Petrografia skał węglanowych ordowiku Suwalszczyzny

Szymański, B.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Petrografia skał węglanowych ordowiku Suwalszczyzny

Autorzy

Szymański B.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://geojournals.pgi.gov.pl/bp/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Petrography of the Ordovician carbonate rocks in Suwałki region (NE Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

Człon węglanowy serii ordowickiej składa się z czterech podstawowych odmian teksturalnych skał, które różni zawartość i rodzaj składników ziarnowych, uziarnienie i stopnień ich wysortowania, wzajemne relacje ilościowe między nimi, wreszcie skład i charakter spoiwa. Są to: pakstony-wakstony bioklastyczne (trylobitowo-ramienionogowe), greinstony bioklastyczno-ooidowe oraz pakstony i wakstony bioklastyczne. Zespół skał pierwszych dwu wyróżnionych odmian przyporządkowany jest dolnej części sekwencji ordowickiej odpowiednio: pakstony-wakstony bioklastyczne (trylobitowo-ramienionogowe) - arenigowi (fm. czerwonych wapieni z Pieszkowa B1), a greinstony bioklastyczno-ooidowe i bioklastyczne - lanwirnowi (fm. pstrych wapieni z Kielna B2). Z pozostałych dwu odmian pakstony bioklastyczne budują górnolanwirński (uhaku) odcinek profilu, a pakstony i wakstony bioklastyczne z podrzędnym udziałem madstonów - karadocko-aszgilski. Skład granulometryczny i stopień wysortowania materiału ziarnowego większości badanych skał węglanowych odpowiada kalkarenitom w sensie Chilingara i in. (1967) - najczęściej średnio-, rzadziej drobnookruchowym. Skały grupy kalcysilitów reprezentowane są miąższościowo podrzędnie. Ich wystąpienia koncentrują się w dwu różnowiekowych segmentach profilu: dolnym - arenickim i górnym - karadocko-aszgilskim. Ziarnowymi komponentami analizowanych skał węglanowych są: bioklasty, ooidy, egzo- i intraklasty oraz peloidy. Ich wzajemne relacje ilościowe w poszczególnych typach badanych skał są zmienne, najczęściej dominują bioklasty (pakstony bioklastyczne, pakstony-wakstony bioklastyczne), podrzędnie - ooidy i bioklasty (greinstony bioklastyczno-ooidowe).

Four textural types were distinguished in the carbonate rocks of Ordovician sequence: 1 - bioclastic (trilobite-brachiopods) packstones-wackestones, 2 - bioclastic-ooids grindstones, 3 - bioclastic packstones, 4 - bioclastic wackestones. The type 1 is characteristic for the Passkey Red Limestone Formation B1 (Arenig); the type 2 is characteristic for Colnaghi Varicoloured Limestone Formation B2 (Llanvirn). Bioclastic packstones (type 3) build the Upper Llanvirn (Uhaku) part of Ordovician sequence. The Caradoc-Ashgill part of sequence consists of the bioclastic packstones and bioclastic wackestones with minor admixture of mudstones. The grain size and sorting of the majority of the carbonate rocks under study is characteristic for medium and fine grained calcarenites sense Chilingar et al. (1967). Calcisiltites are less common and occur in the lower and upper parts of Ordovician sequence (Arenig and Caradoc-Ashgill respectively). The grains of the examined carbonate rocks are represented by the bioclasts, ooids, peloids, egzo- and intraclasts occurring in various proportions. Most common are the bioclasts. The ooids are subordinate.

