Stadiał warty w świetle stuletniej historii badań Wału Śląskiego

Badura, J.; Przybylski, B.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Stadiał warty w świetle stuletniej historii badań Wału Śląskiego

Autorzy

Badura J. , Przybylski B.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://geojournals.pgi.gov.pl/bp/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Warta Stage in the context of one hundred years history of the Silesian Rampart research

Języki publikacji

Abstrakty

W Europie środkowej Wał Śląski (Schlesische Landrucken) wraz z łukiem Mużakowa (Muskauer Faltenbogen) oraz Wzniesieniami Łużyckimi (Lausitzer Grenzwall) i Wzgórzami Flamingu tworzy najwyraźniej zarysowane odzwierciedlenie czoła lądolodu plejstoceńskiego. Postęp badań nad procesami dynamicznego i statycznego oddziaływania lądolodu jednoznacznie wykazał, że genezę tej formy należy wiązać z wielkoskalowymi deformacjami glacitektonicznymi. Jednak wpływ tektoniki, prawdopodobnie implikowany ruchami izostatycznymi, jest również wyraźnie widoczny w rzeźbie Wału Śląskiego. Najnowsze badania nad deformacjami glacitektonicznymi wraz z badaniami geomorfologicznymi i analizami litologicznymi glin lodowcowych wykazały, że Wał Śląski powstał podczas zlodowaceń południowopolskich, a lądolód zlodowacenia warty jedynie oparł się o jego północne stoki. Szeroka analiza geologiczna i geomorfologiczna wskazuje na konieczność wznowienia dyskusji o roli i pozycji zlodowacenia warty w podziałach klimatostratygraficznych plejstocenu Polski. Wydaje się, że podobnie jak w Niemczech należy przyjąć, że zlodowacenia odry i warty znajdują się w obrębie tego samego, 6 piętra krzywej tlenowej, a nie jak dotychczas umieszczano - zlodowacenie odry w 8, a zlodowacenie warty w 6 piętrze izotopowo-tlenowym SPECAM (Porter, 1989)

The Silesian Rampart (Schlesische Landrucken) together with the Mużaków Arc (Muskauer Faltenbogen), the Lausitz and the Flaming Rampart (Lausitzer Grenzwall) are the most visible reflection of the Pleistocene ice sheet front in central Europe. In spite of 100 years of research of the Silesian Rampart its origin the age and orographical role during Mesopleistocene Glaciations (especially during Warta Glaciation) are a subject of discussion between Polish and German geologists. The early XX century opinion about tectonic origin of the Silesian Rampart was a result of ignorance about sediments deformation under pressure of glacier. Progress of science has proved that origin of this form should be related to big scale glaciotectonic deformation. Nevertheless tectonic influence probably implied by isostatic movement is also visible in morphology of the Silesian Rampart. Progress in investigation of glaciotectonic deformation, detailed geomorphologic and lithologic analysis of glacier forms and deposits have proved that Silesian Rampart was formed during South Polish Glaciation. There is no reason for hypothesis about crossing the Silesian Rampart by the glacier of Warta Stage. Ice sheet of Warta Stage stopped at the northern slopes of the Silesian Rampart and only locally advanced a few kilometres to the south. Wide geological and geomorphologic analysis suggests necessity to resume the discussion about the role and position of Warta Stage in stratigraphic divisions of the Pleistocene of Poland. It seems that Warta and Odra (Drenthe) Glaciations are not situated in separated 8 and 6 stages of oxygene curve but they should be situated in the same 6 stadium like has been proved by chronostratigraphic research in Brandenburgia.

Słowa kluczowe

stratygrafia mezoplejstocenu SW Polski stadiał Warty Wał Śląski Dolny Śląsk

stratigraphy of the Mezopleistocene of SW Poland Warta Stage Silesian Rampart Lower Silesia

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2002

Tom

nr 402

Strony

5--26

Opis fizyczny

Bibliogr. 116 poz., rys.

Twórcy

autor

Badura J.

Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Dolnośląski, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław

autor

Przybylski B.

