The content of the forms of calcium and sulphur in the spoil tip of initial soil in the Sulphur Mine "Machów" after many years of its agricultural and forestry land use

• Autorzy: Kowalik S. , Wójcik J.

Warianty tytułu

PL

Zawartość form wapnia i siarki w gruntach zwałowiska Kopalni Siarki „Machów” po wieloletnim okresie ich zagospodarowania rolniczego i leśnego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper contains the results of the studies on the formation of the content of selected forms of calcium and sulphur in the grounds of the rubble heap "Machów" managed by forestry and agriculturally managed, after about 30 years of reclamation measures. Before the reclamation the grounds forming the outer rubble heap of the Sulphur Mine "Machów" were characterized by high content of calcium and sulphur – components of antagonist properties in terms of soil chemical properties, especially the reaction. Thirty years of management as forest or agricultural land caused a significant decrease in the content of different forms of calcium and sulphur only near the surface, in the case of agricultural management up to 20 cm, depth and forest management – 30 cm. The content of calcium, especially CaCO3, despite a small decrease compared to the initial state, is still in the class of optimal contents, due to the structure-forming and reaction stabilizing impact and the degree of sorption complex saturation with alkalis. Despite still a high content of sulphur, also in the surface horizon, molar concentration of calcium in the ground is many times higher, which, in a long time perspective, guarantees the stability of reaction and other chemical properties.

PL

Praca zawiera wyniki badań nad kształtowaniem się wybranych form wapnia i siarki w gruntach zwałowiska "Machów" zalesionych i zagospodarowanych rolniczo po około 30 latach od wykonania na nich zabiegów rekultywacyjnych. Grunty budujące zwałowisko zewnętrzne Kopalni Siarki "Machów" przed rozpoczęciem jego rekultywacji charakteryzowały się wysoką zawartością wapnia i siarki - składników o antagonistycznym oddziaływaniu na właściwości chemiczne gleby, zwłaszcza zaś jej odczyn. Trzydziestoletni okres zagospodarowania leśnego i rolnego spowodował znaczące zmniejszenie zawartości różnych form wapnia i siarki tylko w warstwach przypowierzchniowych, w przypadku zagospodarowania rolniczego do głębokości 20 cm, a leśnego – 30 cm. Zawartość wapnia, w tym zwłaszcza CaCO3, mimo niewielkiego obniżenia się w stosunku do stanu wyjściowego, w dalszym ciągu kształtuje się na poziomie zawartości optymalnych ze względu na oddziaływanie strukturotwórcze oraz stabilizujące odczyn i stopień wysycenia zasadami kompleksu sorpcyjnego. Mimo w dalszym ciągu wysokiej zawartości siarki, także w warstwach powierzchniowych, molowa zawartość wapnia w gruncie jest wielokrotnie wyższa, co gwarantuje stabilność odczynu i innych właściwości chemicznych w długiej perspektywie czasowej.

Słowa kluczowe

EN

heap; reclamation; calcium; sulphur

PL

zwałowisko; rekultywacja; wapń; siarka

• Wydawca: AGH University of Science and Technology Press
• Czasopismo: Geomatics and Environmental Engineering
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 6, no. 2
• Strony: 59--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., tab., rys., wykr.

Twórcy

autor

Kowalik S.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Geoengineering, Krakow, Poland

autor

Wójcik J.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Geoengineering, Krakow, Poland