Słowa kluczowe

greinstony pakstony wakstony skały węglanowe ordowik obniżenie bałtyckie NE Polska

grindstones packstones wackestones carbonate rocks Ordovician Baltic Depression NE Poland

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2002

Tom

nr 402

Strony

133--172

Opis fizyczny

Bibliogr. 43 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Szymański B.

bszy@pgi.waw.pl

Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

[1] AIGNER Т., 1984 — Storm depositional system. Lecture Notes in Earth Sciences, 3: 174 ss. Springer-Verlag. Berlin.
[2] ALEXANDERSSON E. Т.,1996 — Marine maceration of skeletal carbonates in the Skagerrak, North Sea. Sedimentology, 26: 845-852.
[3] BEDNARCZYK W., 1968 — The Ordovician in the region of Kętrzyn (NE Poland). Acta Geol. Pol., 18: 707-773.
[4] CHILINGAR G. V., BISSEL H. J., FAIRBRIDGE R. W., 1967 — Carbonate rocks. Developments in Sedimentology, 9A: 471 ss. Elsevier, Amsterdam.
[5] DUNHAM R. J., 1962 — Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Classification of carbonate rocks (cd. W. E. Ham). Am. Ass. Petrol. Geol. Mem., 1: 108-121.
[6] FOLK R.,1959 — Practical petrographic classification of limestones. Biul I. Am. Ass. Petr. Geol., 43, 1: 1-38.
[7] FOLK R. L., 1968 — Petrology of sedimentary rocks. The University of Texas. Austin.
[8] FORTEY R. A.,HARPER D. А. Т., INGHAM J.K.,OWEN A.W., RUSHTON A.W.A., 1995 — A revision of Ordovician scries and stages from the historical type area. Geol. Mag., 132, 1: 15-30.
[9] ERDTMAN B-D., PAALITS I., 1994 —The Early Ordovician "Ceratopyge Regressive Event" (CRE): Its correlation and biotic dynamic arross the East European Platform. Geologija, 17: 36-57.
[10] FRIEDMAN G. M., 1959 — Identification of carbonate minerals by staining methods. J. Sedim. Petrol., 29,1: 87-97.
[11] FRIEDMAN G.M., 1971 — Staining. In: Procedures in sedimentary petrology (cd. R. E. Cacvcr): 511-530. Wiley-Interscience.
[12] GRADZIŃSKI R., KOSTECKA A., RADOMSKI A.,UNRUG R., 1986 —Sedymentologia. Wyd. Geol. Warszawa.
[13] JAANUSSON V., 1952 — Untersuchungen über die Korngrossc der ordovizischcn Kalksteine. Geol. Foren. Forhandl., 74,2: 121-130.
[14] JAANUSSON V., 1976 — Faunal dynamics in the Middle Ordovician (Viruan) of Balto-Scandia. In: The Ordovician system: proceedings of a Palaeont. Ass. Symp. (cd. M. G. Bassett): 301-326. Brimingham, September 1974. Univ. Wa¬les Press and Nat. Mus. of Wales. Cardiff.
[15] LANGIER-KUŻNIAROWA A., 1967 — Petrografia ordowiku i syluru na Niżu Polskim. Biul. Inst. Geol. ,197: 115-327.
[16] LANGIER-KUŹNIAROWA A.,1971 — Nowe dane do petrografii ordowiku i syluru na Niżu Polskim. Biul. Inst. Geol., 245: 253-351.
[17] LANGIER-KUŹNIAROWA A., 1974 — Ordowik. W: Skały platformy prekambryjskiej w Polsce. Cz. 2. Pokrywa osadowa. Pr. Inst. Geol., 74: 48-60.
[18] LENDZION К., 1999 — Stratygrafia i litologia osadów kambru. W: Dolny paleozoik obszaru Suwałk (stratygrafia i litologia) (Z. Modliński i in.). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[19] ŁĄCKA В., 1986 — Poznanie krystalochemii i struktury krzemianów żelaza z osadów ordowiku NE Polski i Gór Świętokrzyskich. Arch. ING PAN. Warszawa.
[20] ŁĄCKA В., 1990 — Mineralogy of the Ordovician ferruginous coated grains (the Holy Cross Mountains and northern Poland). Arch. Miner., 45, 1-2: 79-97.