Bibliografia

[1] ALEXOWSKY W., 1996 — Czwartorzędowy system rynnowy na Łużycach i jego geneza. Prz. Geol., 44, 12: 1229-1231.
[2] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 1995 — Etapy deglacjacji zlodowacenia środkowopolskicgo między Nysą a Sycowem. Posiedź. Państw. Inst. Geol., 51 (2): 56-57.
[3] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 1996 — Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000, ark. Wrocław — mapa podstawowa wersja A. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[4] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 1998 — Zasięg lądolodów plejstoccńskich i deglacjacja obszaru między Sudetami a Wałem Śląskim. Biul. Państw. Inst. Geol., 385: 9-28.
[5] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 1999a — Examples of young tectonic activity from the Sudetic Foreland, SW Poland — application of condensed contour map. Techn. Poszuk. Geol., 1: 38-45.
[6] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 1999b — Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Chodków (611); Ccntr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[7] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 2000а — Specyfika petrograficzna osadów rzecznych i glacjalnych Przedgórza Sudeckiego. Prz. Geol., 48, 4: 313-319.
[8] BADURA J., PRZYBYLSKI В., 2000b — Atlas. Korelacja morfologiczna i wiekowa tarasów głównych rzek regionu dolnośląskiego: 61 ss. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[9] BARANIECKA M. D., JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1995 — Organische Horizonte und Klimaanderungen innerhalb der Chojny-seric (Bcłchatów-Braunkohlentagebau, Miltclpolcn) als grundlagc für eine glicdcrung des Saalians. Acta Geogr. Lodz., 68: 47-72.
[10] BARD S., STUIVER M., SHACKELTON N., 1993 — How accurate are our chronologies of the past? In: Global changes in the perspective of the past (Eds. J. A. Eddy, H. Oeschger): 103-120. J. Wiley, Sons Ltd.
[11] BEHREND L., 1998 — Vergleich der Grundmoränen des Saalc-Glazials der Nicderlausitz mit denen Nordwcstdcut- schlands, der Niederlande und Polens. Branderburg. Geowiss. Beitr., 5, 2: 29-41.
[12] BERA., 2000 — Plejstocen Polski północno-wschodniej w nawiązaniu do głębszego podłoża i obszarów sąsiednich. Pr. Państw. Inst. Geol., 170: 89 ss.
[13] BERG G.,1913 — Die braunkohlcnlagcrstättcn Schlesiens. Abh. d. Preuss. Geol. Land., Neue Folge, 72: 89-141.
[14] BERGER F., 1937 — Die Anlagen der Schlcsischcn Stauchmoräncn. Zntrbl. Miner. Geol. Paläont., Abt. B: 417-434; 481-497.
[15] BERGRAT E., ILLNER R., 1928 — Die Schlcsischcn Braunkohlcn-vorkommen zwischen Lausitzer Ncisse und Oder mit Ausnahme des Soraucr Bcrgbaugcbictcs. Abh.d. Naturforschenden Gesellschaft zu Görlitz, 30, 2 (Teil I): 160 pp.
[16] BOGUTSKY A., GOZHIK P., LINDNER L., ŁANCZONT M., WOJTANOWICZ J., 2001 — Główne jednostki stratygrafii czwartorzędu Polski i Ukrainy. W: Stratygrafia plejstocenu Polski. VIII Konf. Serie rzeczne i lodowcowe południowej Opolszczyzny (red. J. Badura, B. Przybylski): 31. Jarnołtówek.
[17] BOWEN D. Q., RICHMOND G. M., FULLERTON D. S., ŚIBRAWA V., FULTON R. J., VELICHKO V. V., 1986 — Correlation of Quaternary Glaciations in the Northern Hemisphere. In:, Quaternary Glaciations in the Northern Hemisphere (Eds. V. Śibrava, D. Q. Bowen, G. M. Richmond ). Quatern. Science Rev., 5: 509-510.
