Geology, geochemistry and petrological characteristics of potash salt units from PZ2 and PZ3 Zechstein (Late Permian) cycles in Poland

• Autorzy: Czapowski G. , Tomassi-Morawiec H. , Toboła T. , Tadych J.

Warianty tytułu

PL

Charakterystyka geochemiczno-petrologiczna ogniw potasonośnych cykli PZ2 i PZ3 cechsztynu w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Analysis of archive and published geological, geochemical and petrological data on composition of potash-bearing units (Older Potash [K2] and Younger Potash [K3]) of the Polish Zechstein (Late Permian) sections (mainly sampled profiles form three salt diapirs located in central Poland: Góra, Kłodawa, Mogilno, and additionally for petrology from Inowrocław diapir as well as some data from the stratiform potash occurrences in the Foresudetic area in SW Poland) enabled to define content intervals and data statistic of main chemical components of both potash units as well as a type and content of determined evaporate minerals composed them.

PL

Praca jest próbą syntetycznego przedstawienia charakterystyki wykształcenia, geochemii, składu mineralnego i petrograficznego późnopermskich (cechsztyńskich) utworów potasonośnych, budujących dwa wydzielenia litostratygraficzne - starszą (K2) i młodszą (K3) sól potasową. Charakterystykę oparto na analizie archiwalnych i publikowanych danych, odnoszących się głównie do profili z trzech wysadów solnych z obszaru centralnej Polski: Góra, Kłodawa i Mogilno, oraz w przypadku danych petrograficznych - również do wysadu Inowrocław. Ponadto wykorzystano dane dotyczące pokładowych wystąpień soli potasowo-magnezowych na obszarze przedsudeckim.

Słowa kluczowe

EN

potash-magnesium salts; petrology; geochemistry; Late Permian (Zechstein); Poland

PL

sole potasowo-magnezowe; petrologia; geochemia; późny perm (cechsztyn); Polska

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geology, Geophysics and Environment
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 38, no. 2
• Strony: 153--188
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42, rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Czapowski G.

• Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy; ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Tomassi-Morawiec H.

• Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy; ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Toboła T.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Tadych J.

• Inowrocławskie Kopalnie Soli „Solino” SA, ul. Świętego Ducha 26A, 88-100 Inowrocław

