Skażenie gleb i roślin rtęcią i innymi metalami ciężkimi w okolicy Wolbromia

• Autorzy: Florencka N. , Trafas M.

Warianty tytułu

EN

Contamination of soils and plants in the region of Wolbrom with mercury and other heavy metals

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przeprowadzono w rejonie położonym pomiędzy miejscowościami Wolbrom i Trzyciąż. Pobrano 20 prób glebowych z terenów uprawianych rolniczo z głębokości 0-20 cm. Z tych samych punktów pobrano próbki marchwi. W próbach glebowych oznaczono podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne zaś w próbkach roślinnych zawartość metali ciężkich oraz zawartość S i N. Wyniki analiz wskazują, że w badanych glebach zawartości makroskładników (Mg, K, Ca) nie odbiegają od przeciętnych wartości występujących w glebach Polski, podobnie Cr, Ni, Cu. Zawartości Zn i Pb odpowiadają I stopniowi zanieczyszczenia wg IUNG (zawartości podwyższone), zaś Cd - stopniowi I lub II (gleby słabo zanieczyszczone). Zawartość Hg była bardzo niska (średnio 0,0314 mg/kg). Podwyższenie zawartości Zn, Pb i Cd można wiązać z oddziaływaniem zakładów przemysłowych w rejonie Olkusza oraz dalej położonych zakładów GOP. W badanych próbkach marchwi stwierdzono podwyższone zawartości Cd i Pb. Zawartość Hg zarówno w suchej (0,0193 mg/kg), jak i świeżej masie (0,0019 mg/kg) była bardzo niska.

EN

The research was done in the region situated between the localities of Wolbrom and Trzyciąż. There were 20 soil samples taken from the agricultural areas on the depth of 0-20 cm. From the same points the samples of carrot were taken. In soil samples basic physical and chemical properties were determined and in plant samples the content of heavy metals as well as S and N was measured. The results of the analyses indicate that in the examined soils the contents of macro-elements (Mg, K, Ca) do not differ from average values occurring in Polish soils, Cr, Ni, Cu also do not differ. The contents of Zn and Pb fall into the first degree of contamination, according to IUNG (elevated levels) and the content of Cd can be classified as first or second degree (slightly contaminated soils). The content of Hg was very low (on average (0.0314 mg/kg). Elevated levels of Zn, Pb and Cd can be linked with the impact of industry in the region of Olkusz and further situated industry of the Upper Silesia Industrial Region. In the analysed samples of carrot elevated contents of Cd and Pb were found. The content of Hg both in dry mass (0.0193 mg/kg) as well as in the fresh mass (0.0019 mg/kg) was very low.

Słowa kluczowe

PL

Wolbrom; skażenie gleby; skażenie roślin; rtęć; metale ciężkie

EN

heavy metals; contamination of soil; contamination of plants; Wolbrom

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 7, z. 2
• Strony: 223--231
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Florencka N.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

autor

Trafas M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• [1] BN-78/9180-11: Gleby i utwory mineralne. Podział na frakcje i grupy granulometryczne
• [2] Chodak Т., Szerszeń L.: Ocena stanu środowiska glebowego Dolnego Śląska. Materiały IV Konferencji Naukowej, Kraków, AGH 1997
• [3] Czarnowska K., Gworek В., Szafranek A.: Akumulacja metali ciężkich w glebach i warzywach korzeniowych z ogrodów działkowych dzielnicy Warszawa - Mokotów. Roczniki Gleboznawcze, t. 45, nr 1/2,1994
• [4] Florencka N.: Wstępne obserwacje dotyczące zanieczyszczenia gleb i roślin w różnych warunkach glebowych. Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, t. 5, z. 2, 2000
• [5] Gołda Т., Gruszczyński S., Trafas M.: Zawartość metali w glebach Nowego Sącza. Archiwum Ochrony Środowiska, nr 3-4,1994
• [6] Grodzińska K., Godzik В., Szarek K.: Krakowskie ogrody działkowe - skażenie warzyw i gleby metalami ciężkimi. Folia Geographica, Series Geographica - Physica, vol. XXVI-XXVII, Kraków, Wydawnictwo PAN 1996
• [7] Gworek В.: Rtęć w środowisku naturalnym i w odpadach. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, nr 14,1998
• [8] Kabata-Pendias A.: Gleba - główne ogniwo w przyrodniczym obiegu pierwiastków chemicznych. Ekopartner, nr 9/47, wrzesień 1995
• [9] Kabata-Pendias A., Motowiecka-Terelak Т., Piotrowska M., Terelak H., Witek Т.: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. Puławy, IUNG, 1993
• [10] Kabata-Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa, PWN 1999
• [11] Kabata-Pendias A.: Ocena chemicznej degradacji gleb spowodowanej nadmierną zawartością metali śladowych. Materiały IV Konferencji Naukowej, Kraków, AGH 1997
• [12] Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. Warszawa, PWN 2000
• [13] Kucharski R., Marchwińska E.: Problemy zagrożenia terenów rolniczych metalami ciężkimi w rejonie Olkusza. ZN AGH, Sozologia i Sozotechnika, z. 32, nr 1368,1990
• [14] Lityński Т., Jurkowska H., Gorlach E.: Analiza chemiczno-rolniczą. Warszawa, PWN 1976
• [15] Lityński Т., Jurkowska H.: Żyzność gleb i odżywianie się roślin. Warszawa, PWN 1982
• [16] Mapa glebowo-rolnicza w skali 1:100 000. Opracowanie IUNG, Puławy, 1981
• [17] Nabrzyski M., Gajewska R.: Zawartość rtęci, kadmu i ołowiu w owocach, warzywach oraz w glebie. Rocz. PZH, 33,1982
• [18] Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb województwa krakowskiego metalami ciężkimi i siarką. Kraków, PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska 1996
• [19] Petkowski J.: Rtęć - metal śmierci. Biuletyn Informacyjny IZ. R. XXXIV (1996), 3
• [20] Praca zbiorowa: Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka, WW A. Warszawa, PIOŚ, IUNG, Biblioteka Monitoringu Środowiska 1995
• [21] Praca zbiorowa: Raport z badań monitoringowych nad jakością gleb, roślin, produktów rolniczych i spożywczych w 1996 r. Warszawa, PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska 1997
• [22] PN-R-04031: Analiza chemiczno-rolniczą gleby. Pobieranie próbek
• [23] Raport o stanie środowiska w województwie krakowskim w 1996 r. Kraków, PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska 1997
• [24] Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 1999 r. Kraków, PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska 2000
• [25] Rejmer P.: Podstawy ekotoksykologii. Lublin, Wyd. Ekoinżynieria 1997
• [26] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2000 r. w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych. Dz.U. z 2001 г., nr 9, poz. 72
• [27] Śmierzchalska K.: Niektóre aspekty badań nad skażeniem środowiska radionuklidami oraz pierwiastkami metali ciężkich. Postępy Nauk Rolniczych, nr 5,1973
• [28] Trafas M., Gruszczyński S., Gruszczyńska J., Zawodny Z.: Zmiany własności gleb wywołane wpływami przemysłu w rejonie olkuskim. ZN AGH, Sozologia i Sozotechnika, z. 32, nr 1368,1990