[18] BRODZIKOWSKI K. 1978 — Zagadnienia odpływu wód sprzed czoła lądolodu warciańskicgo na obszarze Wysoczyzny Żarskiej. Acta Univ. Wratisl., 340: 31-50.
[19] BRODZIKOWSKI K. 1987 — Środowiskowe podstawy analizy i interpretacji glacitektonizmu Europy Środkowej. Acta Univ. Wratisl., 934: 331 ss.
[20] BRODZIKOWSKI K., 1995 — Pre-Vistulian glaciotcctonic features in southwestern Poland. In: Glacial deposits in North-East Europe (Eds. J. Ehlers, S. Kozarski, P. L. Gibbard ): 339-359. A. A. Balkema. Rottcrdam-Brookficld.
[21] BURDUKIEWICZ J. M., MEYER K. D., 1991 — The analysis of eratics from glacial deposits in Trzebnica (Silesia). Śląskie Spraw. Archeolog., 32: 29—42.
[22] CEPEK, А. С., 1968 — Stratigraphic und palaogeographiesche Entwicklung. In: Quartär. Grundriss der Geologie der DDR, В. 1: 385-420. Akademe Verlag. Berlin.
[23] CEPEK, A. C., 1975 — Information über Stand der stratigraphischen Gliederung des Quartärs in der DDR. IGSP - Projekt 73/1/24 Quart. Glatiation in the Northern Hern., Vortrag Salzburg 1974. Report 2: 67-74. Prague.
[24] CEPEK A.C. 1981 — Fachbereichsstandard Geologie, Stratigraphische Skala der DDR, TGL 25234/07 — Quartär. Ministerium für Geologie der DDR. Berlin.
[25] CEPEK A.C. 1999 — Die lithofazieskarten Quartär 1:50 000 (LKQ 50) - eine Erläuterung des Kartenkonzepts mit Hinweisen für den Gebrauch. Branderburg. Geowiss. Beitr., 6, 2: 3-38.
[26] CEPEK A. C., HELLWIG D., NOWEL W., 1994 — Zur Gliederung des Saale-Komplexes im Niederlausitzcr Braun- kohlenrevier. Branderburg. Geowiss. Beitr., 1: 43-83.
[27] CIUK E., 1955 — O zjawiskach glacitektonicznych w utworach plejstoceńskich i trzeciorzędowych na obszarze zachodniej i północnej Polski. Biul. Inst. Geol., 70: 107-132.
[28] CZAJKA W., 1931 — Der Schlesische Lndrückcn. Eine landeskunde Nordschlesiens, 1. Veröfentlischungcn der Schlesischen Geselschaft fur Erdkunde E. V., 11: 156 pp. M., H. Marcus. Breslau.
[29] CZERWONKA J. A., DOBOSZ Т., KRZYSZKOWSKI D., 1997 — Till stratigraphy and petrography of the northern part of Silesia (southwestern Poland). Geol. Quart., 41,2: 209-242.
[30] CZERWONKA J. A., KRZYSZKOWSKI D., ŁABNO A., 1991 — Korelacja litostratygraficzna osadów czwartorzędowych z otworów wiertniczych na arkuszu Wołów Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Geol. AGH., 17, 4: 43-67.
[31] DYJOR S., 1991 — Wpływ ewolucji paleogeograficznej na rozwój zlodowaceń w Polsce Zachodniej. W: Geneza, filologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych (red. A. Kostrzewski). UAM Ser. Geogr., 50: 419-433.
[32] DYJOR S., 1993 — Wybrane problemy zlodowacenia Wary w niżowej części Dolnego Śląska. Acta Geogr. Lodz., 65: 35—17.
[33] DYJOR S., 1997a — Problemy związane z fazą recesyjną Odry lub odrębnym zasięgiem zlodowacenia Fläming na przedpolu Sudetów Środkowych. W: Stratygrafia Plejstocenu Polski. Przew. IV Konf. Problemy zlodowaceń środkowopolskich w Polsce południowo-zachodniej (red. D. Krzyszkowski, B. Przybylski): 71-75. Wrocław.
[34] DYJOR S., 1997b — Zlodowacenie warty i Fläming w niżowej części Dolnego Śląska. W: Stratygrafia Plejstocenu Polski. Przew. IV Konf. Problemy zlodowaceń środkowopolskich w Polsce południowo-zachodniej (red. D. Krzyszkowski, B. Przybylski): 173-174. Wrocław.
[35] DYJOR S., KUSZELL Т., 1975 — Budowa geologiczna pradoliny Baryczy. Acta Univ. Wratisl., 247: 115-163.