Bibliografia

• Bednarz A. & Pasierb M., 1974. Sole magnezowo-potasowe wysadu solnego w Inowrocławiu. Arch. KGZiG, Wydz. Geologii, Geofi zyki i Ochrony Środowiska AGH, Kraków (M.Sc. Thesis).
• Braitsch O. & Herrmann A.G., 1963. Zur Geochimie des Broms in salinaren Seimenten. Teil I: Experimentelle Bestimmung der Br-Verteilung in verschiedenen naturlichen Salzsystemen. Geochimica et Cosmochimica Acta, 27, 361–391.
• Burliga S., 1995. Dessication polygons within the salt deposits of the Kłodawa Salt Mine. Abstracts of XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Kraków, Poland.
• Burliga S.,1997. Ewolucja wysadu solnego Kłodawy. Mat. Konf. „Tektonika solna regionu kujawskiego”, Uniejów 23–25.10.1997, WIND, Wrocław, 1–14.
• Burliga S., Czapowski G., Misiek G., Poborska-Młynarska K. & Garlicki A., 2004. Możliwości utrzymania produkcji w Kopalni Soli „Kłodawa” oraz koncepcji jej likwidacji w świetle obecnego rozpoznania budowy geologicznej, zagrożeń naturalnych i geomechanicznych skutków wieloletniej eksploatacji. Etap I: Aktualizacja budowy geologicznej wysadu solnego w granicach obszaru górniczego Kopalni Soli „Kłodawa” z wnioskami dla dalszego jej funkcjonowania. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze”, AGH, Kraków.
• Chandij M., 1976. Geochemiczna regionalizacja jakościowa złóż soli w kopalniach kujawskich. Prace Geologiczne PAN Oddz. w Krakowie, 91, 1–80.
• Charysz W., 1973. Cechsztyńskie piętro soli młodszych (Z3) w regionie kujawskim (Zechstein stage of Younger Salts (Z3) in Kujawy region). Prace Geologiczne, 75, 1–68.
• Czapowski G., 1993. Facies Characteristics and Distribution of the Zechstein (Upper Permian) Salt Deposits of PZ3 (Leine) Cycle in Poland). Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Earth Sciences, 41, 4, 229–237.
• Czapowski G., 2006. Permskie sole potasowo-magnezowe na obszarze centralnej i południowo- zachodniej Polski – obecny stan rozpoznania. Przegląd Geologiczny, 54, 4, 317.
• Czapowski G. & Bukowski K., 2009. Złoża soli w Polsce: aktualny stan i perspektywy zagospodarowania. Przegląd Geologiczny, 57, 9, 798–811.
• Czapowski G., Antonowicz L. & Peryt T.M., 1991. Facies and paleogeography of the Zechstein (Upper Permian) Older Halite (Na2) in Poland. Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Earth Sciences, 38, 1–4, 45–55.
• Czapowski G., Tomassi-Morawiec H., Tadych J., Grzybowski Ł. & Sztyrak T., 2009. Wykształcenie i tektonika utworów solnych cechsztynu w wysadzie solnym Góra koło Inowrocławia w świetle wyników kompleksowych badań geochemiczno-litologicznych w wybranych otworach wiertniczych. Przegląd Geologiczny, 57, 6, 494–503.
• Dawidowski S., 1976. Obecne rozpoznanie koncentracji soli potasowych młodszych (K3) w okolicy Nowej Soli i perspektywy ich gospodarczego zastosowania. Przegląd Geologiczny, 24, 9, 545–546.
• Doornenbal J.C. & Stevenson A.G. (Eds), 2010. Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area. EAGE Publications, Houten, 1–342.
• Dyląg E., 1970. Wewnętrzna budowa geologiczna północnej części wysadu solnego w Inowrocławiu.Arch. KGZiG, Wydz. Geologii, Geofi zyki i Ochrony Środowiska AGH, Kraków (M.Sc. Thesis).
• Hanczke T., 1969. Mineralogia i petrografi a soli cechsztyńskich kopalni Kłodawa. Prace Muzeum Ziemi, 16, 3–52.
• Garlicki A., 1956. Sole starsze na wysadzie kłodawskim ze szczególnym uwzględnieniem poziomów potasowo-magnezowych. AGH Kraków, CAG PIG nr 39–28/470, Warszawa.
• Garlicki A., 1991. On some Root Structures of Zechstein Salt Deposits in Poland. Proceedings of International Zechstein Symposium Hannover – Kassel 1987, Zbl. Geol. Paläont., Teil I, Heft 4, 1211–1222.
• Garlicki A., Szybist A. & Kasprzyk A., 1991. Badania pierwiastków śladowych w złożach soli i surowców chemicznych. Przegląd Geologiczny, 39, 11–12, 520–527.
• Kuhn R., 1968. Geochemistry of German potash deposits. Special Paper – Geological Society of America, 88, 427–504.
