Odnawialność wód podziemnych szczelinowo-krasowego zbiornika Lubliniec-Myszków w świetle badań modelowych

• Autorzy: Kowalczyk A. , Rubin K. , Treichel W. , Wróbel J.

Warianty tytułu

EN

Groundwater recharge of karst-fractured major aquifer Lubliniec-Myszków by means of mathematical modelling

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Główny zbiornik wód podziemnych (GZWP) 327 Lubliniec-Myszków jest zlokalizowany w obszarze monokliny śląsko-krakowskiej i zajmuje powierzchnię około 2100 km2. Kompleks wodonośny jest zbudowany z dolomitów, wapieni i margli triasu, a jego miąższość wynosi od 10 do 250 m. Na przeważającej części obszaru kompleks wodonośny jest przykryty serią utworów słabo przepuszczalnych triasu górnego i jury dolnej. Aktualna eksploatacja wód podziemnych z kompleksu wodonośnego serii węglanowej triasu wynosi około 48 mln m3/rok. W celu oceny odnawialności wód podziemnych zbiornika triasowego zbudowano model numeryczny systemu wodonośnego za pomocą programu z pakietu Modflow. Wykonano symulacje przepływu wód dla warunków ustalonych. W wyniku tych badań określono bilans krążenia wód w systemie wodonośnym. Ustalono, że odnawialność wód zbiornika triasowego wynosi 39 mm/rok (1,2 dm3/skm2). Głównym źródłem zasilania jest przesączanie się wód z poziomów przypowierzchniowych poprzez utwory słabo przepuszczalne; wynosi ono 25 mm/rok. Intensywność tego przesączania jest zróżnicowana w obszarze zbiornika i zmienia się od wartości poniżej 9 do 69 mm/rok.

EN

The Lubliniec-Myszków aquifer is situated in Cracow-Silesia monocline within an area of ca. 2100 km2. The water-bearing complex is composed of dolomites, limestones and marls of Triassic age with a total thickness of about 10-250 m. Throughout most of the area this is overlain by Upper Triassic and Lower Jurassic formations with a very low permeability. The total amount of water withdrawn from the aquifer is actually about 48 millions m3 per year. In order to recognize main sources of groundwater recharge of the Triassic aquifer a mathematical model of the system was developed using the Modflow computer code. In the model a steady-state groundwater flow was simulated to refine the water balance of the system. The water budget shows that the total renowable groundwater resources of the Triassic aquifer are equal to 39 mm per year (1.2 dm3/skm2). The main source of total renewal is induced leakage of water from shallow aquifer through semipermeable deposits of Upper Triassic formation and it is equal to 25 mm per year. However, this leakage is inhomogeneous over the aquifer and varies from less to 9 mm per year up to 69 mm per year.

Słowa kluczowe

PL

przesączanie; odnawialność; bilans; model matematyczny

EN

leakage; groundwater balance; groundwater reneval; mathematical model

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2002
• Tom: nr 404
• Strony: 51--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kowalczyk A.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

autor

Rubin K.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

autor

Treichel W.

• Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Środowiska, Instytut Systemów Inżynierii Środowiska, ul. Nowowiejska 20, 00-653 Warszawa

autor

Wróbel J.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

Bibliografia

• [1] CASTANY G., 1982 — Principes et mćthodes de l'hydrogeologie. Dunod Universite. Bordas, Paris.
• [2] DZIUK M., SIWY-BĘDKOWSKA K., BĘDKOWSKI Z., KOWALCZYK A., RUBIN K., LEWANDOWSKI J., 1999 — Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych z utworów serii węglanowej triasu w rejonie Lubliniec-Myszków wg projektu: Określenie zasad eksploatacji zasobów wód podziemnych z utworów triasu w północnej części Górnego Śląska. Arch. Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, Katowice.
• [3] JOHNSTON R.H., 1997 — Sources of water supplying pumpage from regional aquifer systems of the United States. Hydrogeol. J., 5, 2: 54-63.
• [4] KOTLICKI S., 1974 — Stratigraphic position of the Triassic Sediments in the Upper Silesian region. Bull. Acad Pol. Sc. Ser. Sc. Terre, 22, 3/4: 161-166.
• [5] KOWALCZYK A., RUBIN K., 1995 — Skutki skupionej eksploatacji wód podziemnych ujęciem Bibiela w świetle badań modelowych. W: Współczesne problemy hydrogeologii. T. 7, cz. 1: 227-234. Wyd. Profil, Kraków.
• [6] KOWALCZYK A., RUBIN K., TREICHEL W., GRABALA D., WOJTAL G., WRÓBEL J., 1999 — Badania modelowe dla oceny zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych GZWP Lubliniec-Myszków. Arch. ZBU „Intergeo" Sp. z o.o., Sosnowiec.
• [7] KROPKA J., 1999 — Hydrodynamiczne, hydrochemiczne i ekonomiczno-techniczne aspekty przeeksploatowania triasowego zbiornika Gliwice (GZWP nr 330, trias śląsko-krakowski). Projekt badawczy KBN. Arch. KHiGI UŚl., Sosnowiec.
• [8] MACIOSZCZYK Т., KAZIMIERSKI В., 1990 — Zasady budowania modeli systemów hydrogeologicznych dla oceny zasobów dyspozycyjnych i symulacji regionalnego ich zagospodarowania. Publ. CPBP 04.10, z. 53. Wyd. SGGW-AR, Warszawa.
• [9] MADDOCK III Т., VIONNET L.B., 1998 — Groundwater capture processes under a seasonal variation in natural recharge and discharge. Hydrogeol. J., 6, 1: 24-32.
• [10] MITRĘGA J., 1994 — Mapa zasobów wód podziemnych, 1:500000. W: В. Paczyński (red.), Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [11] RÓŻKOWSKI A. (red.), 1990 — Szczelinowo-krasowe zbiorniki wód podziemnych monokliny śląsko-krakowskiej i problemy ich ochrony. Publ. CPBP 04.10, z. 57. Wyd. SGGW-AR, Warszawa.
• [12] ROŻKOWSKI A., 1993 — Periglacial waters within the Muschelkalk aquifer in southern Poland. Kras i Speleol. USI., 7, 16:23-30.
• [13] RÓŻKOWSKI A., CHMURA A., SIEMIŃSKI A. (red.), 1997 — Użytkowe wody podziemne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia Pr. Inst Geol., 159: I52ss.
• [14] RÓŻKOWSKI A., KOWALCZYK A., RUBIN K., 1993 — Określenie wpływu i skutków eksploatacji wód ujęcia Bibiela na inne ujęcia wód podziemnych. Arch. ZBU „Intergeo" Sp. z o.o., Sosnowiec.
• [15] RÓŻKOWSKI A., WILK Z. (red.), 1980 — Warunki hydrogeologiczne złóż rud cynku i ołowiu regionu śląsko-krakowskiego. Pr. Inst. Geol., 310.
• [16] RUBIN K, 1997 — Charakterystyka hydrogeologiczna użytkowych poziomów wodonośnych. Poziomy wodonośne triasu; GZWP Lubliniec-Myszków. W: Użytkowe wody podziemne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia. Pr Inst. Geol., 159: 35-38.
• [17] ZUBER A., KOWALCZYK A., OSENBRÜCK K., RÓŻKOWSKI A., WEISE S.M., GRABCZAK J., RUBIN K., 1999 — A conceptual model of a confined aquifer deduced from environmental tracer data. Arch. KHiGI USI., Sosnowiec.