[36] DYJOR S., SZTROMWASSER, E., 1999 — Zasięgi zlodowaceń środkowopolskich Odry i Warty w niżowej części Dolnego Śląska dla potrzeb seryjnej kartografii geologicznej. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Wroclaw.
[37] EHLERS J., 1992 — Origin and distribution of red tills in north Germany. Severiges Geologiska Undersökning, 81: 97-105.
[38] EHLERS J., MEYER K.-D., STEPHAN H.-J., 1984 — The pre-Weichselian glaciations of North-West Europe. Quatern. Science Rev., 3: 1-40.
[39] EISSMANN L., 1994 — Grundzüge der Quarlärgeologic Mitteldeutschlands (Sachsen, Sachsen-Anhalt, Südbrandenburg, Thüringen). Altenburger Naturwissenschaftliche Forschungen, 7: 55-135.
[40] EISSMANN L., LITT Т., WANSA S., 1995 — Elsterian and Saalian deposits in their type area in central Germany. In: Glacial deposits in North-East Europe (Eds. J. Ehlers, S. Kozarski, P. L. Gibbard): 439 -464. A. A. Balkema. Rotterdam-Brookfield.
[41] ERD K., 1994 — Palynologische Aussagen zum Holstein- und Saale-Komplex im Gebiet des Tagebaus Jänschwaldc. Branderburg. Geowiss. Beitr., 1: 36-42.
[42] FRECH F., 1915 — Ein Normalprofil durch Quartär und Tertiär im schlcsichen Hügelland. Zntrbl. Miner. Geol. Paläont., 14:417-419.
[43] FRIES W., 1933 — Tertiär und Diluwium im Griinberger Höhenrücken. Ein Beitrag zur Klärung der Dislokationen im Ostdeutschen Braunkohlcntertiär. Jahrbuch des Helleschen Verbandes für die Erforschung der mitteldeutschen Bodenschätze und ihrer Verwertung. Neue Folge, 12: 34 pp.
[44] GERASIMENKO N. P., 2000 — Late Pleistocene vegetational and soil evolution at the Kiev loess plain as recorded in the Stan Bezradychysection, Ukraine. Quatern. Stud., 17: 19-28.
[45] GŁAZEK J., HARMON R. S., NOWAK K., 1980 — Uranium-scries dating of the homonid-bearing travertine deposits at Bilzingsleben, G.D.R. and its stratigraphic significance. Acta Geol. Pol., 30: 1-13.
[46] GRIPP K. 1929 — Glazialogischc und Geologische Ergebnisse der Hamburgischcn Spitzbergen Expedition 1927. Abh. Naturwiss. Ver. Hamburg, 22: 147-247.
[47] ILLNER F., 1934 — Die Braunkohlenvorkommen zwischen Lausitzer Neisse und Oder mit Ausnahme des Sorauer Bergbaugebiets. Abh. Naturforsch. Gesell. Görlitz, 32, 2: 76 pp.
[48] INSTRUKCJA opracowania i wydania Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, 1996 — Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[49] JAEKEL O., 1887 — Über diluviale Bildungen im nördlichen Schlesien. Zeitschr. d. Deutsch. Geolo. Gesell., 39:277-300.
[50] KAHLKE R. D., MANIA D., 1994 — Komplex Interglazialfündstellen Thüringens (Exkursion В 2). Altenburger Naturwissenschaftliche Forschungen, 7: 357-377.
[51] KEILHACK K, 1919 — Endmoränen in Niedcrschlesien. Jb. Preuss. Geol. Land., 39, 1: 41-57.
[52] KRYGOWSKI В., 1961 — Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej. Cz. I. Geomorfologia. Pozn. TPN, Wydz. Mat.-Przyrod. Kom. Fizjogr.
[53] KRYGOWSKI В., 1962 — Rola glacitektoniki w rozwoju niżowej rzeźby Polski Zachodniej. Czas. Geogr., 33, 3: 313-325.
[54] KRZYSZKOWSKI D., 1992 — Pleistocene stratigraphy near Trzebnica, Silesian Rampart, Southwestern Poland. Bull. Pol. Acad. Sc., Earth Sc. 40, 3: 235 -249.
[55] KRZYSZKOWSKI D., 1993a—The Wartanian Siedlec Sandur (Ziedlitzer Sander) southwards the Trzebnica Hills, Sile¬sian Lowland, Southwestern Poland: re-examination after fifty years, Eiszeitalter и. Gegenwart, 43: 53-66.
