Perspektywy poszukiwań złóż gazu ziemnego w skałach ilastych (shale gas) oraz gazu ziemnego zamkniętego (tight gas) w Polsce

• Autorzy: Poprawa P. , Kiersnowski H.

Warianty tytułu

EN

Potential for shale gas and tight gas exploration in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym obiektem, spełniającym kryteria decydujące o możliwości występowania gazu ziemnego w skałach ilastych, są utwory górnego ordowiku i syluru w basenie bałtyckim i basenie lubelsko-podlaskim. Kryteria takie częściowo spełniają również ilaste kompleksy w obrębie utworów dolnego karbonu w strefie wielkopolskiej (rejon monokliny przedsudeckiej). Niekonwencjonalne akumulacje gazu ziemnego w skałach ilasto-mułowcowych, aczkolwiek o bakteryjnej genezie, mogą występować również w mioceńskim zapadlisku przedkarpackim. Największe perspektywy dla poszukiwania złóż gazu ziemnego zamkniętego związane są z eolicznymi i fluwialnymi piaskowcami czerwonego spągowca, głównie w strefie NE monokliny przedsudeckiej. Akumulacje gazu ziemnego zamkniętego mogą występować również w piaskowcach kambryjskich na obszarze kratonu wschodnioeuropejskiego, środkowo- i górnodewońskich utworach węglanowych w basenie lubelskim, jak również w piaskowcach kredowych i paleogeńskich w głębiej pogrążonych partiach orogenu Karpat zewnętrznych. Utwory dolnego karbonu w strefie wielkopolskiej lokalnie spełniają warunki dla współwystępowania w profilu kompleksów drobnoklastycznych zawierających gaz w łupkach oraz kompleksów piaskowcowych zawierających gaz zamknięty.

EN

The main target for shale gas exploration in Poland is the Upper Ordovician to Silurian black graptolitic shale at the East European Craton (Baltic Basin, Lublin-Podlasie Basin; Eastern and Northern Poland). Existence of such petroleum system is in this case confirmed by presence of gas shows. Locally criteria for shale gas exploration are meet by shales within the Lower Carboniferous section in Wielkopolska zone (region of Fore-Sudetic Monocline; Western and SW Poland). Unconventional accumulation of biogenic gas might exist within shales and mudstones of the Outer Carpathian Miocene Foredeep (SE Poland). The high potential for tight gas exploration is suggested for the Rotliegend eolian and fluvial sandstones, mainly in the region of NE Fore-Sudetic Monocline. Accumulations of tight gas might exist also in the Cambrian sandstones of the East European Craton, the Middle to Upper Devonian carbonates of the Lublin Basin, and also in the Cretaceous to Paleogene sandstones in the deep parts of the Outer Carpathian thrust belt (SE Poland). The Lower Carboniferous in Wielkopolska zone, composed of deep marine shales, mudstone and sandstone, might contain both shale and tight gas.

Słowa kluczowe

PL

niekonwencjonalne węglowodory; gaz w łupkach; gaz zamknięty; baseny sedymentacyjne; Polska

