 331, 21, 57-65
• Thierstein H.R., 1976. Mesozoic calcareous nanoplankton biostratigraphy of marine sediments. Marine Micropaleontology, 1, 325-362
• Winid F.H., 1978. Western North Atlantic Upper Jurassic calcareous nannofossils biostratigraphy. Initial Report of Deep Sea Drilling Project, 44, 761-73
• Worsley T.R., 1971. Calcareous nannofossil zonation of Jurassic and Lower Cretaceous sediments from Western Atlantic. W: Farinacci A. (Ed.), Proceedings II Planctonic Conference, Roma 1970, 1301-22. Edizioni Tecnoscienza
• Uhlig V., 1902. Uber die Cephalophodenfauna der Teschener und Grodischter Schichten. Denkschriften Kaiserlich Koniglichen Akademie der Wissenschaften, Mathematik-Naturwissenschaften Klase, 72, 1-87
• Vasicek Z., Michalik J. & Rehakova D., 1994. Early Cretaceous stratigraphy, paleogeography and life in Western Carpathians. Beringeria, 10, 3-96
• Vasicek Z., 1996. Aptychi and stratigraphy of the Lower Cretaceous in the Western Carpathians. Mitteillungen die Geologische-Palaontologische Institute Universite Hamburg, 77, 221-241.