[56] KRZYSZKOWSKI D., 1993b — Origin of Quaternary sediment deformation in southwestern Poland: glacitectonic versus neotectonik. In: Glaciotectonics and mapping glacial deposits ( Ed. J. S. Aber): 46-50. Canadian Plains Research Center, University of Regina.
[57] KRZYSZKOWSKI D., 1995 — An Outline of the Pleistocenc stratigraphy of the Kleszczów Graben, Bełchatów outcrop, central Poland. Quatern. Science Rev., 14: 61-83.
[58] KRZYSZKOWSKI D., 1996 — Glaciotectonic deformation during the Elsterian ice-sheet advance at the northeastern margin of the Sudctic Foreland, SW Poland. Boreas, 25: 209-226.
[59] KRZYSZKOWSKI D., 1997 — Geneza wzgórz w okolicach Jordanowa Śląskiego w świetle dyskusji o zasięgu lądolodów skandynawskich w Polsce SW. W: Stratygrafia Plejstocenu Polski. Przew. IV Konf. Problemy zlodowacenia środkowopolskicgo w Polsce południowo-zachodniej (red. D. Krzyszkowski, B. Przybylski): 77-80. Wrocław.
[60] KRZYSZKOWSKI D., LABNO A., DOBOSZ Т., 1997 — Moreny czołowe i strefa proglacjalna zlodowacenia Warty pomiędzy Głogowem a Wołowem. W: Stratygrafia Plejstocenu Polski. Przew. IV Konf. Problemy zlodowacenia środkowopolskicgo w Polsce południowo-zachodniej (red. D. Krzyszkowski, B. Przybylski): 127-151. Wrocław.
[61] LINDNER L., 1991 — Główne jednostki podziału plejstocenu Polski. W: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych (red. A. Kostrzcwski). U AM Ser. Geogr., 50: 519-530.
[62] LINDNER L., 1992 — Stratygrafia (klimatostratygraficzna) czwartorzędu. W: Czwartorzęd, osady, metody badań, stratygrafia (red. L. Lindner): 441-613. Wyd. РАЕ. Warszawa.
[63] LINDNER L., 1995 —Till sequences and local moraines in the Holy Cross Mountains area in central Poland. In: Glacial deposits in North-East Europe (Eds. J. Ehlers, S. Kozarski, P. L. Gibbard): 329-338. A. A. Balkema. Rottcrdam-Brookficld.
[64] LINDNER L., MARCINIAK В., 1998 — The occurrence of four interglacjals younger than the Sanian 2 (Elsterian 2) Glaciation in the Pleistocene of Europe. Acta Geol. Pol., 48, 3: 247-263.
[65] LINDNER L., MARKS L., 1995 — Zarys paleogeografii obszaru Polski podczas zlodowaceń skandynawskich. Prz. Geol., 43,7: 591-594.
[66] LINDNER L., MARKS L., 1999 — New approach to stratigraphy of paleolake and glacial sediments of the younger Middle Pleistocene in mid-estern Poland. Geol. Quart., 43, 1: 1-8.
[67] LIPPSTREU L., 1995 — VI. Brandenburg. In: Das Quartär Deutschlands (Ed. L. Benda): 116-147. Berlin-Stuttgart.
[68] LIPPSTREU L., 1999 — Die Gliederung des Pleistozäns in Brandenburg (Stand 1999). Branderburg. Geowiss. Beitr., 6, 2: Table 1.
[69] LIPPSTREU L., HERMSDORF N., SONNTAG A., 1997 — Geologische Übersichtskarte des Landes Brandenburg 1:300 000. Landesamt für Geowissenschaften und Rohstoffe Brandenburg, Landesvermessungsamt Brandenburg, Potsdam.
[70] LIPPSTREU L., HERMSDORF N., SONNTAG A., THIEKE H. U., 1994 — Zur Gliederung der quartären Scdimentabfolgen im Niederlausitzer Braunkohlentagebau Jänschwalde und in seinem Umfeld - Ein Beitrag zur Gliederung der Saale-Kaltzeit in Brandenburg. Branderburg. Geowiss. Beitr., 1: 15-35.
[71] LISZKOWSKI J., 1993 — The effects of Pleistocene ice-sheet loading-deloading cycles on the bedrock structure of Poland. Fol. Quälern., 64: 15 23.
[72] ŁYCZEWSKA J., 1964 — Deformacje utworów neogenu i plejstocenu Polski Środkowej i Zachodniej. Roczn. Pol. Tow. Geol., 34: 115-149.
[73] MARKIEWICZ A., WINNICKI J., 1997 — On geological structure of the Ostrzeszów Hills. Geol. Quart., 41, 3: 347-364.