EN

unconventional hydrocarbons; shale gas; tight gas; sedimentary basins; Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 429
• Strony: 145--152
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Poprawa P.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Kiersnowski H.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• BUMAK A., KIERNOWSKI H., KUBERSKA M., w druku - Perspektywy poszukiwań złóż gazu ziemnego w piaskowcach czerwonego spągowca o słabych właściwościach zbiornikowych w strefie Poznań-Konin-Kalisz. IV Kraj. Zjazd Branży Górnictwa Naftowego. 11-13.09.2008. Łagów.
• DOMŻALSKI J., GÓRECKI W., MAZUREK A., MYSKO A., STRZETELSKI W., SZAMAŁEK K., 2004 - The prospects for petroleum exploration in the eastern sector of Southern Baltic as revealed by sea bortom geochemical survey correlated with seismic data. Prz. Geol., 52, 8/2: 792-799.
• DZIADZIO P., MATYASIK I., 2004 - Rekonstrukcja systemu naftowego i jego znaczenie na wybranych przykładach z jednostek dukielskiej i śląskiej. Przew. 75. Zjazdu Nauk. Pol. Tow. Geol., Mat. konf.: 55-67. Iwonicz Zdrój.
• GROTEK I., 2006 - Dojrzałość termiczna materii organicznej z utworów pokrywy osadowej pomorskiego odcinka TESZ, basenu bałtyckiego oraz obszarów przyległych. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 253-270.
• KANEV S., MARGULIS L., BOJESEN-KOEFOED J.A., WEIL W.A., MERTA H., ZDANAVICIUTE O., 1994 - Oils and hydrocarbon source rocks of the Baltic syneclise. Oil Gas J., 92: 69-73.
• KARNKOWSKI P., 1993a - Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. T. 1 - Niż Polski. Tow. Geosynopt. GEOS AGH, Kraków.
• KARNKOWSKI P., 1993b - Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. T. 2 - Karpaty i zapadlisko przedkarpackie. Tow. Geosynopt. GEOS AGH, Kraków.
• KARNKOWSKI P.H., 1985 - Warunki formowania się złóż gazu ziemnego w Wielkopolsce. Kwart. Geol., 29, 2: 355-368.
• KARNKOWSKI P.H., 2007 - Petroleum provinces in Poland. Prz. Geol.,55, 12/1: 1061-1067.
• KIERSNOWSKI H., 1997 - Depositional development of the Polish Upper Rotliegend Basin and evolution of its sediment source areas. Kwart. Geol., 41, 4: 433-456.
• KLIMUSZKO E., 2002 - Utwory syluru południowo-wschodniej Polski jako skały potencjalnie macierzyste dla dewońskich rop naftowych. Biul. Państw. Inst. Geol., 402: 75-100.
• KOTARBA M., 1992 - Bacterial gases in Polish part of the Carpathian Foredeep and the Flysch Carpathians: isotopic and geological approach. W: Bacterial gas (red. R. Vially): 133-146. Technip., Paris.
• KOTARBA M.J., 1999 - Warunki generowania i akumulacji węglowodorów oraz charakterystyka geochemiczna substancji organicznej w utworach miocenu autochtonicznego zapadliska przedkarpackiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 277-296.
• KOTARBA M.J., WIĘCŁAW D., KOSAKOWSKI P., KOWALSKI A., 2005 - Potencjał węglowodorowy skał macierzystych i geneza gazu ziemnego akumulowanego w utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego w strefie Rzeszowa. Prz. Geol., 53, 1: 67-76.
• KOSTER J., KOTARBA M, LAFARGUE E., KOSAKOWSKI P., 1998 - Source rock habitat and hydrocarbon potential of Oligocene Menilite Formation (Flysch Carpathians, southeast Poland): an organie geochemical and isotope approach. Org. Geochem., 29: 543-558.
• KRUGE M.A., MASTALERZ M, SOŁECKI A., STANKIEWICZ B., 1996 - Organic geochemistry and petrology of oil source rocks, Carpathian Overthrust region, southeastern Poland - implications for petroleum generation. Org. Geochem., 24, 8: 897-912.
• LEER Z4 PRESS RELEASE, 2007 - New discovery: tight gas well LeerZ4. State-of-the-Art Technology Enables Production from Complex Reservoir. Kassel, Germany.
• LEŚNIAK G., 2004 - Wpływ diagenezy na właściwości zbiornikowe piaskowców istebniańskich i ciężkowickich jednostki śląskiej. Przew. 75. Zjazdu Nauk. Poi. Tow. Geol., Mat. konf: 111—121. Iwonicz Zdrój.
• MAZUR S., KUROWSKI L., ALEKSANDROWSKI P., ŻELAŹNIEWICZ A., 2003 - Variscan Fold-Thrust Belt of Wielkopolska (W Poland): new structural and sedimentological data. Geolines, 16: 71-73.
• MODLIŃSKI Z., 1982 - Rozwój litofacjalny i paleotektoniczny ordowiku na obszarze platformy prekambryjskiej w Polsce. Pr. Inst. Geol., 52.
• MODLIŃSKI Z., NEHRING-LEFELD M., RYBA J., 1994 - The Early Palaeozoic Complex in the Polish Part of the Baltic Sea. Z geol. Wiss., 22, 1/2: 227-234.
• MONTGOMERY S.L., JARVIE D.M., BOWKER K.A., POLLASTRO R.M., 2005 - Mississippian Barnett Shale, Fort Worth Basin, north-central Texas: gas shale play with multi-trillion cubic foot potential. AAPG Bull., 89: 155-175.
• NEHRING-LEFELD M., MODLIŃSKI Z., SWADOWSKA E., 1997 - Thermal evolution of the Ordovician in the western margin of the East-European Platform: CAI and Ro data. Kwart. Geol., 41, 2: 129-138.
• OSZCZYPKO N„ 1998 - The Western Carpathian foredeep - development of the foreland basin in front of the accretionary wedge and its burial history (Poland). Geol. Carpath., 49,6:415-431.
• PODHALAŃSKA T., MODLIŃSKI Z., 2006 - Rozwój facjalny i stratygrafia osadów ordowiku i syluru strefy Koszalin-Chojnice oraz południowo-zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego - podobieństwa i różnice. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 39-78.
• POPRAWA P., GROTEK I., ŻYWIECKI M.M., 2005 - Impact of the Permian magmatic activity on the thermal maturation of the Carboniferous sediments in the outer Variscan orogen (SW Poland). Mineral. Soc. Pol, Spec. Pap., 26: 253-259.
• PUSCH G., GAUPP R., LIERMANN N., 2005 - Intergrated research contributions for screenning the tight gas potential in the Rotliegendes formation of North-Germany. Erdol Erdgas Kohle - Oil and Gas European Mag., 121: 187-193.
• SCHWARZER D., LITTKE R., 2007 - Petroleum generation and migration in the "Tight Gas" area of the German Rotliegend natural gas play: a basin modelling study. Petrol. Geosc, 13, 1: 37-62.
• SEEDHOUSE J., BURLEY S., WAKEFIELD M., 1996 - Porosity evolution in Aeolian Rotliegend sandstones from the Polish Central Trough. British Gas plc, research and technology (raport niepublikowany).
• SIKORSKA M., 1998 - Rola diagenezy w kształtowaniu przestrzeni porowej piaskowców kambru z polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Pr. Państw. Inst. Geol., 164.
• STOLARCZYK F., STOLARCZYK J., WYSOCKA H., 2004 -Perspektywiczne obszary poszukiwań węglowodorów w kambrze polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Prz. Geol., 52, 5: 403-412.
• SWADOWSKA E., SIKORSKA M., 1998 - Historia pogrzebania skał kambru na podstawie refleksyjności macerałów witrynito-podobnych w polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Prz. Geol., 46, 8: 699-706.
• TOMCZYKOWA E., 1988 - Silurian and Lower Devonian biostratygraphy and palaeoecology in Poland. Biul. Inst. Geol, 359: 21-41.
• TRZEK PRESS RELEASE, 2007 - Aurelian Oil & Gas PLC -Energia Wielkopolska Sp. z o.o. Successful testing of Trzek-1, Poland.
• ŻELICHOWSKI A., 1995 - Occurrence of Carboniferous rocks and palaeotectonic conditions of sedimentation in the area of Poland - Western Pomerania and central Poland. Pr. Inst. Geol, 147: 14-17.