Zespoły mięczaków w vistuliańskich lessach we wsi Chobrzany koło Sandomierza (południowa Polska)

• Autorzy: Alexandrowicz W. P.

Warianty tytułu

EN

Molluscan communities in Vistulian loess located in Chobrzany, a village near Sandomierz (Southern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizie malakologicznej poddano materiał muszlowy pochodzący z profilu lessów w Chobrzanach koło Sandomierza. Omawiany profil tworzy pionową ścianę o wysokości dochodzącej do 6.5 m. Górną część sekwencji tworzą typowe żółte lessy z pionowymi spękaniami przykryte przez współczesną glebę. W części dolnej pojawia się laminacja i konkrecje węglanowe. W omawianych osadach rozpoznano sześć gatunków ślimaków. Wszystkie one należą do grupy tzw. gatunków lessowych. Zmiany w składzie i strukturze fauny pozwoliły na wyróżnienie kilku zespołów odpowiadających cechom środowiska sedymentacyjnego, umożliwiających rekonstrukcje paleoklimatyczne i stratygraficzne. Wyniki analiz wskazują, że omawiane osady można zaliczyć do najmłodszej serii lessowej (lessów młodszych górnych) związanych z pleniglacjałem zlodowacenia Wisły.

EN

Malacological analysis was conducted on shell material from loess profile in Chobrzany village located near Sandomierz. This particular profile represents a vertical wall, up to 6.5 m high. Its upper part is composed of typical, yellow loess with vertical cracks covered by recent soil. In the lower interval the occurrence of poorly visible lamination and carbonate concretions is observed. Six species of snails were identified. These belong to the so-called "loess species". Several types of molluscan communities can be distinguished on the basis of faunistic changes. These molluscs' assemblages correspond with the palaeoenvironment and they allow for palaeoclimatic and stratigraphical reconstructions. The results of malacological analysis indicate that the loesses in Chobrzany could belong to the youngest loess sequence (Upper Younger Loess), which were deposited during Pleniglacial Phase of Vistulian.

Słowa kluczowe

PL

lessy; malakofauna; rekonstrukcja paleośrodowiska; vistulian; pleniglacjał; południowa Polska

EN

loess; malacofauna; palaeoenvironmental reconstruction; Vistulian; Pleniglacial; southern Poland

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 37, z. 3
• Strony: 357--373
• Opis fizyczny: Bibliogr. [43] poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Alexandrowicz W. P.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska; al. A. Mickiewicza 30; 30-059 Kraków,

