Antropogeniczne formy miejskiego krajobrazu pogórniczego na przykładzie Jaworzna

• Autorzy: Sutkowska K. , Teper L.

Warianty tytułu

EN

Anthropogenic forms of urban post-mining landscape by example of Jaworzno city

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wielowiekowa aktywność górnicza i przemysłowa pozostawiła liczne ślady w morfologii powierzchni terenu miast Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, urozmaicając ją licznymi formami antropogenicznymi. Występowanie, charakterystykę geomorfologiczną oraz sposoby zagospodarowania antropogenicznych form krajobrazu przedstawiono na przykładzie miasta Jaworzno. Zwrócono uwagę na to, że obszary o powierzchni zdegradowanej przez działalność antropogeniczną mają szanse przekształcić się, na drodze samorzutnego lub celowego przeobrażenia, w miejsca przyjazne człowiekowi, wartościowe przyrodniczo i warte popularyzowania.

EN

Centuries-old mining and industrial activity has left numerous traces in the morphology of terrain surface of cities in the Upper Silesian Industrial Region, diversifying it with many anthropogenic forms. The occurrence, geo-morphological characteristics and ways of management of anthropogenic landscape forms were presented by example of Jaworzno city. Attention was drawn to the fact that areas with surface degraded by anthropogenic activity have the chance to be transformed, by means of spontaneous or intentional transformation into people-friendly places, valuable from the view-point of nature and worthy of popularization.

Słowa kluczowe

PL

wpływ eksploatacji górniczej na powierzchnię; zagospodarowanie terenów pogórniczych

EN

influence of mining exploitation on the surface; management of post-mining areas

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 68, nr 2
• Strony: 70--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Sutkowska K.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec

autor

Teper L.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec

Bibliografia

• 1. Czerwonka F.: Dawny przemysł Jaworzna. Jaworzno, 1997, s. 41.
• 2. Bilans Zasobów Kopalin i Wód Podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2009 r. Państwowy Instytut Geologiczny Warszawa, 2010.
• 3. Grelewicz M., Kuzak R.: Jaworznickie tereny pokopalniane – problem nie do rozwiązania, czy nowe możliwości dla miasta i jego mieszkańców. [W:] Krajobrazy przemysłowe i poeksploatacyjne, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2007, nr 6, s.47÷61.
• 4. Klimaszewski M.: Geomorfologia. PWN Warszawa, 1978.
• 5. Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. PWN Warszawa, 1998.
• 6. Kropka J., Wróbel J.: Infiltracja efektywna w obszarze spływu wód podziemnych do odkrywkowego wyrobiska kopalni piasku Szczakowa. Przegląd Górniczy, 2006, t. 62, nr 10, s. 26÷37.
• 7. Leś-Runicka M.: Historia jaworznickiego przemysłu - górnictwo kruszcowe. Zeszyty historyczne miasta Jaworzna, 2000, z. 2/3, s.15÷18.
• 8. Leś-Runicka M.: Dzieje górnictwa węgla kamiennego w Jaworznie 1767–2002. Zakład Górniczo-energetyczny Sobieski Jaworzno III Sp. Z o.o., 2002, s. 112.
• 9. Nita J., Myga-Piątek U.: Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych. Przegląd Geologiczny, 2006, vol. 54, nr. 3, s. 256÷262.
• 10. Press F., Siever R.: Understanding Earth. Freeman and Company New York, 1998.
• 11. Program Ochrony Środowiska dla Jaworzna – miasta na prawach powiatu na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2012-2015, Projekt na zlecenie Zarządu Miasta Jaworzna. http://194.6.246.15/~jaworznopl_www/pliki/pdf/progrmam_aktualizacji_ pos.pdf
• 12. Rosik-Dulewska C.: Podstawy gospodarki odpadami. PWN Warszawa, 2006.
• 13. Sutkowska K.: Inwentaryzacja i waloryzacja odsłonięć triasowych na terenie miasta Jaworzna. Opracowanie na zlecenie Zarządu Miasta Jaworzna, 2007.
• 14. Sutkowska K.: Struktury tektoniczne chrzanowskiego rejonu okruszcowania Zn-Pb a metalogeneza obszaru. Praca doktorska. Wydz. Nauk o Ziemi Sosnowiec, 2009.
• 15. Szwedo J., Woźniak G., Kubajak A., Wyparło H., Rak W.: Ścieżki dydaktyczne po terenach rekultywowanych kopalni piasku „Szczakowa” S.A. Jaworzno-Szczakowa, 1995.
• 16. Tokarska-Guzik B.: Możliwości przyrodniczego zagospodarowania nieużytków miejskich i poprzemysłowych na przykładzie aglomeracji katowickiej. PAN, Konferencja Naukowa – Gospodarka terenami zniszczonymi działalnością człowieka, Zabrze 10-11 października 1996, s. 285÷288.
• 17. Tokarska-Guzik B., Nowak T., Węgrzynek B., Gorczyca J., Teper L., Sutkowska K.: Stan środowiska przyrodniczego terenów od powierzchniowego pomnika przyrody „Sasanka” poprzez kamieniołom do obszaru chronionego krajobrazu „Dobra-Wilkoszyn” w Jaworznie. Opracowanie na zlecenie Zarządu Miasta Jaworzna, 2003.
• 18. Tokarska-Guzik B., Rostański A., Herczek A., Gorczyca J., Dulias R.: Przyroda miasta Jaworzna. Intergraph, Jaworzno, 1998.
• 19. Walczak W.: Jak powstawała rzeźba Polski. PWN Warszawa, 1976.