[21] ŁĄCKA В., WIEWIÓRA A., 1979 — Geneza glaukonitu z osadów arenigu obniżenia podlaskiego. Część 1. Petrologia osadów z glaukonitem. Arch. Miner., 35 1: 57-86.
[22] MIGASZEWSKI Z.G., NARKIEWICZ M., 1983 — Identyfikacja pospolitych minerałów węglanowych przy użyciu wskaźników barwiących. Prz. Geol., 31: 4: 258-261.
[23] MIANNIL R.M.,1966 — Istorija razwitja Baltijskogo bassiejna w ordowikic. Izd. Walgus. Tallin
[24] MODLIŃSKI Z., 1973 — Stratygrafia i rozwój ordowiku w północno-wschodniej Polsce. Pr. Inst. Geol., 72: 74 ss.
[25] MODLIŃSKI Z., 1982 — Rozwój litofacjalny i paleotektoniczny ordowiku na obszarze platformy prekambryjskiej w Polsce. Pr. Inst. Geol., 102: 66 ss.
[26] MODLIŃSKI Z. 1999 — Stratygrafia, litologia i korelacja osadów ordowiku. W: Dolny paleozoik obszaru Suwałk (stratygrafia i litologia) (Z. Modliński i in.). Ccntr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[27] MODLIŃSKI Z., POKORSKI J., 1969 — Stratygrafia ordowiku w wierceniu Jezioro Okrągłe IG 1. Kwart. Geol., 13,4: 777-793.
[28] MODLIŃSKI Z., SZYMAŃSKI В., 1997 — The Ordovician lithostratigraphy of the Peribaltic Depression (NE Poland). Geol. Quart., 41,3:273-288.
[29] MODLIŃSKI Z., SZYMAŃSKI В., 2001 — Stratygrafia i litologia Suwalszczyzny (NE Polska). Biull. Państw. Inst. Geol., 394: 55-72.
[30] MODLIŃSKI Z., LENDZION K., PACZEŚNA J., SZYMAŃSKI B.,1999 — Dolny paleozoik obszaru Suwałk (stratygrafia i litologia). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[31] PETTIJOHN F.J., POTTER P.E., SIEVER R., 1972 —Sand and Sandstone. Springer-Verlag. Berlin-Heidelberg-New York.
[32] PODHALAŃSKA Т., 1980—Stratigraphy and facial development of Middle and Upper Ordovician deposits in the Łeba Elevation (NE Poland). Acta Geol. Pol., 30, 4: 327-390.
[33] RATAJCZAK Т., MAGIERA J., SKOWROŃSKI A.,TUMIDAJSKI Т., 1998 — Ilościowa analiza mikroskopowa skał. Wyd. AGH. Kraków.
[34] RYKA W., MALISZEWSKA A., 1982 — Słownik petrograficzny. Wyd. Geol. Warszawa.
[35] SZYMAŃSKI В., 1984 — Osady tremadoku i arenigu w północno-wschodniej Polsce. Pr. Inst. Geol., 118: 74 ss.
[36] SZYMAŃSKI В., 1999 — Charakterystyka petrograficzna skał węglanowych ordowiku z otworu Łopuchowo IG I. W: Dolny paleozoik obszaru Suwałk (stratygrafia i litologia) (Z. Modliński i in). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[37] TOMCZYKOWA E., 1962 — Ordowik. W: Budowa geologiczna Niżu Polskiego. Pr. Inst. Geol. (bez numeru).
[38] TOMCZYKOWA E., 1964 — Ordowik platformy wschodnioeuropejskiej na obszarze Polski. Kwart. Geol., 8, I: 491-504.
[39] TUCKER M. E., 1995 — Sedimentary Petrology. Blackwell Scientific Publications.
[40] TURNAU-MORAWSKA M., 1971 — Charakterystyka petrograficzna ordowiku z wiercenia Łankiejmy 2 (NE Polska). Acta Geol. Pol., 21, 4: 617-627.
[41] VINGISSAR A,.1971 — Mikrolitologiczcskic isłcdowanic izwiestniakow ordowickicgo razrczaskważiny Haapsalu. Eesti NSVTeaduste Acadeemia Toimetised, 20, 1:. 54—59.
[42] VAN DERPLAS L..TOBI A.C., 1965 — A chart forjudging the reliability of point counting results. Am. Jour. Sc., 263, 1: 87-90.
[43] WALKER R. G. (cd.), 1978 — Facies models. Geoscience Canada. Toronto.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGH5-0023-0032