Geodezyjne metody badania skuteczności prac zabezpieczających w wyrobiskach zabytkowych kopalń soli (na przykładzie KS "Wieliczka")

• Autorzy: Maciaszek J. , Szewczyk J.

Warianty tytułu

EN

Geodetic methods of examining the efficiency of security measures in the old workings of historic salt mines (focus on the "Wieliczka" Salt Mine)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Salt rock mass has the characteristics of plastic or semi-plastic rock mass, reacting specifically to the occurrence of post-exploitation voids in it. This specific feature is manifested in the occurrence of the process of slow convergence of old workings (both galleries and chambers). This process can be observed and predicted with large probability. The carried out analyses of the geodetic observations allows the assessment of the influence of security measures (stowing; in 2005-2010 on average 100,000 m3 were put into the workings) on the deformation process. The influence of these measures is now seen in the region of shaft "Kościuszko"; there was a significant decrease in the speed of subsidence (by nearly 60%). This is the centre of the subsidence trough, but this region is peripheral in the relation to the urban buildings and historic parts of the mine. In other regions the process of subsidence shows constant or slightly changing speed, and even small acceleration. The carried out now analysis of the distribution of the convergence speed and changes of the layout of changes in the opening of the cracks, will enable us to make further conclusions about the efficiency of security measures.

PL

Górotwór solny ma cechy górotworu plastycznego lub półplastycznego, reagującego specyficznie na istnienie w nim pustek poeksploatacyjnych. Wyrazem tej specyfiki jest występowanie tu procesu wolnego zaciskania wyrobisk górniczych (zarówno wyrobisk chodnikowych, jak i komór). Proces ten można obserwować i prognozować z dużym prawdopodobieństwem. Przeprowadzone analizy wyników geodezyjnych obserwacji pozwalają ocenić wpływ prac zabezpieczających (podsadzania; w latach 2005-2010 wprowadzano do wyrobisk kopalnianych średnio 100 000 m3 podsadzki rocznie) na proces kształtowania się deformacji. Wpływ tych zabiegów uwidacznia się obecnie w rejonie szybu "Kościuszko" - nastąpiło tam znaczne zahamowanie prędkości obniżeń (o blisko 60%). Jest to przy tym centrum niecki obniżeniowej, lecz rejon ten jest peryferyjny w stosunku do zabudowy miejskiej i zabytkowych części kopalni. W pozostałych rejonach proces obniżeń wykazuje stałą lub nieznacznie zmieniającą się prędkość, a nawet niewielkie przyspieszenie. Wykonywana obecnie analiza rozkładu prędkości konwergencji oraz zmian rozstawu szczelin umożliwi postawienie dalszych wniosków na temat skuteczności prac zabezpieczających.

Słowa kluczowe

EN

mining deformations; Wieliczka Salt Mine

PL

deformacje górnicze; Kopalnia Soli Wieliczka

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geology, Geophysics and Environment
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 38, no. 2
• Strony: 221--237
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Maciaszek J.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Szewczyk J.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Kortas G. (red.), 2004. Ruch górotworu i powierzchni w otoczeniu zabytkowych kopalń soli Wyd. IGSiE, Kraków.
• Kortas G., 2007. Przemieszczenia powierzchni nad historyczną kopalnią w Wieliczce. Przegląd Górniczy, 3.
• Nieć M., 1982. Geologia kopalniana. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
• Siembab J., 1970. Geometryzacja złóż. W: Poradnik górnika, t. 1, Wyd. Śląsk, Katowice.
• Sokoła-Szewioła V., 2011. Badanie i modelowanie czasowych zmian przemieszczeń pionowych terenu górniczego w okresie wystąpienia wstrząsu indukowanego eksploatacją ścianową. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice.