The attempts to identify the sources of the emission of phenol compounds in the Upper Dunajec catchment

• Autorzy: Michałowski M.

Warianty tytułu

PL

Próby ustalenia źródeł emisji związków fenolowych w zlewni górnego Dunajca

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Dunajec – a river in south Poland, together with the San River, is the most important right-bank tributary of the Vistula River. It flows into the Vistula River at its 160.6 km. The Upper Dunajec area starts at the spring and ends at the mouth of the Ochotnica stream (including the stream itself). The catchment of the upper Dunajec is placed in two districts: Tatrzański and Nowotarski. It is very important to keep the catchment as clean as possible due to the fact that it supplies both districts with drinkable water. The goal of my paper was to find out to what extent the upper Dunajec catchment was contaminated with phenols. All contaminants in water mostly come from chemical substances, bacteria and other microorganisms that are present in natural waters in huge amounts. These contaminants are permanent and resistant towards chemical or biochemical processes that are supposed to purify the water. Phenol and its derivatives are very toxic, ones of the most burdensome compounds for the environment. Sources of phenol compounds emission can be divided into two groups: of natural and of anthropogenic origin, i.e. resulting from human activity in industry, agriculture as well as in tourism. The most dangerous substances that cause contamination of water with phenols are wastewaters coming from plastics, paint pigments, varnish or glue factories and from pharmaceutical companies. Municipal wastewaters tend to contaminate water with phenols as well, however to smaller extent. Phenol and its derivatives are widely used in many branches of industry as well as in agriculture. In order to mark phenol concentrations, I applied the photometric method.

PL

Dunajec, rzeka w południowej Polsce, jest obok Sanu najważniejszym prawobrzeżnym dopływem Wisły. Górny Dunajec rozciąga się od źródeł do ujścia potoku Ochotnica. Zlewnia górnego Dunajca znajduje się na terenie dwóch powiatów: tatrzańskiego oraz nowotarskiego. Bardzo ważne jest utrzymanie w jak największej czystości tej zlewni, gdyż dostarcza ona wody pitnej dla obu powiatów. Celem pracy było oznaczenie stopnia zanieczyszczenia związkami fenolowymi zlewni górnego Dunajca. Nieczystości te są trwałe i odporne na działanie procesów chemicznych czy też biochemicznych służących oczyszczeniu wód. Fenol i jego pochodne są związkami o dużej toksyczności, należą do substancji najbardziej uciążliwych dla otoczenia. Źródła emisji związków fenolowych dzielimy na dwie grupy: pochodzenia naturalnego oraz pochodzenia antropogenicznego, czyli będące wynikiem działalności człowieka w przemyśle, rolnictwie czy też turystyce. Najważniejszymi emitorami związków fenolowych do wód są ścieki z fabryk tworzyw sztucznych, barwników, farb, lakierów czy klejów oraz z zakładów farmaceutycznych. W mniejszym stopniu wprowadzane są do wód ze ściekami komunalnymi. Fenol oraz jego pochodne mają szerokie zastosowanie w bardzo wielu gałęziach przemysłu, a także w rolnictwie. Do oznaczenia stężeń fenoli wykorzystano metodę fotometryczną.

Słowa kluczowe

EN

Dunajec; phenols; water pollution; spectrophotometry

PL

Dunajec; fenole; zanieczyszczenie wody; spektrofotometria

• Wydawca: AGH University of Science and Technology Press
• Czasopismo: Geomatics and Environmental Engineering
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 5, no. 1
• Strony: 85--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., tab., rys., wykr.

Twórcy

autor

Michałowski M.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Energy and Fuels, Krakow, Poland

Bibliografia

• [1] Morrison R.T., Boyd R.N.: Chemia organiczna, t. 1. PWN, Warszawa 1985.
• [2] Hepworth J.: Chemia związków aromatycznych. WN PWN, Warszawa 2009.
• [3] Szperliński Z.: Chemia w ochronie i inżynierii środowiska, cz. II, III. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002.
• [4] Balcerzak M.: Spektrofotometryczne metody w analizie organicznej. WN PWN, Warszawa 1998.
• [5] Mastalerz P.: Podręcznik chemii organicznej. Warszawa 1986.
• [6] PN-ISO 6439:1994: Jakość wody – Oznaczanie indeksu fenolowego – Metody spektrometryczne z 4-aminoantypiryną po destylacji.
• [7] Mrozik A.: Zmiany w składzie bakteryjnych kwasów tłuszczowych w czasie rozkładu fenolu w glebie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009.
• [8] Kaleta J: Niebezpieczne zanieczyszczenia organiczne w środowisku wodnym. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej i Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego w Rzeszowie, z. 9, 2007, pp. 31–40.
• [9] Kurbat E., Kucharski M., Lewandowski W.: Oznaczenie fenolu, metylo-, nitro-, i chlorofenoli w próbkach wody z zastosowaniem ekstrakcji do fazy stałej i wysokosprawnej chromatografii cieczowej. Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Matematyka, Fizyka, Chemia, z. 19, 1999, pp. 199–210.
• [10] Urbanowicz K., Uszczycka-Jakubiak A., Kłopotek B.: Substancje niebezpieczne w ściekach wybranych branż przemysłu chemicznego. Warszawa 1999.
• [11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji i prezentacji stanu tych wód. Dz. U. z 2004 r. Nr 23, poz. 284.
• [12] Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Dz. U. z 2004 r. Nr 168, poz. 1763.
• [13] Seńczuk W.: Toksykologia współczesna. PZWL, Warszawa 2005.
• [14] pl.wikipedia.org/Wiki.Dunajec.
• [15] Program ochrony środowiska dla Powiatu Tatrzańskiego na lata 2010–2013 z perspektywą na lata 2014–2017. Zakopane, lipiec 2011.
• [16] Program ochrony środowiska dla gminy Nowy Targ na lata 2004–2011 wraz z prognozą do roku 2015. Nowy Sącz, czerwiec 2004.
• [17] Humnicki W.: Wpływ budowy i eksploatacji zbiornika czorsztyńskiego na środowiska (prezentacja przygotowana na podstawie wykładu habilitacyjnego wygłoszonego w dniu 7.11.2008 r.).
• [18] Program ochrony środowiska dla Powiatu Tatrzańskiego. Bielsko-Biała, maj 2004.
• [19] www.ppkpodhale.pl.
• [20] www.krakow.pios.gov.pl (raport oceny jakości wód Małopolski 07/2).
• [21] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Dz. U. Nr 204, poz. 1728.
• [22] Ocena jakości wód powierzchniowych w 2005 roku przeprowadzona zgodnie z „Programem Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2003–2005”. Raport WIOŚ w Krakowie, Nowy Sącz 2006.
• [23] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. Dz. U. Nr 176, poz. 1455.
• [24] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz. U. Nr 241, poz. 2093.
• [25] PN-EN ISO 5667-1:2007: Jakość wody. Pobieranie próbek – Część 1. Wytyczne dotyczące opracowywania programów pobierania próbek i technik pobierania próbek.
• [26] PN-EN ISO 5667-3:2005: Jakość wody. Pobieranie próbek – Część 3. Wytyczne dotyczące utrwalania i postępowania z próbkami wody.
• [27] Program ochrony środowiska dla Powiatu Nowotarskiego na lata 2004–2015. Nowy Targ, marzec 2004.