Niekonwencjonalne złoża gazu – shale gas

• Autorzy: Matyasik I. , Słoczyński T.

Warianty tytułu

EN

Unconventional gas fields – shale gas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono ogólne zagadnienia dotyczące problematyki shale gazu, definicji, kryteriów jego występowania, a także metodyczne podstawy klasyfikacji osadów będących potencjalnymi dla poszukiwań tego typu złóż. Artykuł przybliża problematykę niekonwencjonalnych złóż gazu, które według wielu specjalistów branży energetycznej mają zabezpieczyć zapotrzebowanie na gaz przez najbliższe 30, a może i więcej lat. Jak ważki jest to obecnie temat świadczą liczne doniesienia z prasy światowej, na łamach której wypowiadają się eksperci; tak sektora energetycznego, poszukiwawczego, jak i technologii wierceń. Wykonano przegląd literatury dotyczącej działań prowadzonych w kierunku pozyskania shale gazu/tight gazu oraz gazu z odgazowania łupków węglowych. Jako wzorcowe dla shale gazu nadal traktowane są łupki należące do formacji Barnett Shale w Teksasie. Przy jakichkolwiek pracach rozpoznawczych, to one właśnie służą za wzorzec geochemiczny, litologiczny, facjalny i geologiczny. Jest to podyktowane sukcesem produkcji niekonwencjonalnego gazu z łupków Barnett, Fayetteville i Woodford w USA, gdzie same łupki Barnett Shale dostarczają 6% całkowitego wydobycia gazu naturalnego w 48 stanach. Według ostatnich doniesień literaturowych, w USA pojawiają się nowe rejony z szansą na shale gas: Apallachy, Płn. Luizjana i południowy Teksas. Przewidywania znawców branży energetycznej w USA są takie, że tight gas, shale gas i gaz z odgazowania węgla w 2020 roku będzie stanowić do 64% całkowitej produkcji. Stąd zainteresowanie przeniosło się także do krajów europejskich, gdzie podjęto już pierwsze działania dla rozeznania możliwości występowania tego typu złóż, a następnie wypracowania metod ich szacowania. W niniejszym artykule przedstawiono konieczne prace z zakresu geochemii naftowej, stratygrafii i sedymentologii, jakie powinny być wykonane dla oceny potencjalnych osadów, wartych zainteresowania z punktu widzenia poszukiwań niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego. Jest to przygotowanie do rozpoczęcia w Polsce badań łupków, określanych jako shale gas.

EN

This study presents the main thesis covering the problematic of shale gas, definitions, conditions of its occurrence and methodical basics of classification of residua, which are potential in searches in this type of field. The article brings closer look on unconventional beds of gas, which (according to many specialists from energetic branch) could satiate world requirement of gas within next 30 or even more years. The importance of this problem is emphasized by numerous articles in press from all over the world, which let experts concerning with power industry as well as those who deal with technology of drilling to comment on this topic. Review of literature (dealing with acquisition of tight gas and shale gas) shows, that binds from Barnett Shale formation (Texas) are still being considered to be a geochemical, lithological, facial, and geological model, which is because of a great success of unconventional gas’ production from Barnett, Fayetteville and Woodford (USA), where only Barnett Shale gives 6% of total gas output in 48 states. Moreover, according to the recent news, there are also new regions in the USA (Louisiana, Appalachian Mountains and northern Texas), where the possibility of unconventional beds’ presence is very realistic. The experts’ predictions say, that tight gas, shale gas and coal bed methane will give in 2020 up to 64% of total production. This is the reason why European countries are also very interested in those possibilities of gas’ output. This article presents the necessary activities in oil geochemistry, stratygraphy and sedimenthology, which has to be done in order to estimate potentially valuable of gas shale resources. This is also part of preparation before examining shale gas in Poland.

Słowa kluczowe

PL

niekonwencjonalne złoża gazu; shale gas

EN

unconventional gas fields; shale gas

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 66, nr 3
• Strony: 167--177
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Matyasik I.

autor

Słoczyński T.