Bibliografia

• [1] Adamczyk B., Maciaszek W.: Charakterystyka petrograficzno-gleboznawcza i niektóre aspekty przyrodniczo-technicznej rekultywacji zwałowisk kopalnictwa odkrywkowego rudy siarkowej w Piasecznie. XIX Ogólnopolski Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego “Ochrona Środowiska gleb”, Katowice – Kraków – Puławy 1972, pp. 372–381.
• [2] Fuk H., Gołda T., Trafas M.: Badania utworów nadkładu i zwałowisk dla potrzeb rekultywacji na przykładzie górnictwa odkrywkowego siarki. Zesz. Nauk. AGH, Geodezja, 65, 1981, pp. 28–42.
• [3] Gilewska M., Spychalski W.: Zawartość form siarki i glinu w gruntach pogórniczych. Roczniki Gleboznawcze, t. LV, 2, 2004, pp. 131–138.
• [4] Gołda T.: Inicjalne procesy glebotwórcze zachodzące w szlamach poflotacyjnych w wyniku upraw rekultywacyjnych i wieloletniego użytkowania rolnego. Rozprawy Monografie nr 164, UWND AGH, Kraków 2007.
• [5] Gorlach E., Mazur T.: Chemia rolna. Wyd. Nauk. PWN, 2001.
• [6] Haneklaus S., Bloem E., Schnug E.: Sulphur in agroecosystems. Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis 204, Agricultura no. 81, 2000, pp. 17–31.
• [7] Kabata-Pendias A. et al.: Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb, metale ciężkie, siarka i WWA. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 1995.
• [8] Kowalik S.: Tendencje i dynamika zmian właściwości gruntów zwałowiskowych górnictwa siarki, objętych rekultywacją rolniczą. Materiały Konf. Nauk. “Procesy wietrzeniowe i glebotwórcze na zwałach krajobrazów technogennych”, Konin – Ślesin 1989, pp. 357–372.
• [9] Kowalik M., Kowalik S.: Zbiorowiska grzybów glebowych ukształtowane w wyniku kilkunastoletniej uprawy rolniczej gruntów zwałowiskowych górnictwa siarki. Archiwum Ochrony Środowiska, nr 1–2, 1996, pp. 133–143.
• [10] Kowalik S.: Właściwości chemiczne gleb industrioziemnych użytkowanych rolniczo i leśnie na zrekultywowanym zwałowisku Kopalni Siarki „Machów”. Roczniki Gleboznawcze, t. LV, nr 2, 2004, pp. 239–249.
• [11] Krzaklewski W., Wójcik J.: Wstępna ocena przydatności rekultywacyjnej skał nadkładu odkrywki “Szczerców” w KWB “Bełchatów”. Materiały Sympozjum Warsztaty Górnicze z cyklu “Zagrożenia naturalne w górnictwie”, Bełchatów, 2–4 czerwca 2004 r., Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków, pp. 201–205.
• [12] Lipiński W.: Wybrane czynniki kształtujące występowanie siarki w glebach użytków rolnych Lubelszczyzny. Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis 204, Agricultura no. 81, 2000, pp. 77–82.
• [13] Lityński T., Jurkowska H.: Żyzność gleby i odżywianie się roślin. PWN, 1982.
• [14] Motowicka-Terelak T., Terelak H.: Siarka w glebach i roślinach Polski. Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis 204, Agricultura no. 81, 2000, pp. 7–16.
• [15] Skawina T., Trafas M.: Kryteria oceny przydatności gruntów dla rekultywacji. Materiały XIX Ogólnopolskiego Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego “Ochrona Środowiska glebowego”, Katowice – Kraków – Pulawy 1972, pp. 347–357.
• [16] Węgorek T.: Zmiany niektórych właściwości materiału ziemnego i rozwój fitocenoz na zwałowisku zewnętrznym Kopalni Siarki w wyniku leśnej rekultywacji docelowej. Rozprawy Naukowe Akademii Rolniczej w Lublinie, z. 275, Wyd. AR w Lublinie, 2003.
• [17] Wójcik J., Krzaklewski W.: Forestation as a Method of the Remediation of Soilless Areas of the Lignite Mine Turów. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 25, z. 3, 2009, pp. 171–187.
• [18] Wójcik J., Krzaklewski W.: Akumulacja materii organicznej w inicjalnych glebach na zwałowisku zewnętrznym kopalni węgla brunatnego “Adamów”. Roczniki Gleboznawcze, t. LVIII, nr 3/4, 2007, pp. 151–159.