• Mattenklott M., 1994. Die Bromid- und Rubidiumverteilung in Carnallitgesteinen: Kriterie für die Genese mariner Evaporite. Technische Universität Clausthal (dissertation)
• Misiek G., 1997. Stratygrafia i wykształcenie utworów cechsztynu w wysadzie solnym Kłodawy. In: Burliga S. (red.), Tektonika solna regionu kujawskiego, Mat. Konf. Uniejów, 23–25 października 1997, WIND – J. Wojewoda, Wrocław, 20–23.
• Poborska-Młynarska K., 1984. Paleogeograficzne tło pewnej nieciągłości w sedymentacji cechsztynu salinarnego w regionie kujawskim. Mat. Konf. Nauk. Uniwersytetu A. Mickiewicza, seria geol., 11, 97–98.
• Podemski M., 1966. Sole potasowe cechsztyńskiego poziomu starszej soli potasowej (K2 z okolicy Nowej Soli. CAG PIG-PIB nr 4121/191, Warszawa.
• Podemski M., 1972a. Cechsztyńskie sole kamienne i potasowe cyklotemów Z2, Z3 w okolicach Nowej Soli. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 260, 2, 5–62.
• Podemski M., 1972b. Poziom soli potasowej starszej w rejonie Zielonej Góry. CAG PIG-PIB nr 4121/401, Warszawa.
• Podemski M., 1973a: Podsumowanie wyników dotychczasowych badań geof zycznych i Geologicznych zachodniej części niecki północno-sudeckiej w aspekcie poszukiwań złóż soli kamiennej i potasowej. CAG PIG-PIB nr DS/259, Warszawa.
• Podemski M., 1973b. Sedymentacja cechsztyńska zachodniej części monokliny przedsudeckiej na przykładzie okolic Nowej Soli. Prace Instytutu Geologicznego, 71, 1–101.
• Podemski M., 1974a. Stratygrafi a utworów cechsztyńskich zachodniej części niecki północno-sudeckiej. Kwartalnik Geologiczny, 18, 4, 729–748.
• Podemski M., 1974b. Wyniki dotychczasowych badań soli potasowych w strefie przedsudeckiej. Przegląd Geologiczny, 21, 1, 7–12.
• Podemski M., 1975. Sole cechsztyńskie w rejonie struktury Rybaki. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 286, III, 5–63.
• Satanowski L., 1973. Złoża soli w północnej części wysadu inowrocławskiego. Arch. KGZiG, Wydz. Geologii, Geofi zyki i Ochrony Środowiska AGH, Kraków (M.Sc. Thesis).
• Stańczyk-Stasik I., 1976. Utwory epigenetyczne w kopalniach soli regionu kujawskiego. Prace Geologiczne PAN Oddz. w Krakowie, 90, 1–64.
• Tarka R., 1989. Thermal Polygons in the Zechstein Salt. Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Earth Sciences, 37, 1–2, 57–61.
• Tomassi-Morawiec H., Czapowski G., Toboła T., Iwasińska-Budzyk I., Narkiewicz W., Misiek G., Janiów S. & Chęciński R., 2008a. Wzorcowe profi le bromowe jako obiektywne narzędzie dla ustalenia wieku i podziału wewnętrznego ogniw solnych cechsztynu z obszaru Polski (opracowanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego, grant KBN nr 4T12B 002 29). CAG PIG-PIB, Warszawa.
• Tomassi-Morawiec H., Czapowski G. & Sztyrak T., 2008b. Opróbowanie geochemiczne rdzeni z utworów solnych cechsztynu w otworach wiertniczych G-34, G-39 i G-16 zlokalizowanych w KS i PMTiP „Góra”. Archiwum IKS Solino SA, Inowrocław.
• Tomassi-Morawiec H., Czapowski G., Bornemann O., Schramm M. & Misiek G., 2009. Wzorcowe profi le bromowe dla solnych utworów cechsztynu w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 25, 2, 75–143.
• Wachowiak J., 1992. Nowe spojrzenie na możliwości eksploatacji i wykorzystania soli potasowo-magnezowych w wysadzie solnym „Kłodawa”. Przegląd Geologiczny, 40, 7, 480–485.
• Wagner R., 1994. Stratygrafi a i rozwój basenu cechsztyńskiego na Niżu Polskim. Prace PIG, 146, 1–71.
• Werner Z. (Ed.), 1962. Dokumentacja geologiczna złoża soli potasowo-magnezowych i soli kamiennej w kłodawskim wysadzie solnym, kat. rozp. B+C1+C2. CAG PIG-PIB nr 39–27/209, Warszawa.
• Werner Z. & Dawidowski J.S., 1976. Poszukiwanie złóż soli potasowych na monoklinie przedsudeckiej. A/73 Podsumowanie wyników I etapu i projekt dalszych prac poszukiwawczych soli potasowych w rej. Nowej Soli. CAG PIG-PIB nr 4121/140, Warszawa.
• Werner Z., Poborski J., Orska J. & Bąkowski J., 1960. Złoże solne w Kłodawie w zarysie geologiczno-górniczym (A geological and mining outline of the Kłodawa salt deposit). Prace Instytutu Geologicznego, 30, II, 467–495.