Ruch górotworu i konwergencje w Kaplicy Św. Kingi w Kopalni Soli "Wieliczka"

• Autorzy: Kortas G. , Maj A. , Ulmaniec P.

Warianty tytułu

EN

Rock mass movement and convergences in the Chapel of Saint Kinga in the "Wieliczka" salt mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kaplica Św. Kingi jest jednym z najcenniejszych zabytków kultury górniczej w Polsce. Ruch górotworu w jej otoczeniu obserwowany jest przez okresowe pomiary przemieszczeń. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów konwergencji w Kaplicy na tle ruchu górotworu w jej otoczeniu. Kaplica ulega bardzo małym odkształceniom i przemieszczeniom spowodowanym oddziaływaniem wyrobisk komorowych w centralnym rejonie kopalni. Analizowano wyniki pomiarów prowadzonych od 1995 r. konwergometrem precyzyjnym. Kaplica zaciska się prawie równomiernie. Zróżnicowanie prędkości konwergencji poziomej przy spągu i w środku komory oraz konwergencji pionowej w brzeżnej i środkowej części wyrobiska oraz obserwowane nieznaczne zmniejszanie się prędkości zaciskania z upływem czasu jest zgodne z modelem konwergencji w ośrodku sprężysto-lepkim [7]. Na podstawie średnich konwergencji głównych [2] obliczono konwergencję objętościową kaplicy, która wyniosła - 0,18 ‰/ rok.

EN

The Chapel of Saint Kinga is one of the most valuable monuments of mining culture in Poland. It is located in the central area of the mine between St. Kinga's and Daniłowicz shafts at the depth of about 100 m (Fig.4). Similarly as other chambers of the tourist route, the Chapel is subject to rock mass movements, appearing in the form of convergence. The observations of rock mass movement consist in periodical measurements of the height of bench-marks in the mine and on ground surface, as well as in convergence measurements. The aim of measurements in the Chapel is first of all the recognition of geomechanical conditions and the state of architecture of the Chapel's interior. The results of fifteen years of measurements of convergence of the Chapel against the background of rock mass movement in its surroundings are presented.

Słowa kluczowe

PL

polskie górnictwo solne; zabytki architektury; obserwacje ruchu górotworu

EN

Polish salt mining; monuments of architecture; rock mass movement observations

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 67, nr 1-2
• Strony: 78--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Kortas G.

• Instytut Mechaniki Górotworu PAN, Kraków

autor

Maj A.

• Instytut Mechaniki Górotworu PAN, Kraków

autor

Ulmaniec P.

• Kopalnia Soli "Wieliczka" S.A.

Bibliografia

• 1. Biel Α., Lasoń Α., Stawarczyk Z., Ulmaniec P.: Materiały dokumentacyjne dotyczące pomiarów deformacji górotworu (tabele, wykresy, rysunki, tekst). Arch. KS Wieliczka.
• 2. Kortas G. (red.): Ruch górotworu i powierzchni w otoczeniu zabytkowych kopalń soli. Kraków. Wyd. IGSMiE PAN. 2004.
• 3. Kortas G.: Przemieszczenia powierzchni nad historyczną kopalnią w Wieliczce. Prz. Gór. 2007, nr 3/2007.
• 4. Kortas G. (red.): Ruch górotworu w rejonie wysadów solnych. Kraków. Wyd. IGSMiE PAN, 2008.
• 5. Kortas G., Maj Α.: Zaciskanie wyrobisk w złożu soli Sieroszowice, modelowanie i geomechaniczna interpretacja pomiarów. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 2007. Tom 23, Z. spec. 1.
• 6. Kortas G., Maj Α.: Badanie deformacji Kaplicy Św. Kingi. Dokumentacja ZBP GeoConsulting. Arch. KS Wieliczka, 2010.
• 7. Maj Α.: Opracowanie modelu konwergencji wyrobisk w podziemnych kopalniach soli. [Praca doktorska]. Bibl. AGH, 2010.
• 8. Szewczyk J.: Kopalnia Soli „Wieliczka" - 80 lat obserwacji deformacji pogórniczych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 2008. Tom 24, Z. 3/2.