Problemy hydrogeologiczne i geotechniczne związane z zawodnieniem zabytkowych szybów Kopalni Soli Wieliczka na przykładzie szybu Górsko

• Autorzy: Obyrn K. d' , Przybyło J.

Warianty tytułu

EN

Hydrogeological and geotechnical issues associated with water accumulation in the historic shafts of the Wieliczka Salt Mine: the Górsko Shaft case

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Szyb Górsko został zgłębiony do głębokości poziomu I w pierwszej połowie XVII wieku i ukończono go prawdopodobnie w 1622 roku. W XIX wieku szyb pogłębiano, a w 1954 roku został zasypany do głębokości około 6 m p.p.t. Na podszybiach szybu oraz w pobliskiej komorze Fryderyk August rejestrowano wycieki solanek oraz okresowo wynoszony materiał skalny w postaci iłów pylastych. Teren wokół szybu systematycznie osiada, a rejestrowane średnie obniżenia terenu wynoszą ok. 13 mm/rok. W grudniu 2002 roku tempo osiadań wzrosło, powodując spękania budynku nadszybia. W lutym 2011 r. został opracowany projekt techniczny doszczelnienia szybu. Zaprojektowano 83 otwory doszczelniające otaczające szyb, o głębokości 18 m oraz trzy otwory kontrolne w tarczy szybu. Prace cementacyjne zaplanowano w czterech strefach głębokościowych przy użyciu zaczynów cementowych, a realizację projektu rozpoczęto w grudniu 2011 r.

EN

The Górsko Shaft was excavated to the depth of Level I in the first half of the seventeenth century, and was probably completed in 1622. in the nineteenth century, the shaft was extended. in 1954, the Górsko Shaft was filled up to a depth of approximately 6 meters below the ground. Infl ows out of the Górsko Shaft were first observed in the shaft bottom and in Fryderyk August chamber. Through suffusion and leaching salt formations, migratory waters caused soil settling and structural damage to the shaft top building. In February 2011, a technical design for the sealing of the Górsko Shaft was developed, which calls for cementing work and the elimination of surface water infl ow through the shaft into the mine workings. Engineering work related to the restriction of the flow of water into the Górsko Shaft began in December 2011.

Słowa kluczowe

PL

miocen; Wieliczka; kopalnia soli; zagrożenie wodne; stabilizacja górotworu

EN

Miocene; Wieliczka; salt mine; water hazard; stabilization of rock

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geology, Geophysics and Environment
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 38, no. 1
• Strony: 23--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. [13] poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Obyrn K. d'

• Kopalnia Soli „Wieliczka” SA; Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka
• Politechnika Krakowska; ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków

autor

Przybyło J.

• Kopalnia Soli „Wieliczka” SA; Park Kingi 1, 32-020 Wieliczka

Bibliografia

• Charkot J., 2003. Szyb Górsko – świadek górniczej historii miasta. Żupy. Kwartalnik Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, 14, 3–4.
• d’Obyrn K., 2010. The impact of old mine shafts on the accumulation of water in mined excavations and terrain surface based on the example of the Górsko shaft in the Wieliczka Salt Mine. XXXVIII International Association of Hydrogeologist World Congress, University of Silesia Press, Kraków.
• Dzikie dopływy w kopalni w Wieliczce za lata 1943–1944, 1948–1959. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka.
• Dziwik K., 1984. Zabezpieczenie Kopalni Soli w Wieliczce podsadzką w latach 1832–1939 (zarys historyczny). W: Studia i materiały do dziejów Żup Solnych w Polsce, XIII, Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, 107–152.
• Hrebenda M., 2005. Dokumentacja geologiczno-inżynierska dla rejonu szybu Górsko w Wieliczce. Krakowskie Przedsiębiorstwo Geologiczne „ProGeo” Sp. z o.o., Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka (maszynopis).
• Kolasa K. & Kubik K., 1983. Poeksploatacyjne zapadliska wielickie. W: Studia i materiały do dziejów Żup Solnych w Polsce, XII, Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, 7–62.
• Książka kontroli zagrożenia wodnego w nieczynnych szybach w Kopalni Wieliczka za lata 1981–2012. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka.
• Muller A., 1935. Historia saliny wielickiej. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka (maszynopis).
• Przybyło J., 2011. Schemat migracji solanek i rejestrowanych wycieków w rejonie szybu Górsko. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka
• Rejestr wycieków kopalnianych poziom IIn. Kopalnia Soli Wieliczka za lata 1983–2003. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka.
• Rejestr wycieków kopalnianych. Książka kontroli wycieków na poziomie IIn za lata 2004– 2012. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka.
• Stawarczyk Z., 2003. Analiza dotychczasowych deformacji budynku przy ul Górsko 12 a na podstawie prowadzonych obserwacji. Archiwum Działu Mierniczego KS Wieliczka (maszynopis).
• Parchanowicz J. & Kokot B., 2001. Dokumentacja rewitalizacji budynku nadszybia szybu „Górsko” wraz z projektem uszczelnienia zlikwidowanego szybu w przedziale od powierzchni do stropu trzeciorzędu. Archiwum Działu Geologicznego KS Wieliczka.