Bibliografia

• Alexandrowicz S.W., 1985. Molluscan assemblages of the Polish loess. International Symposium: Problems of the Stratigraphy and Paleogeography of Loess, Guide-Book, 55–61.
• Alexandrowicz S.W., 1986. Molluscan assemblages from a loess profile at Odonów (Małopolska Upland). Biuletyn Peryglacjalny, 31, 7–15
• Alexandrowicz S.W., 1987. Analiza malakologiczna w badaniach osadów czwartorzędowych. Geologia (kwartalnik AGH), 12, 1–2, 3–240.
• Alexandrowicz S.W., 1991. Malakofauna i wiek lessów z Maszkowa w Dolinie Dłubni. W: Kostrzewski A. (red.), Geneza, litologia i stratygrafia osadów czwartorzędowych. Geografia, 50, 379–387.
• Alexandrowicz S.W., 1995. Malacofauna of the Vistulian loess in the Cracow Region (S Poland). Annales UMCS, B, 50, 1–28.
• Alexandrowicz S.W. & Gębica P., 1997. Malakofauna lessów i osadów holocenu średniej terasy Wisły w Hebdowie koło Krakowa. Geologia (kwartalnik AGH), 23, 1, 9–28.
• Alexandrowicz S.W. & Lindner L., 1997. Lessy i holoceńskie osady deluwialne w Kamieniu Plebańskim koło Sandomierza. Geologia (kwartalnik AGH), 23, 1, 29–43.
• Alexandrowicz S.W. & Łanczont M., 1995. Loesses and Alluvia in the Krzeczkowski Stream Valley in Przemyśl Environs (SE Poland). Annales UMCS, sec. B, 50, 2: 29–50.
• Alexandrowicz W.P., 1999a. Malakofauna pylastych osadów w Tłumaczowie. Geneza i wiek pokrywowych utworów pylastych południowo-zachodniej Polski. Materiały Konferencyjne: III Sympozjum Lessowe. Abstrakty, 3–4.
• Alexandrowicz W.P., 1999b. Stanowisko Grodzisko. Czwartorzęd wschodniej części Kotliny Sandomierskiej. Materiały Konferencyjne: VI Sympozjum Stratygrafii Plejstocenu Polski. Abstrakty, 112–114.
• Alexandrowicz W.P., 2001. Malakofauna lessów w Woli Chroberskiej koło Pińczowa. Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU, 65, 199–201.
• Alexandrowicz W.P., Boguckyj A., Dmytruk R. & Łanczont M., 2002. Malakofauna lessów Naddniestrza Halickiego. Studia Geologica Polonica, 119, 253–290.
• Alexandrowicz W.P. & Dmytruk R., 2007. Molluscs in Eemian-Vistulian deposits of the Kolodiiv section, Ukraine (East Carpathian Foreland) and their palaeoecological interpretation. Geological Quarterly, 51, 2, 173–178.
• Alexandrowicz W.P. & Urban J., 2002. Stanowiska lessowe Kozubowskiego Parku Krajobrazowego. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 58, 4, 5–36.
• Fukoh L., Krolopp E. & Sumegi P., 1995. Quaternary malacostratigraphy in Hungary. Malacological Newsletter, Suplement 1, 2–219.
• Hammer O., Harper D.A.T., Ryan P.D., 2001. Past: paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologica Electronica, 4, 1–9.
• Horsak M., Chytry M., Pokryszko B.M., Danihelka J., Ermakow N., Hajrk M., Hajkova P., Kintrova K., Koci M., Kubesova S., Lustyk P., Otypkova Z., Pelankova B. & Valachovic M., 2010. Habitats of relict terrestrial snails in southern Siberia: lessons for the reconstruction of palaeoenvironment of full-glacial Europe. Journal of Biogeography, 37, 1450–1562.
• Jersak J., 1973. Litologia i stratygrafia lessu Wyżyn Południowej Polski. Acta Geographica Lodziensia, 32, 1–139.
• Kruk J., Alexandrowicz S.W., Milisauskas S. & Śnieszko Z., 1996. Osadnictwo i zmiany środowiska naturalnego wyżyn lessowych. Studium archeologiczne i paleogeograficzne nad neolitem w dorzeczu Nidzicy. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Kraków.
• Limondin-Lozouet N. & Gauthier A., 2003. Biocénoses pléistocénes des sequences loessiques de Villiers-Adam (Val d’Oise, France): éetudes malacologiques et palynologiques. Quaternaire, 14, 4, 237–252.
• Lozek V., 1954. Neue Mollusken aus dem Tschechoslovakischen Pleistozän: Vertigo pseudosubstriata sp. a., Pupilla muscorum densegyrata ssp. n. und Pupilla loessica sp. n. Anthropozoikum, 3, 372–343.
• Lozek V., 1964. Quartärmollusken der Tschechoslovakei. Rozpravy Ustredniho Ùstavu Geologického, Praha 31, 3–374.
• Lozek V., 1965. Das Problem der Lössbildung und die Lössmollusken. Eiszeitalter und Gegenwart, 16, 61–75.
• Lozek V., 1969. Paläontologische Charakteristik der Lösserien. Periglacial, Löss und Paläolith Tschechoslovakei, Brno 43–59.
• Lozek V., 1976. Klimaabhängige Zyklen der Sedimentation und Bodenbildung währand des Quartärs im Lichte malakozoologischer Untersuchungen. Rozpravy ceskoslovenské akademie ved, 86, 8, 1–97.
• Lozek V., 1991. Molluscs in loess, their paleoecological significance and role in geochronology – principles and methods. Quaternary International, 7–8: 71–79.
• Lozek V., 2001. Molluscan fauna from the loess series of Bohemia and Moravia. Quaternary International, 76–77, 141–156.
• Łopuszyńska M., 2002. Differentiation of subfossil populations of snails from Vistulian loesses of Southern Poland. Folia Quaternaria, 73, 101–189.
• Maruszczak H., 1980. Stratigraphy and chronology of the Vistulian Loesses in Poland. Quaternary Studies in Poland, 2, 57–76.
• Maruszczak H., 1986. Loesses in Poland, their startigraphy and paleogeographical interpretation. Annales UMCS, B, 41, 15–54.
• Maruszczak H. (red.), 1991. Podstawowe profile lessów w Polsce. Wydawnictwa UMCS, Lublin.
• Maruszczak H., 2001. Schemat stratygrafii lessów i gleb śródlessowych w Polsce. W: Matuszczak H. (red.), Podstawowe profile lessów w Polsce II, Wydawnictwa UMCS, Lublin, 17–29.
• Meng S., Hoffmann M.H., 2009. Pupilla loessica Ložek 1954 (Gastropoda: Pulmonata: Pupilllidae) – “A Living Fossil” in Central Asia? Eiszeitalter und Gegenwart, 58, 1, 55–69.
• Moine O., Rousseau D.D., Antoine P., 2005. Terrestrial molluscan records of Weichselian Lower to Middle Pleniglacial climatic changes from the Nussloch loess series (Rhine Valley, Germany): the impact of local factors. Boreas, 34, 3, 363–380.
• Morisita M., 1959. Measuring of interspecific association and similarity between communities. Memories of the Faculty of Sciences, Kyushu University, E, 3, 65–80.
• Puissegur J.J., 1976. Mollusques continentaux quaternaries de Bourgogne. Significations stratigraphiques et climatiques. Rapports avec d’autres faunes boréales de France. Mémoires géologiques de l‘ Université de Dijon, 3, 1–241.
• Puissegur J.J. 1978. Les mollusques des series loessiques a Achencheim. Recherches géographiques Strasbourg, 7, 71–96.
• Remy H., 1968. Zur Stratigraphie und Klimaentwicklung des jüngeren Pleistozäns in Mittel- und Westeuropa under besonderer Berücksichtigung des Lösses. Decheniana, 121, 121–145.
• Rousseau D.D., 1985. Structures des populations Quaternries de Pupilla muscorum (Gastropode) en Europe du Nord. Relations avec leurs environnements. Universite de Dijon (rozprawa doktorska).
• Rousseau D.D., 1986. Intérêt paléobiogéographique de Pupilla loessica Ložek et de Vallonia tenuilabris (A.Braun) pour le Pléistocène Ouest-européen. Comptes Rendus del’Académie des Sciences Paris, 303, 257–262.
• Rousseau D.D., 1987. Paleoclimatology of the Acenheim Series (Middle and Upper Pleistocene, Alsace, France). A Malacological Analysis. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 59, 293–314.
• Rousseau D.D., 2001. Loess biostratigraphy – New advances and approaches in mollusk studies. Earth Science Revievs, 54, 151–171.
• Sumegi P., 2005: Loess and Upper Paleolithic environment in Hungary. Aurea, Nagykovasci.