Badania modelowe wielowarstwowego, pasmowego zbiornika wód podziemnych GZWP nr 138 pradolina Toruń-Eberswalde (Noteć) w celu określenia jego granic, bilansu zasilania i obszarów ochronnych

• Autorzy: Dąbrowski S. , Rynarzewski W. , Staburzyńska-Janiszewska R. , Pawlak A.

Warianty tytułu

EN

Model inwestigations of the multi-layered, streaked groundwater reservoir MGWB no. 138 Toruń-Eberswalde (Noteć) Ice-Marginal Valley for estimating its borders, balance recharge and protection areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania modelowe są podstawową metodą do wyznaczania granic obszarów ochronnych GZWP, określania zasobów odnawialnych, szacowania zasobów dyspozycyjnych oraz określaniu bilansu zasilania zbiornika. GZWP nr 138 Pradolina Toruń-Eberswalde jest szczególnym przykładem zbiornika pasmowego o dużej długości 140 km i szerokości od 2 do 10 km. Z uwagi na wydłużony kształt i rozprzestrzenienie zbiornika, zmienność hydrostrukturalną oraz związki hydrauliczne z sąsiednimi systemami wykonano trzy oddzielne modele: W - część zachodnia - 1190 km(2), C - część środkowa - 1200 km(2), E - część wschodnia - 1080 km(2). Łącznie badaniami objęto obszar ok. 3470 km(2), w tym obszar wydzielonego zbiornika wynosi 1863 km(2). Modele sporządzono dla układu dwóch warstw wodonośnych rozdzielonych warstwą słabo przepuszczalną w warunkach filtracji ustalonej. Pierwsza warstwa reprezentowała użytkowy poziom piętra czwartorzędowego, warstwa druga - poziom mioceński neogenu. W artykule omówiono specyfikę budowy trzech modeli matematycznych dla pasmowej, skomplikowanej struktury hydrogeologicznej. Opisano także sposób łączenia modeli, sporządzania złożonych prognoz i bilansów wód podziemnych dla określenia optymalnego poboru wód przy istniejących ograniczeniach środowiska oraz sposób określenia czasu wymiany wód w zbiorniku.

EN

Mathematical modelling is considered to be the basic method to define borders, balances of the groundwater circulation and borders of protected areas of major groundwater basins (MGWB) in Poland. Marginal valleys are specific because of their regional extension and drainage zones with relation to the adjacent moraine upland. The MGWB No. 138 - Toruń - Eberswalde Ice-Marginal Valley is an example of such a reservoir. It is about 140 km in length and about 2.0 -10.0 km in width. The basin is extensive, elongated and connected with surrounding systems. Within the area of this MGWB, 3 separate models were performed: I - in the western part, about 1190 km(2) large, II in the central area about 1200 km(2) large, and III - in the eastern part, about 1080 km(2) large. Total range of the investigated surfaces was about 3470 km(2) , including the area of groundwater reservoirs of approximately 1863 km(2). These models consist of 2 aquifers divided by a confined bed. They were developed for the steady flow conditions. The layer I is in the Quaternary multiaquifer formation, while the layer II is in the Miocene-Neogene level. The article presents the specificity of the construction of mathematical models for filtration conditions in widespread areas with a complicated hydrogeological structure. The article also describes the way of merging these tree models in order to prepare prognoses and water balances as well as to use these researches to optimize waters withdrawal at the existing environmental limitation.

Słowa kluczowe

PL

metody modelowania GZWP; modele regionalne; pradolina Toruń-Eberswalde

EN

methods of MGWB modelling; regional models; Toruń-Eberswalde Ice-Marginal Valley

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 431, Hydrogeologia
• Strony: 9--19
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., mapy, tab.

Twórcy

autor

Dąbrowski S.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

autor

Rynarzewski W.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

autor

Staburzyńska-Janiszewska R.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

autor

Pawlak A.

• Hydroconsult Sp. z o.o., ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

Bibliografia

• DĄBROWSKI S. i in., 1999 - Aneks nr 1 do dokumentacji p.t. „Optymalizacja zasobów wód podziemnych ujęcia komunalnego na tle ujęć w rejonie miasta Bydgoszczy oraz ustalenie stref ochronnych ujęcia „Las Gdański", zawierający ustalenie zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych, trzeciorzędowych i kredowych. Arch. Hydroconsult Sp. z o.o., Oddział w Poznaniu.
• DĄBROWSKI S. i in., 2006a - Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów eksploatacyjnych komunalnego ujęcia wód podziemnych „Bielawy" z utworów czwartorzędowych dla m. Nakła nad Notecią. Arch. Hydroconsult Sp. z o.o., Poznań.
• DĄBROWSKI S. i in., 2006b - Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne dla ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód podziemnych Pradolina Toruń-Eberswalde (GZWP nr 138). Arch. Hydroconsult Sp. z o.o., Poznań.
• HERBICH P., DĄBROWSKI S.,NOWAKOWSKI C, 2003 -Ustalenie zasobów perspektywicznych wód podziemnych w obszarach działalności Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• KLECZKOWSKI A.S. (red.), 1990 - Mapa Obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony, skala 1:500 000. AGH, Kraków.
• PLENZLER W. i in., 1999 - Bilans wód powierzchniowych wraz z określeniem zasobów dyspozycyjnych dla dorzecza Górnej Noteci. Arch. IMiGW, Oddz. w Poznaniu.
• SZYMANKO J. i in., 1981 - Zastosowanie modelowania matematycznego do badań bilansu wód podziemnych. Blok programowy SWW2. Wyd. Geol. Warszawa.
• WOŚ A., 1994-Klimat Niziny Wielkopolskiej. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.