[74] MARUSZCZAK H., 1994 — Korelacja chronostratygraficzna lessów Polski Południowej i Ukrainy Północno-zachodniej. Prz. Geol., 42, 9: 728-733.
[75] MARUSZCZAK H., NAWROCKI J., 1991 — Stratigraphic-paleogeographic interpretation of the results of magnetic susceptibility investigations of loesses at Nieledew (SE Poland). Ann. UMCS Sect. B, 46: 173-185.
[76] MEISTER E., 1935 — Erläuterungen zur Geologischen Karte von Preussen und benachbarten deutschen Ländern. Lieferung 281, Blatt Wise, no 2767: 51 pp. Preuss. Geol. Land. Berlin.
[77] MEYER K.-D., 1995 — Diskussion-Beitrag zur Stellung des Warthe-Stadiums in Niedersachsen. Acta Geogr. Lodz,. 68: 149-154.
[78] MEYER K.-D., 2000 — Geschibekundlich-stratigraphishc Untersuchungen im Hannoverschen Wendland (Niedcrsachsen). Branderburg. Geowiss. Beitr., 1, 2: 115-125.
[79] MICHNIEWICZ M., 1998 — The pre-Elstcrian valley system in the Western Sudetes, southwestern Poland, and its later transformation. Geol. Sudet., 31: 317-328.
[80] MILTHERS V., 1936 — Eine Geschiebegrenze in Ostdeutchland und Polen und ihre Beziehung zu den Vereisungen. Jb. Preuss. Geol. Land., 56: 248-263.
[81] MORAWSKI S., 1976 — Geneza i rozwój Wzgórz Dałkowskich. Arch. UWroc.
[82] NOWEL W., 1999 — Das Pleistozänprofil vom Ostrandschlauch des tagebaus Jänschwalde und seine regionale Stellung. Geo Wissenschaftler in Berlin und Brandenburg е. V. Naturwissenschaftlicher Verein der Niederlausitz с. V.: 51 pp. Berlin-Cottbus.
[83] OLBRICHT K., 1925 — Die Eiszeit und die Landschaftsformen des Schlcsichen Flachlandes. Schles. Monatshefte, 1: 108-113.
[84] OSTAFICZUK S., 1991 — Rola metod teledetekcyjnych w poszukiwaniach kopalin. Tech. Poszuk. Geol., 1-2: 47-50.
[85] PACHUCKI С., 1952 — Badania geologiczne na arkuszach 1:100 000 Trzebnica i Syców. Biul. Państw. Inst. Geol. ,66,2: 355-394.
[86] POLI M., THUNELL R., RIO D., 1999 — Millennial-Scale Climate Variability During Marine Isotope Stages 11 -12: the Western North Atlantic Deep-Water Record. American Geophysical Union, Fall Meeting.
[87] PORTER S.C., 1989 — Some geological implications of average Quaternary Glacial conditions. Quatern. Res.,32: 245-261.
[88] ROETHE O., 1932 — Über die Stauchungen im Braunkohlentertiär der östlichen Mark Brandenburg. Jb. Hallensch. Verb. Erforschg. Mitteldeutsch. Bodenschätze Verwertung, Neue Folge, 11: 187—224.
[89] ROTNICKI K, 1967 — Geneza Wzgórz Ostrzeszowskich. Bad. Fizjogr. nad Polską Zach., 19: 93-153.
[90] ROTNICKI К., 1976 — The theoretical basis for and a model of the origin of glaciotectonic deformations. Quaestiones Geogr., 3: 103-139.
[91] RÓŻYCKI M., 1968 — Budowa geologiczna okolic Wrocławia. Biul. Inst. Geol., 214: 1-218.
[92] RÓŻYCKI S., 1972 — Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. PWN Warszawa.
[93] ÜHNBERG N., SCHULZ W., BÜLOW W. V., MÜLLER U., KRIENKE H.-D., BREMER F., DANN Т., 1995 — V. Mecklenburg-Vorpommern. In: Das Quartär Deutschlands (Ed. L. Benda): 95-115. Berlin-Stuttgart.
[94] SADOWSKA A., KUSZEI Т., 1998 — Wyniki badań palinologicznych utworów trzeciorzędowych i czwartorzędowych z otworów wiertniczych 3/Bu Jeleniów, 2/Bu Wilkanowo i Z-3 Niedoradz. Opracowanie specjalne dla SMGP ark. Zielona Góra (575). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Wrocław.
[95] SCHWARZBACH M., 1942 —Das Diluvium Schlesiens. Neuen Jb. Miner. Geol. Paläont., B, 86: 189-215.