• Instytut Nafty i Gazu, Kraków

Bibliografia

• [1] Berner U., Faber E.: Empirical carbon isotope/maturity relationships for gases from algal kerogens and terrigenous organic matter, based on dry, open-system pyrolysis. Proceedings of the 17th international meeting on Organic chemistry; Part III, Origin of natural gases; petroleum geochemistry, impact of organic geochemistry on exploration; migration and expulsion of oil and gas. Organic Geochemistry, vol. 24, No. 10-11, pp. 947-955, 1996.
• [2] Bowker Kent A.: Development of the Barnett Shale Play, Fort Worth Basin. West Texas Geological Society Bulletin, 42 (6): 4-11,2003.
• [3] Chen Junhong, Fu Jiamo, Sheng Guoying, Liu Dehan, Zhang Jianjun: Diamondoid hydrocarbon ratios; novel maturity indices for highly mature crude oils. Organic Geochemistry, vol. 25, No. 3-4, pp. 179-190, 1996.
• [4] Claypool G.E.: Kerogen conversion in fractured shale petroleum systems. AAPG Bulletin, vol. 82, No. 13, 1998.
• [5] Cohen Dave: A shale gas boom? Published by ASP-USA June 25 2009.
• [6] Cooles G.P., Mackenzie A., Quigley S.: Calculation petroleum masses generated and expelled from source rocks. Advances in Organic Geochemistry, vol. 10, pp. 235-245 1986.
• [7] Curtis J.B.: Fructured shale-gas systems. AAPG Bulletin, vol. 86, pp. 1921-1938,2002.
• [8] Hill R.J., Jarvie D.M., Zumberge J., Henry M, Pollastro R.M.: Oil and gas geochemistry and petroleum system of the Fort Worth Basin. AAPG Bulletin, vol. 91, No. 4, pp. 445-473, 2007.
• [9] Hill R.J., Zhang E., Katz B.J., Tang Y.: Modelling of gas generation from the Barnet Shale Fort Worth Basin. Texas, 2007.
• [10] Jarvie D.M., Hill R.J., Pollastro R.M., Wawrek D.A., Bowker K.A., Claxton B.L., Tonery M.H.: Evaluation of unconventional natural gas prospects: The Barnet Shale fractured shale gas model (abs). 21st IMOG, September 8-12 2003, Krakow, Poland, Book of Abstracts, Part II, p. 3-4, 2003.
• [11] Jarvie D.M., Hill R.J., Ruble T.E., Pollastro R.M.: Unconvential shale gas systems: The Mississippian Barnett Shale of north-central Texas as one model for thermogenic shale-gas assessment. AAPG Bulletin, vol. 91, No. 4, pp. 475-501,2007.
• [12] Jarvie D.M.: Factors affecting Rock-Eval derived kinetic parameters. Chemical Geology, vol. 93, pp. 79-99, 1991.
• [13] Jolly David: Europe starting search for shale gas. The New York Times, Published: Friday, August 22 2008.
• [14] Jones R.W.: Comparison of carbonate and shale source rocks in Palacas. ed. Petroleum geochemistry and source rocks potential of carbonate rocks: AAPG Studies in Geology, 18, p. 163-180, 1984.
• [15] Marble W.: Attributes of a successful unconventional gas project. 8th Annual Unconventional Gas Conference, Calgary, 2006.
• [16] Montgomery S.D., Jarvie K.A. Bowker, Pollastro R.M.: Missisipian Barnett Shale, Fort Worth Basin, north-central Texas: Gas-shale play with multi-tcf potential. AAPG Bulletin, vol. 89, pp. 155-175, 2005.
• [17] Pollastro R.M.: Total petroleum system assessment of undiscovered resources in the giant Barnett Shale continous (unconventional) gas accumulation, Fort Worth Basin, Texas. AAPG Bulletin, vol. 91, No. 4,pp. 551-578, 2007.
• [18] Poprawa P., Kiersnowski H.: Perspektywy poszukiwań złóż gazu ziemnego w skałach ilastych (shale gas) oraz gazu ziemnego zamkniętego (tight gas) w Polsce. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 429, 145-152, 2008.
• [19] Rodriguez MaizN.D., R. Paul Philp: Geochemical characterization of gases from the Barnett Shale, Fort Worth Basin, Texas. AAPG Bulletin, 2009.
• [20] Ross D.J.K., Bustin R.M.: Shale gas potential of the lower Jurrasic Gordondale Member northwestern British Columbia, Canada. Bulletin of Canadian Petroleum Geology, vol. 95, No. 1, p. 51-75, 2007.
• [21] Rutkowski M: Wyciskanie gazu. Tygodnik Polityka, 24.02.2009.
• [22] Sandvik E.I., Young W.A., Curry D.J.: Expulsion from hydrocarbon sources: The role of organic absorption. Advances in Organic Geochemistry 1991: Organic Geochemistry, vol. 19, No. 1-3, p. 77-87, 1992.
• [23] Schmoker J.W.: Resource assessment perspectives for unconventional gas system. AAPG Bulletin, vol. 86, p. 1993-1999,2002.
• [24] Schoell M.: Genetic characterization of natural gases. AAPG Bulletin, vol. 67, No. 12, pp. 2225-2238, 1983.
• [25] Tang Y, Jenden P.D., Nigrini A., Teeman S.C.: Modelling early methane generation in coal. Energy and Fuels, vol. 10, pp. 659-671, 1996.
• [26] www.energy.gov.ab.ca >... > About Natural Gas, September 2009.