[96] STEINICH G., 1992 — Die stratigraphische Einordnung der Rügen-Warmzeit. Z. Geol. Wiss., 20, 1-2: 125-154.
[97] STEPHAN H.-J., 1980 — Glacialgeologische Untersuchungen im südlischen Geestgebeit Dithmarschens. Schriften des Naturwissenschaftlichen Vereins für Schleswik-Holstein, 50: 1-36.
[98] SZCZEPANKIEWICZ S., 1966 — Zagadnienia "południowego przełomu" Odry. Czas. Geogr., 37, 3: 269-284.
[99] SZPONAR A., 1965 — Etapy deglacjacji na przedpolu moren stadiału warciańskicgo. Czas. Geogr., 36, 3: 245-260.
[100] SZPONAR A., 1986 — Chronostratygrafia i etapy deglacjacji strefy podgórskiej Sudetów w okresie zlodowacenia środkowopolskiego. Acta Univ. Wratisl., 963, Stud. Geogr., 45: 1-202.
[101] TIEETZE O., 1910 — Die geologische Verhältnisse der Umgegend von Breslau. Jb. Preuss. Geol. Land. ,31,1: 258-298.
[102] URBAŃSKI K., 1999 — Tunnel valleys and alluvial fans in the western Sudetic Foreland (southwestern Poland): the lithostratigfaphy of Quaternary deposits. Geol. Sudet., 32: 147-161.
[103] UZUPEŁNIENIA do „Instrukcji opracowania i wydania Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000", 2000 — Państw. Inst. Geol. Warszawa.
[104] WALCZAK W., 1970 — Obszar przedsudccki. PWN. Warszawa.
[105] WIEGANK von F., 1987 — Untersuchungen zur Chronostratigraphie des Mittel- und Jungquartärs der DDR. Z. Geol. Wiss., 15, 3: 263-279.
[106] WINNICKI J., 1990 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Trzebnica: 78 ss. Państw. Inst. Geol. Warszawa
[107] WINNICKI J., 1991 — Wstępne wyniki badań geologicznych osadów czwartorzędowych w rejonie Trzebnicy. Śląskie Spraw. Archeol., 32: 21—28.
[108] WINNICKI J., 1997a — Geological structure of the Trzebnica Hills in the light of new investigation. Geol. Quart., 41, 3: 365-380.
[109] WINNICKI J., 1997b — Budowa geologiczna Wzgórz Ostrzeszowskich i ich przedpola na tle dyskusji o zasięgu zlodowacenia Warty w południowo-zachodniej Polsce. W: Stratygrafia Plejstocenu Polski. Przew. IV Konf. Problemy zlodowaceń środkowopolskich w Polsce południowo-zachodniej (red. D. Krzyszkowski, B. Przybylski): 99-109.
[110] WOLDSTEDT P., 1926 — Die grossen Endmoräncnzüge Norddeutschlands. Z. Dtsch. Geol. Gesell., 77: 172-184.
[111] WOLDSTEDT P., 1927 — Über die Ausdehnung der letzten Vereisung in Norddeutsch land. Sitzungsber. Jb. Preuss. Geol. Land., 2: 115-119.
[112] W0LDSTEDT P., 1932 — Über Endmoränen und Oser der Saale (=Riss) -Vereisung in Schlesien. Z. Dtsch. Geol. Gesell., 84: 78-84.
[113] WOLDSTEDT P., 1954 — Saaleeiszcit, Warthestadium und Weischseleiszeits in Nordcutschland. Eiszeitalter u. Gegenwart, 4-5: 34 - 38.
[114] WOLF L., ALEXOWSKY W., 1994 — Fluviale und glaziäre Ablagerungen am äussersten Rand der Elster- und Saale-Vereisung; die spättertiäre und quarläre Geschichte des sächsischen Elbgebietes (Exkursion A2): Altenburger Naturwissenschaftliche Forschungen, 7: 190-235.
[115] WÓJCIKA., NITA M., 2000 — Osady środkowego plejstocenu w profilu Kończyce (Kotlina Oświęcimska). W: Stratygrafia plejstocenu Polski. Przew. VII Konfer. Stratygrafia czwartorzędu i zanik lądolodu na Pojezierzu Kaszubskim, (red. Sz. Uścinowicz, J. Zachowicz ): 47-49. Gdańsk
[116] ZAGWIJN W. H., 1992 — The beginning of the age in Europe and its major subdivisions. Quartern. Science Rev., 11: 583-591.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGH5-0023-0027